Die georgische Sprache (Eigenbezeichnung ქართული ენა kartuli ena ) ist die Amtssprache in Georgien und wird von etwa vier Millionen Menschen gesprochen (Stand 2013).
Das Georgische gehört mit Mingrelisch , Lasisch und Swanisch zu den südkaukasischen Sprachen .
Zur Schreibung der georgischen Sprache wird die Alphabetschrift Mchedruli verwendet, die 33 Buchstaben aufweist.
In diesem Abschnitt fehlen noch folgende wichtige Informationen:
Hilf der Wikipedia, indem du sie
recherchierst und
einfügst . Georgisch hat fünf vokalische und 28 konsonantische Phoneme , darunter auch Ejektive . Die Konsonanten können sehr große Konsonantencluster bilden (zum Beispiel der Name der georgischen Stadt Mzcheta , oder, als Extrembeispiel, der georgische Zungenbrecher „ihr pellt uns“ oder „ihr ruiniert uns“: gvprzkvnit ). Jedes Phonem wird durch je einen bestimmten georgischen Buchstaben dargestellt.
Jedes georgische Nomen im Nominativ endet mit einem Vokal.
Endungen der Nomina (Substantive) im Nominativ Singular ა (a) ე (e) ი (i) ო (o) უ (u) დედა (deda ) Mutter მზე (mse ) Sonne ქალი (kali ) Frau გოგო (gogo ) Magd ძუ (dsu ) Weibchen მამა (mama ) Vater მთვარე (mtware ) Mond კაცი (kazi ) Mann ლოქო (loko ) Wels ბრუ (bru ) Schwindel ბებია (bebia ) Großmutter დღე (dghe ) Tag ფესვი (péswi ) Wurzel წყარო (zqaro ) Quellbach ყრუ (q’ru ) Taub ბაბუა (babua ) Großvater ღამე (ghame ) Nacht ხვადი (chwadi ) Männchen ოქრო (okro ) Gold ბრგუ (brgu ) Stotterer
Im Unterschied zu den Sprachvarianten und Dialekten des Georgischen ist die Betonung der literarischen Sprache sehr schwach. Bei zwei- und dreisilbigen Wörtern liegt die Betonung meistens auf der ersten, bei viersilbigen auf der zweiten Silbe .
ცა (tsa ) – der Himmel; ხე (che ) – der Baum; კი (ki ) – Ja, ხო (cho ) – Jawohl; რუ (ru ) der Bach; კუ (ku ) die Schildkröte. კა ბა (ka ba ) das Kleid; თა თი (ta ti ) – die Pfote; თი თი (ti ti ) – der Finger; დი დი (di di ) groß; გო გო (go go ) – das Mädchen, Magd; ძა ძა (dsa dsa ) – das Trauerkleid; ძუ ძუ (dsu dsu ) – die Brust (eines Menschen). გა თავდა (ga tawda ) – ausgegangen; გადა იწვა (gada izwa ) – ausgebrannt. გაგვი წვიმდა (gagwi tswimda ) – Es fing (uns = mit Dat. ethic.) an, zu regnen; გამოი დარა (gamoi dara ) – Es ist wieder gutes Wetter (= Es hörte auf, zu regnen); გაგვი მართლა (gagwi martla ) – Wir hatten Glück. გაფუჭე ბული (gaputsche buli ) – kaputt; გაკეთე ბული (gakete buli ) – gemacht. მასწავლე ბელი (maßzawle beli ) – der Lehrer; მატარე ბელი (matare beli ) – der Zug; დამრიგე ბელი (damrige beli ) – der Tutor. ჭა მა-სმა (tscha ma-ßma ) – das Essen und Trinken; მი მოსვლა (mi moßwla ) – der Verkehr; მი სვლა-მო სვლა (mi ßwla-mo ßwla ) – das Kommen und Gehen. Ja-Nein-Fragen werden – anders als im Deutschen – mit einer steigend-fallenden Intonation realisiert.
Für die georgische Sprache ist sowohl die Agglutination als auch die Wurzelflexion kennzeichnend. Eine Besonderheit ist das Fehlen des grammatischen Geschlechts (Genus ), und das Substantiv kennt weder einen bestimmten noch einen unbestimmten Artikel .
