Qırmızı palıd — Vikipediya

Qırmızı palıd
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Fıstıqçiçəklilər Fəsilə: Fıstıqkimilər Yarımfəsilə: Palıdkimilər Cins: Palıd Növ: Qırmızı palıd
Beynəlxalq elmi adı
Quercus rubra L., 1753[1]
Şəkil axtarışı ITIS   19408 NCBI   3512 EOL   1151317

Qırmızı palıd (lat. Quercus rubra) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin fıstıqkimilər fəsiləsinin palıd cinsinə aid bitki növü.

Şimali Amerika, İspaniya, Türkiyədə-Ağ, Mərmərə və Egey dənizləri ətrafı ərazilərdə rast gəlinir. Bu palıd növü budaqlarında fırlar əmələ gətirən mənənələrin (Coecus ilicus) sahib bitkisidir və növün adı bununla əlaqədar adlandırılıb. 1683-cü ildən mədəni şəraitdə becərilir.

Hamar, boz qabıqlı, yığcam, sıx, dik gövdəli həmişəyaşıl koldur. Yarpaqların uzunluğu 1,5-3,5 sm və eni 0,6-2 sm, oval, ellipsvari və ya uzunsov-yumurtavari, ucu biz və ya ucu yumru, bünövrəsi yumru və ya ürəkvari, kənarları dalğalı, hər tərəfdən 4-6 cüt bizvari dişli, cod, dərili, üstü çılpaq, parlaq, tünd yaşıl, alt tərəfi daha açıq, çılpaq və ya damarcıqların künclərində zəif tükcüklüdür. Saplaqları möhkəm və çox qısadır. Budaqları çoxsaylı, boz, hamar, yaşlandıqda çatlayan qabıqla örtülmüşdür. Zoğları sarımtıl-boz, çılpaqdır. Tumurcuqları 3-4 mm uzunluğunda, çılpaq və ya tüklüdür. Qozaların uzunluğu 1,5-2,5 sm, yumurtavari və ya uzunsov-yumurtavari, ucu biz, açıq qonur, tünd zolaqlı, tək və ya cüt, möhkəm, çoxiynəli kasacıqlı olub, ümumi saplaqda yerləşir. Örtüyü qozanı yarısınadək və ya onun uzunluğunun üçdə iki hissəsinədək örtür. Üzəri nazik, uzun, çox vaxt əyilmiş, iynəli pulcuqlarla örtülmüşdür. Mayda çiçəkləyir. Meyvələri sapsız, xırda, konusvari qozalardır, ikinci il yetişir.

-20⁰C-dək şaxtaya davamlıdır. Rütubətli yerlərdə yaxşı bitir.

Cənub zonasında və ya şimal rayonlarında konteynerdə becərilir. Abşeronda yaşıllaşdırmada rast gəlinir.

Çox dekorativdir. Hamar, yaşıl yarpaqları payızda qırmızı rəng alır. Qabığından boya sənayesində istifadə olunurdu.

• Erythrobalanus rubra (L.) O.Schwarz