Nartkala — Vikipediya

Nartkala
Nartkala
	Нарткъалэ
	43°33′ şm. e. 43°51′ ş. u.HGYO
Ölkə	Rusiya;
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1913
Sahəsi	9,45 km²;
Mərkəzin hündürlüyü	305 m
Saat qurşağı	UTC+03:00;
Əhalisi
Əhalisi	33.052 nəf. (2024);
Rəsmi dili	Kabardin-çərkəz dili,; Qaraçay-balkar dili,; rus dili;
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi	361330
	Xəritəni göstər/gizlə Nartkala
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Nartkala (kab.-çərk. Нарткъалэ) — Rusiya Federasiyası, Kabarda-Balkariyanın ərazisində yerləşən şəhər. Respublika ərazisində əhalisinin sayına görə dördüncüdür. Şəhər dairəsinə yalnız bir yaşayış məntəqəsi daxildir^[2].

Coğrafiya

Şəhər Urvan rayonunun şimal hissəsində, Nalçik şəhərindən 21 km şimal-şərqdə, bir neçə yolun kəsişməsində yerləşir. Ayrıca Şimali Qafqaz Dəmir Yolunun bir qolu şəhərdən keçir və burada Dokşukino dəmiryol stansiyası fəaliyyət göstərir.

Aşağıdakı yaşayış məntəqələri ilə həmsərhəddir: şərqdə Kahun, cənubda Urvan, cənub-qərbdə Şithala və qərbdə Morzox. Şəhər Kabardin mailli düzənliyində, dağətəyi ərazidən respublikanın dağlıq zonasına keçiddə yerləşir. Şəhər ərazisində orta hündürlük dəniz səviyyəsindən təxminən 305 metrdir. Cənubdan şimala qədər hündürlük fərqi 50 m təşkil edir.

Hidroqrafik şəbəkə əsasən bulaqlar və kiçik çaylardan ibarətdir. Şəhərin ərazisindən bulaq çayı olan Belaya Reçka axır. Mərkəzi şəhər parkında şəhərin ən böyük gölü Komsomolskoye yerləşir. Şəhərin şimal hissəsində kanalizasiya təmizləyici qurğular fəaliyyət göstərir. Şəhərin iqlim rütubətli, mülayimdir. Yayı isti və qışı isə sərin keçir. Baş Qafqaz silsiləsinə yaxınlığı şəhərin iqliminə sərinləşdiriçi təsir göstərir. İqlimin formalaşmasında soyuq havanın birbaşa müdaxiləsindən qorunmaq mühüm rol oynayır.

Orta illik havanın temperatur təqribən + 10,0 °C-dir. Havanın orta temperaturu iyulda + 22.5 °C, yanvarda isə -2.0 °C təşkil edir. Havanın orta sutkalıq temperaturu qışda −10 °C-dən + 15 °C-ə, yayda + 16 °C-dən + 30 °C-ə qədər olur. Orta illik yağıntının miqdarı təxminən 650 mm-dir. Ən çox yağıntı aprel-iyun aylarında düşür. Ən yüksək tempreratur iyulun sonu - avqustun əvvəlində, ən aşağı isə yanvar ayının sonu - fevralın əvvəlində müşahidə olunur.

Əhali

Urbanizasiya

2019-cu il 1 yanvar tarixinə əsasən Rusiyanın 1115 şəhəri arasında əhalisinin sayına görə 450-ci yerdədir. Əhalisinin sıxlığı — 3262.65 nəf./km².

Milli tərkib

2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir^[3]:

Xalq	Say, nəf.	Ümumi əhaliyə olan nisbəti, %
Kabardinlər	20 758	65,5 %
ruslar	7 444	23,5 %
türklər	1 242	3,9 %
osetinlər	527	1,7 %
digərləri	1 723	5,4 %
ümumi	31 694	100,0 %

Cins tərkibi

2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasına olan məlumat^[4]:

Yaş	Kişilər, nəf.	Qadınlar, yaş.	Ümumi say.	ümumi əhaliyə olan nisbət, %
0 — 14 yaş	2 842	2 772	5 614	17,7 %
15 — 59 yaş	9 964	11 939	21 903	69,1 %
60 yaşdan yuxarı	1 387	2 790	4 177	13,2 %
ümumi	14 193	17 501	31 694	100,0 %

Kişilər — 14 193 nəf. (44,8 %). Qadınlar — 17 501 nəf. (55,2 %)^[5].

Əhalinin orta yaşı — 36,1 yaş. Kişilərin orta yaşı — 33,8 yaş. Qadınların orta yaşı — 37,9 yaş.

Din

Şəhərdə əsasən iki dinin - İslam və Xristianlığın nümayəndələri yaşayır. İslam dinində etiqad edənlər şəhər əhalisinin təxminən 70-75 %-ni təşkil edir.

İslam

Mərkəzi şəhər məscidi - «Əl-İman» məscidi.

Xristianlıq

Rus Pravoslav kilsəsi

Müqəddəs Nikolas Çudotvors kilsəsi.

Protestant kilsələri

Xristian-Adventistlər kilsəsi.
Evanqelist Xristian-Baptistlər kilsəsi.

İstinadlar

↑ "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 года"..
↑ "Закон Кабардино-Балкарской Республики от 27 февраля 2005 года N 13-РЗ «О статусе и границах муниципальных образований в Кабардино-Балкарской Республике»". 2018-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-21.
↑ "Том4. Таблица 4. Национальный состав РСОА по муниципальным образованиям по переписи 2010 года". 2013-08-19 tarixində arxivləşdirilib.
↑ "Том 1. Таблица 2.2 Население КБР по возрастным группам и полу". 2018-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-09.
↑ "Численность населения КБР по итогам Всероссийской переписи населения 2010 года". 2016-06-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-16.

Mənbə

[_38b6c630574aea66-1] "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 года"..

[2] "Закон Кабардино-Балкарской Республики от 27 февраля 2005 года N 13-РЗ «О статусе и границах муниципальных образований в Кабардино-Балкарской Республике»". 2018-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-21.

[3] "Том4. Таблица 4. Национальный состав РСОА по муниципальным образованиям по переписи 2010 года". 2013-08-19 tarixində arxivləşdirilib.

[4] "Том 1. Таблица 2.2 Население КБР по возрастным группам и полу". 2018-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-09.

[5] "Численность населения КБР по итогам Всероссийской переписи населения 2010 года". 2016-06-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-16.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Kabardin-Balkar Respublikası
	İnzibati mərkəz: Nalçik	Şəhərlər: Baksan \| Mayski \| Nartkala \| Proxladnı \| Terek \| Tırnıauz \| Çeqem
	İnzibati-ərazi bölgüsü:	Rayonlar: Baksan \| Zolski \| Leskenski \| Mayski \| Proxladnenski \| Terek \| Urvan \| Çeqem \| Çerek \| Elbrus
	Məqalələr:	Gerb \| Himn \| Tarix \| Əhalisi \| İnzibati-ərazi bölgüsü \| Bayraq

Nartkala
Нарткъалэ


43°33′ şm. e. 43°51′ ş. u.^HGYO
Ölkə	Rusiya
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1913
Sahəsi	9,45 km²
Mərkəzin hündürlüyü	305 m
Saat qurşağı	UTC+03:00
Əhalisi
Əhalisi	33.052 nəf. (2024)^[1]
Rəsmi dili	Kabardin-çərkəz dili, Qaraçay-balkar dili, rus dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi	361330
Xəritəni göstər/gizlə Nartkala
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar