واژهٔ خردگرایی در ارتباط با مدرنیسم که نظامی اجتماعی مبتنی بر عقل و علم است به کار می‌رود. متفکران پست‌مدرن معتقدند که کاربرد بی‌اندازهٔ خردگرایی موجب...
12 KB (966 words) - 12:34, 10 November 2024
انگلیسی: Empiricism) یکی از گرایش‌های اصلی در معرفت‌شناسی و نقطهٔ مقابل خردگرایی است. بر اساس این دیدگاه همهٔ معرفت‌های بشری مستقیم یا غیرمستقیم برآمده...
8 KB (611 words) - 14:11, 28 March 2024
خردگرایی یا عقلگرایی انتقادی یا عقلانیت نقاد فلسفه‌ای معرفت‌شناسانه است که کارل پوپر آن را به پیش برد. پوپر دربارهٔ خردگرایی انتقادی در آثارش جامعه باز...
4 KB (302 words) - 05:42, 26 May 2024
ایمانوئل کانت (category نظریه‌پردازان خردگرایی)
فلسفه‌اش از اندیشه‌های چیره بر نیمهٔ نخست سدهٔ نوزدهم است. وی تجربه‌گرایی و خردگرایی آغازین نوین را در هم آمیخت و تا به امروز کارهایش در متافیزیک، معرفت‌شناسی،...
65 KB (5,745 words) - 07:21, 29 December 2024
شرعی پذیرفته و به‌کاررفته در هر مذهب و منظور از دیدگاه کلامی، درجهٔ پذیرش خردگرایی در هر یک از مذهب‌ها است. مذاهب و فرقه‌های اسلامی از لحاظ عقاید، آداب و...
28 KB (2,573 words) - 20:27, 6 January 2025
از مرگش ناصرالدین‌میرزا جانشین او شد. عصر محمدشاه را از ادوار گرایش به خردگرایی، آزاداندیشی و باستان‌گرایی در ایران برمی‌شمارند. دولت درویشیِ محمدشاه و...
184 KB (16,423 words) - 00:16, 28 November 2024
کارل پوپر (category نظریه‌پردازان خردگرایی)
مخالفت‌اش با دانش برآمده از قیاس و استدلال کلاسیک (ارسطویی-افلاطونی) و دفاع از خردگرایی انتقادی، بنیادگذاری نخستین فلسفه انتقادی غیر توجیه‌گرانه در تاریخ فلسفه...
34 KB (2,321 words) - 21:32, 9 October 2024
و اصیل بالا کشید و خودانگیختگی را نیز خصوصیتی مطلوب معرفی کرد. برخلاف خردگرایی و کلاسیسیسم در عصر روشنگری، رمانتیسم گرایش به قرون وسطی و عناصر هنری و...
33 KB (2,957 words) - 11:58, 1 June 2024
رئالیسم کلاسیک ماتریالیسم یگانه‌انگاری طبیعت‌گرایی عمل‌گرایی تقلیل‌گرایی خردگرایی اصالت نفع دیگر آنارشیسم جمع‌گرایی نئو کنفوسیانیسم محافظه‌کاری اگزیستانسیالیسم...
36 KB (2,941 words) - 15:55, 23 November 2024
مطرح شد که با تمام اشکال زیبایی‌شناسی، مخالف است و فقط از کاربردگرایی و خردگرایی علمی دفاع می‌کند. ایوان تورگینف در رمان مشهور پدران و پسران در سال ۱۸۶۲...
8 KB (694 words) - 07:45, 5 January 2025
رئالیسم کلاسیک ماتریالیسم یگانه‌انگاری طبیعت‌گرایی عمل‌گرایی تقلیل‌گرایی خردگرایی اصالت نفع دیگر آنارشیسم جمع‌گرایی نئو کنفوسیانیسم محافظه‌کاری اگزیستانسیالیسم...
24 KB (2,070 words) - 20:06, 4 December 2024
عمل‌گرایی فلسفه پیشاسقراطی مکتب پیرهونی مکتب فیثاغوری/مکتب نوفیثاغورسی خردگرایی تقلیل‌گرایی فلسفه مدرسی/Neo-Scholasticism ساخت‌گرایی اجتماعی سوفسطایی‌گری...
15 KB (1,221 words) - 16:59, 20 May 2024
رئالیسم کلاسیک ماتریالیسم یگانه‌انگاری طبیعت‌گرایی عمل‌گرایی تقلیل‌گرایی خردگرایی اصالت نفع دیگر آنارشیسم جمع‌گرایی نئو کنفوسیانیسم محافظه‌کاری اگزیستانسیالیسم...
119 KB (10,688 words) - 05:37, 31 December 2024
فیلسوف در کتاب حس غم‌انگیز زندگی چاپ ۱۹۱۳ زندگی «گوشت و استخوان» را جدا از خردگرایی محض می‌داند. اونامونو فلسفهٔ سیستماتیک را رد می‌کند و به تلاش فردی برای...
50 KB (4,850 words) - 07:15, 16 December 2024
فلسفهٔ هم‌عصر و پس از خود قرار گرفت. رازی را می‌توان برجسته‌ترین چهرهٔ خردگرایی و تجربه‌گرایی در فرهنگ ایرانی نامید. وی در فلسفه به سقراط و افلاطون متمایل...
68 KB (5,665 words) - 20:09, 6 January 2025
اندیشه‌های آزادی‌خواهانه بیشتر در طول رنسانس و با گسترش انسان‌گرایی، خردگرایی و استدلال در اروپا پدیدار شد. داستان‌نویسان جوامع ایده‌آلی را که بیشتر...
