Krım xanlarının siyahısı — Vikipediya

Krım xanlarının siyahısı, 1441–1783-cü illərdə mövcud olmuş Krım xanlığını idarə edən və xan titulu daşıyan şəxslərin siyahısıdır.

Sıra ADI DOĞUM VƏ ÖLÜM TARİXLƏRİ SƏLTƏNƏT İLLƏRİ QEYD
1. I HACI GƏRAY 30 noyabr 1397 – avqust 1466 1441 – 1456
1456 – avqust 1466
2. HEYDƏR GƏRAY bilinmir – 1487 1456
mart 1475 – dekabr 1475
  • I Hacı Gərayın oğlu olub, fərqli zamanlarda 2 dəfə hakimiyyətə gəlmişdir.
  • Əvvəlcə atasına, daha sonra isə qardaşlarına qarşı ayaqlanmış, ancaq heç bir səltənəti Osmanlı sultanı tərəfindən qəbul edilməmişdir.
  • Ölkədən qovulduqdan sonra bir müddət Moskva knyazlığına sığınsa da, çox keçmədən ordan da qovuldu.
3. NURDÖVLƏT GƏRAY bilinmir – 1503 avqust 1466 – 1467
1467 – 1469
dekabr 1475 – 1478
4. I MƏNGLİ GƏRAY 1445 – 17 aprel 1515 1467
1469 – mart 1475
1478 – 17 aprel 1515
5. I MEHMED GƏRAY 1465 – noyabr 1523 17 aprel 1515 – noyabr 1523
6. I QAZİ GƏRAY 1503 – may 1524 noyabr 1523 – may 1524
  • I Mehmed Gərayın oğludur.
  • Ailəsinin qətlindən sonra xilas olub özünü xan elan etdi.
  • Osmanlı sultanı tərəfindən səltənətini tanınmadı.
  • Əmisiylə girişdiyi taxt mübarizəsində məğlub oldu və edam edildi.
7. I SƏADƏT GƏRAY 1492 – 1538 may 1524 – may 1532
  • I Məngli Gərayın oğludur.
  • Uzun illər Osmanlı ordusunda xidmət etmiş və bir sultanla evlənmişdir.
  • Qardaşıoğlu və onu dəstəkləyən yerli əyanlarla mübarizə apardı.
  • Taxtdan könüllü olaraq çəkilmişdir.
8. I İSLAM GƏRAY bilinmir – 1537 may–oktyabr 1532
9. I SAHİB GƏRAY 1501 – 1551 oktyabr 1532 – 1551
10. I DÖVLƏT GƏRAY 1512 – 25 iyun 1577 1551 – 25 iyun 1577
11. II MEHMED GƏRAY 1532 – may 1584 25 iyun 1577 – may 1584
12. II İSLAM GƏRAY bilinmir – 1588 may 1584 – 1588
13. II SƏADƏT GƏRAY bilinmir – 1587 1584
14. II QAZİ GƏRAY 1554 – noyabr 1607 1588 – 1596
1597 – noyabr 1607
15. I FATEH GƏRAY 1558 – 1597 1596 – 1597
16. TOXTAMIŞ GƏRAY 1589 – 1608 noyabr 1607 – 1608
17. I SƏLAMƏT GƏRAY 1558 – 1610 1608 – 1610
18. CANIBƏY GƏRAY 1566 – 1636 1610 – 1623
1628 – 1635
19. III MEHMED GƏRAY 1584 – 1629 1623 – 1628
20. İNAYƏT GƏRAY 1597 – 1 iyul 1637 1635 – 13 iyun 1637
21. I BAHADUR GƏRAY 1602 – 1641 13 iyun 1637 – 1641
22. IV MEHMED GƏRAY 1610 – 1674 1641 – 1644
10 iyul 1654 – 1666
23. III İSLAM GƏRAY 1604 – 10 iyul 1654 1644 – 10 iyul 1654
24. ADİL GƏRAY 1617 – 1672 1666 – 3 may 1671
25. I SƏLİM GƏRAY 1631 – 22 dekabr 1704 3 may 1671 – dekabr 1677
5 iyul 1684 – 6 mart 1691
21 oktyabr 1692 – 16 fevral 1699
24 dekabr 1702 – 14 dekabr 1704
26. MURAD GƏRAY 1627 – 1696 dekabr 1677 – 30 sentyabr 1683
27. II HACI GƏRAY 1644 – iyun 1689 30 sentyabr 1683 – 5 iyul 1684
28. III SƏADƏT GƏRAY 1645 – 1695 6 mart 1691 – dekabr 1691
29. SƏFA GƏRAY 1637 – 1703 dekabr 1691 – 21 oktyabr 1692
30. II DÖVLƏT GƏRAY 1648 – 1718 16 fevral 1699 – 24 dekabr 1702
1708 – 1713
31. III QAZİ GƏRAY 1674 – 1708 14 dekabr 1704 – 1707
32. I QAPLAN GƏRAY 1678 – 1738 1707 – 1708
1713 – 1716
1730 – 1736
33. III DÖVLƏT GƏRAY 1647 – 1717 1716 – 1717
34. IV SƏADƏT GƏRAY 1662 – 1732 1717 – 1724
35. II MƏNGLİ GƏRAY 1678 – 1740 1724 – 1730
1737 – 1740
36. II FATEH GƏRAY 1696 – 1746 1736 – 1737
37. II SƏLAMƏT GƏRAY 1691 – 1751 1740 – 1743
38. II SƏLİM GƏRAY 1708 – 29 may 1748 1743 – 29 may 1748
39. ARSLAN GƏRAY 1692 – 1768 29 may 1748 – 1756
mart 1767 – iyun 1767
40. HƏLİM GƏRAY 1689 – 1759 1756 – 1758
41. KRIM GƏRAY 1717 – mart 1769 1758 – sentyabr 1765
noyabr 1768 – mart 1769
42. III SƏLİM GƏRAY 1713 – 1786 sentyabr 1765 – mart 1767
noyabr 1770 – noyabr 1771
43. MAQSUD GƏRAY 1720 – 1780 iyun 1767 – noyabr 1768
44. IV DÖVLƏT GƏRAY 1730 – 1780 mart 1769 – mart 1770
1775 – yanvar 1777
  • Arslan Gərayın oğludur.
  • Fərqli zamanlarda 2 dəfə hakimiyyətə gəlmişdir.
45. II QAPLAN GƏRAY 1739 – 1771 mart–noyabr 1770
46. II SAHİB GƏRAY 1726 – 1807 noyabr 1771 – 1775
47. ŞAHİN GƏRAY 1745 – 1787 yanvar 1777 – 14 may 1782
noyabr 1782 – 14 aprel 1783
  • II Dövlət Gərayın nəvəsi, Topal Əhməd Gərayın oğludur.
  • Fərqli zamanlarda 2 dəfə hakimiyyətə gəlmişdir.
  • Xanlığın sonuncu xanıdır.
48. II BAHADUR GƏRAY 1722 – 1791 14 may 1782 – noyabr 1782
  • Bəzi mənbələrdə xatırlanan Şahbaz Gəray (1787–1789) və Bəxt Gərayın (1789–1792), 1783-cü ildə Rusiya tərəfindən işğal edilmiş Kırım xanlığını idarə etməkləri cədvəldə göstərilmir.

Ailə şəcərəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
 
 
 
 
 
 
 
 
 

I HACI GƏRAY
(1)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


HEYDƏR GƏRAY
(2)
 


I MƏNGLİ GƏRAY
(4)
 


NURDÖVLƏT GƏRAY
(3)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


I SƏADƏT GƏRAY
(7)
 

MÜBARƏK GƏRAY
 
 
 


I SAHİB GƏRAY
(9)
 


I MEHMED GƏRAY
(5)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


I DÖVLƏT GƏRAY
(10)
 
 
 


I İSLAM GƏRAY
(8)
 


I QAZİ GƏRAY
(6)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


I FATEH GƏRAY
(15)
 


II MEHMED GƏRAY
(11)
 


II QAZİ GƏRAY
(14)
 


II İSLAM GƏRAY
(13)
 

ŞAQAY MÜBARƏK GƏRAY
 


I SƏLAMƏT GƏRAY
(17)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

DÖVLƏT-ÇOBAN GƏRAY
 


II SƏADƏT GƏRAY
(12)
 


TOXTAMIŞ GƏRAY
(16)
 


İNAYƏT GƏRAY
(20)
 


CANIBƏY GƏRAY
(18)
 

KRIM GƏRAY
 


IV MEHMED GƏRAY
(22)
 


I BAHADUR GƏRAY
(21)
 

ADİL GƏRAY
 


III İSLAM GƏRAY
(23)
 

MÜBARƏK GƏRAY
 

SƏFA GƏRAY
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


ADİL GƏRAY
(24)
 


III MEHMED GƏRAY
(19)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


II HACI GƏRAY
(27)
 
 
 


III SƏADƏT GƏRAY
(28)
 
 


I SƏLİM GƏRAY
(25)
 


III DÖVLƏT GƏRAY
(33)
 
 
 
 
 


MURAD GƏRAY
(26)
 


SƏFA GƏRAY
(29)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


II SƏLAMƏT GƏRAY
(37)
 
 
 
 
 


II DÖVLƏT GƏRAY
(30)
 


II MƏNGLİ GƏRAY
(35)
 


III QAZİ GƏRAY
(31)
 


I QAPLAN GƏRAY
(32)
 


IV SƏADƏT GƏRAY
(34)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


MAQSUD GƏRAY
(43)
 

TOPAL ƏHMƏD GƏRAY
 


II FATEH GƏRAY
(36)
 


ARSLAN GƏRAY
(39)
 


KRIM GƏRAY
(41)
 


II SƏLİM GƏRAY
(38)
 


HƏLİM GƏRAY
(40)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


II BAHADUR GƏRAY
(48)
 


II SAHİB GƏRAY
(46)
 


ŞAHİN GƏRAY
(47)
 


III SƏLİM GƏRAY
(42)
 


IV DÖVLƏT GƏRAY
(44)
 
 
 
 
 


II QAPLAN GƏRAY
(45)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]