Przestawka, inaczej metateza (gr. μετάθεσις metáthesis) – jeden z podstawowych zależnych procesów fonetycznych, polegająca na zmianie kolejności sąsiednich...

zapożyczona przez polszczyznę w formie Wałch lub Wołch, która na zasadzie przestawki fonetycznej przybrała formę Włoch. Wkrótce Włochami zaczęto określać mieszkańców...

Przestawnia, przestawka, szyk przestawny, przekładnia, inwersja (łac. inversio), hiperteza (gr. ὑπέρθεσις hypérthesis), metateza (gr. μετάθεσις metáthesis)...

Europy. Nazwa pochodzi prawdopodobnie z języka perskiego i powstała jako przestawka słowa „Alborz”. Słowo to ma źródło w nazwie mitologicznej perskiej góry...

Podstawowe zależne upodobnienie (asymilacja) odpodobnienie (dysymilacja) przestawka (metateza) Zmiękczenie i pokrewne zmiękczenie (palatalizacja) jotyzacja...

formie do dziś przetrwała w kaszubszczyźnie. Nie doszło tu do metatezy (przestawki) i pozostała niezmieniona, w pozostałych językach słowiańskich zaszła...

ubezdźwięcznienie monoftongizacja, palatalizacja odpodobnienie (dysymilacja), przestawka (metateza) Nauka o języku dla polonistów (pod red.) S. Dubisz, Wydawnictwo...

detai <*děti ‘dzieci’, svećă ‘świeca’. Samogłoska ta powstała także z przestawki w grupie TerT, jeśli druga spółgłoska nie była zmiękczona, np. breză <...

zaś została następnie zapożyczona i przekształcona przez Słowian przez przestawkę ald → lad tworząc w języku staroruskim formę Ladeigja, a ostatecznie Ladoga...

spotykano koło Piątku, gdzie jednocześnie także występowała typowo małopolska przestawka kto, który na tko, tkury. Nieco częściej spotyka się przejście ch w k...

(miejsce) grupy ra, la między samogłoskami i w nagłosie będące rezultatem przestawki w miejscu pierwotnych *or, *ol, np. blato (błoto), ralo (radło), lakъtь...

nosowych ę, ą: sceście, gesi, bede, zob, wstozka, rzucajo, ksiozka ginąca przestawka w grupach śr-, źr-, dl-: rsioda, rsiedni, rźódło, rziebie, móld sie wymowa...

TolT, które po przestawce dało TlåT lub TloT, por. płb. slåmă, mlåkă < psł. *solma, *melka. Trafiały się także nazwy miejscowe bez przestawki, np. Moltow...

zachodnia Grupa wschodnia Grupa południowa TorT, TolT, TerT, TelT (Zobacz też przestawka) ps. korva, bolto, bergъ, melko TroT, TloT, TreT, TleT (bez dialektów...

przedni < †perdъnьjь < *perHʷ-. Skr. prathama pochodzi być może od formy z przestawką *protHʷomo- < *proHʷtomo- i jest z pochodzenia formą stopnia najwyższego...

dokonała się: przestawka w nagłosowych grupach *orT–, *olT– (gdzie T oznacza dowolną spółgłoskę), np. psł. ordlo > scs. ralo, pol. radło przestawka w grupach...

praindoeuropejskim. W językach słowiańskich dokonała się w wielu z nich tzw. przestawka (metateza) spółgłosek płynnych, której brak w językach germańskich. Przykładowo...

skróconej formie przyjął się w wielu współczesnych językach. haplologia przestawka (metateza) dittografia Władysław Kopaliński: HAPLO; haplografia; haploidalny...

plemienia o imieniu Ardagast (stgr. Αρδάγαστος; forma przed prawdopodobną przestawką). Imię to, rozszerzone o przyrostek dzierżawczy ‎*-jь (‎*Radogostjь),...

podczas gdy w innych rękopisach występuje on tylko raz. haplografia przestawka (metateza) izofonia Władysław Kopaliński: dittografia. [w:] Słownik wyrazów...

występują sporadycznie w językach słowiańskich. Zdarzają się poza tym przestawki między głoskami w sąsiedztwie jerów, np. psł. *vьśь, ros. весь, ale serb...

(praczeskiej), do których należą : ogólnosłowiański zanik słabych jerów, przestawki w grupach typu *TorT, *TolT, *TerT i *TelT, odnosowienie prasłowiańskich...

językach zachodniosłowiańskich i południowosłowiańskich zjawisku metatezy (przestawki) i niekiedy także wzdłużenia samogłoski. Z kolei w językach wschodniosłowiańskich...

kontynuacji TloT, a w gwarach południowopolskich uległa w zasadzie tylko przestawce – brak wystarczających danych (materiał dostarcza tylko jednego przykładu...

wyjątkiem zdaje się być Derwen < psł. *Dervьno. Grupa *TolT na ogół ulegała przestawce do TlåT, podobnie jak w drzewiańskim, np. Clodene, Gladove < psł. *Koldьno...

długi czas' < sz.: jigo 'długo', jiga 'przez długi czas' < * driggho, przestawka w dardyjskim < sanskryt: dīrgha ' długo' Obecnie zapożyczenia wkraczają...

określa słowo godaille. W Gaskonii mówi się o godala (być może jest to przestawka słowa goulade, „łyk”). Prawdopodobnie praktyka ta była znana także w rejonach...

do rozbijania nagłosowych grup spółgłoskowych, jednak jeszcze lepiej przestawkę ilustruje Nógrád < psł. *novъ gordъ (por. słow. Novohrad) oraz toklász...

wypowiedzi słownej w wyniku wykolejeń składniowych, rozpodobnień lub przestawek. Józef Tadeusz Kania: Szkice logopedyczne. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne...

samogłoska. W wielu dialektach, również kanadyjskich, może występować przestawka, np. regarder wymawiane jako /əʁgaʁde/, le garçon jako /əlgaʁsɔ̃/. Największym...