133 KB (11,444 words) - 23:04, 3 December 2024
شکاکیت یا اسکپتیسیسم (به انگلیسی: Skepticism) یکی از مکاتب زیرمجموعهٔ خردگرایی است. شک‌گرایان اصراری بر اثبات و پافشاری بر عقاید خود و دیگران نداشته و...
21 KB (2,046 words) - 09:06, 1 November 2023
برابری، برادری شک دکارتی ملی‌گرایی فلسفه طبیعی عینی‌گرایی (فلسفه) عقلانیت خردگرایی عقل فروکاست‌گرایی جرئت اندیشیدن داشته باش علم روش علمی سوسیالیسم Universality...
46 KB (3,689 words) - 05:58, 5 January 2025
عمل‌گرایی فلسفه پیشاسقراطی مکتب پیرهونی مکتب فیثاغوری/مکتب نوفیثاغورسی خردگرایی تقلیل‌گرایی فلسفه مدرسی/Neo-Scholasticism ساخت‌گرایی اجتماعی سوفسطایی‌گری...
30 KB (2,591 words) - 08:09, 8 January 2025
عمل‌گرایی فلسفه پیشاسقراطی مکتب پیرهونی مکتب فیثاغوری/مکتب نوفیثاغورسی خردگرایی تقلیل‌گرایی فلسفه مدرسی/Neo-Scholasticism ساخت‌گرایی اجتماعی سوفسطایی‌گری...
2 KB (195 words) - 08:14, 15 December 2024
رئالیسم کلاسیک ماتریالیسم یگانه‌انگاری طبیعت‌گرایی عمل‌گرایی تقلیل‌گرایی خردگرایی اصالت نفع دیگر آنارشیسم جمع‌گرایی نئو کنفوسیانیسم محافظه‌کاری اگزیستانسیالیسم...
46 KB (4,412 words) - 00:13, 11 December 2024
برابری، برادری شک دکارتی ملی‌گرایی فلسفه طبیعی عینی‌گرایی (فلسفه) عقلانیت خردگرایی عقل فروکاست‌گرایی جرئت اندیشیدن داشته باش علم روش علمی سوسیالیسم Universality...
37 KB (2,594 words) - 22:56, 26 December 2024
هابرماس «خردگرایی ارتباطی» را که درونمایه‌ی اصلی آن «تفاهم» است، در برابر خردگرایی ابزاری قرار می‌دهد. به باور وی، گونه‌های کنش با گونه‌های خردگرایی در پیوند...
5 KB (381 words) - 09:52, 5 August 2024
سوسیالیستی نقش داشتند. در نیمه دوم سده ۱۹، بی‌خدایی تحت تأثیر فیلسوفان حامی خردگرایی و آزاداندیشی حضور قابل توجهی یافت. بسیاری از فیلسوفان آلمانی در این دوره...
200 KB (17,176 words) - 10:49, 7 January 2025
شاعران پارسی‌گو متفاوت بوده است. در ادبیات شاعرانی چون سعدی این واژه با هدف خردگرایی و پندآموزی به‌کار می‌رود. سعدی در باب دوم کتابش گلستان داستان فرد بخت برگشته‌ای...
45 KB (3,734 words) - 10:51, 14 December 2024
عمل‌گرایی فلسفه پیشاسقراطی مکتب پیرهونی مکتب فیثاغوری/مکتب نوفیثاغورسی خردگرایی تقلیل‌گرایی فلسفه مدرسی/Neo-Scholasticism ساخت‌گرایی اجتماعی سوفسطایی‌گری...
59 KB (4,987 words) - 14:20, 6 January 2025
رئالیسم کلاسیک ماتریالیسم یگانه‌انگاری طبیعت‌گرایی عمل‌گرایی تقلیل‌گرایی خردگرایی اصالت نفع دیگر آنارشیسم جمع‌گرایی نئو کنفوسیانیسم محافظه‌کاری اگزیستانسیالیسم...
67 KB (5,128 words) - 10:18, 7 January 2025
رنه دکارت (category نظریه‌پردازان خردگرایی)
میانه است و به همراه فیلسوفانی چون اسپینوزا و گوتفرید لایبنیتز به مکتب خردگرایی تعلق دارد؛ مکتبی که بر این بود که: «به آنچه حواس انسان ارائه می‌دهند نمی‌توان...
41 KB (3,282 words) - 10:38, 8 December 2024
رئالیسم کلاسیک ماتریالیسم یگانه‌انگاری طبیعت‌گرایی عمل‌گرایی تقلیل‌گرایی خردگرایی اصالت نفع دیگر آنارشیسم جمع‌گرایی نئو کنفوسیانیسم محافظه‌کاری اگزیستانسیالیسم...
10 KB (676 words) - 16:59, 25 December 2024
طبیعی‌شده پدیده باوری اثبات‌گرایی تقلیل‌گرایی اعتمادگرایی واقع گرایی تصویری خردگرایی شک‌گرایی فلسفی نظریه مثل ایده آلیسم استعلایی اصالت‌یکنواختی مفاهیم پسینی...
24 KB (1,822 words) - 14:24, 14 December 2024
جهان‌بینی مدرن نیازهای روحانی انسان را به نیازهای عاطفی او تحویل می‌کند. خردگرایی: نگرش به جهان به صورت عقلانی و بر اساس خرد و استدلال. اساس فلسفه در دوران...
25 KB (2,097 words) - 17:08, 17 November 2024