Statt der zum Beispiel im Deutschen üblichen Präpositionen verwendet das Georgische Postpositionen , die entweder allein stehen oder an das Nomen angefügt werden können. Ein deutsches Beispiel für eine Postposition ist „den Fluss entlang“. Georgisch hat 7 Fälle (Nominativ , Dativ , Genitiv , Instrumental , Adverbial (Essiv und Translativ ), Vokativ und Ergativ ). Der Ergativ tritt als Subjektkasus mit bestimmten Verbformen auf, nämlich beim Aorist und Optativ transitiver Verben. Georgisch ist also eine Split-Ergativsprache . Wie in den meisten flektierenden Sprachen ist die Wortstellung relativ frei. Die konjugierten Formen des Verbs markieren einen Bezug sowohl zum Subjekt als auch zum direkten oder indirekten Objekt des Satzes.
Es gibt also nicht nur eigene Formen für „ich sehe“ (w chedaw ), „du siehst“ ((h )chedaw ) usw., sondern auch für „ich sehe dich“ (g chedaw ), „ich sehe euch“ (g chedawt ), „du siehst mich“ (m chedaw ), „du siehst uns“ (gw chedaw ), „du siehst ihn“ ((h ) chedaw ) usw.
Während sich die indogermanischen Sprachen verschiedener Zeiten bedienen, um Gegenwärtiges, Vergangenes, Zukünftiges und Mögliches darzustellen, kommen im Georgischen elf sogenannte mzkriwi (=> Reihen. Englische Schreibweise in Grammatikbüchern = mts kriv i ) zum Einsatz. Auch sie ordnen der Zeit des Geschehens eine bestimmte Verbform zu, jedoch tritt durch Agglutination nicht nur eine Änderung des Verbs auf, sondern auch Subjekt und Objekt des Satzes ändern den Fall, in dem sie stehen. Beispielsweise steht bei den Formen der Präsens- und Futurgruppe das Subjekt meist im Nominativ, bei den Formen der Aoristgruppe teils im Nominativ, teils im Ergativ (abhängig von der Transitivität des Verbs) und bei den Formen der Perfektgruppe im Dativ ; ähnlich ändert sich der Kasus des Objekts. Auch die hohe Anzahl unregelmäßig flektierter (insbesondere suppletiver ) Verben ist auffällig, zum Beispiel beim Verb für „sagen“, das mehrere Stämme hat: eubneba (Präsens) „er sagt es ihm“, ’etqwis (Futur) „er wird es ihm sagen“, utchra (Aorist) „er sagte es ihm/hat es ihm gesagt“, utkwams (Perfekt) „er hat es ihm (offensichtlich) gesagt“.
Musteraussagesatz: Anna arbeitet als Bibliothekarin. Wortstellungsmöglichkeiten des einfachen Aussagesatzes Georgisch Duden-Transkription Beschreibung/Bemerkung ანა მუშაობს ბიბლიოთეკარად. (ana muschaobß bibliotekarad ) ანა ბიბლიოთეკარად მუშაობს. (ana bibliotekarad muschaobß ) ბიბლიოთეკარად მუშაობს ანა. (bibliotekarad musachobß ana ) Mit Betonung darauf, was Anna macht
Musterfragesatz: Wohnt Anna in Berlin? Wortstellungsmöglichkeiten eines georgischen Fragesatzes mit semantischen Konotierungen Georgisch Duden-Transkription Bemerkung / Semant. Hauptakzent ანა ბერლინში ცხოვრობს? (ana berlinschi zchowrobß ?) (Ob Anna in Berlin wohnt.) ბერლინში ცხოვრობს ანა? (berlinschi zchowrobß ana? ) (Ob Anna in Berlin wohnt.) ანა ცხოვრობს ბერლინში? (ana zchowrobß berlinschi? ) (Ob Anna! (<= !) in Berlin wohnt.) ბერლინში ანა ცხოვრობს? (berlinschi ana zchowrobß? ) (Ob Anna (<= !) in Berlin (<= !) wohnt.) ცხოვრობს ბერლინში ანა? (zchowrobß berlinschi ana? ) (Ob Anna in Berlin (<= überhaupt!) wohnt.) ცხოვრობს ანა ბერლინში? (zchowrobß ana berlinschi? ) (Ob Anna in Berlin wohnt (<= überhaupt).)
Musterfragesatz: Wo wohnt Anna? Wortstellungsmöglichkeiten Georgisch Duden-Transkription სად ცხოვრობს ანა? ßad zchowrobß ana? ანა სად ცხოვრობს? ana ßad zchowrobß?
Befehlssatzmuster 1
Singular und Plural Georgisch Duden-Transkription Deutsche Bedeutung Bemerkung დაჯექი მეორე მხარეს! (dadsheki meore mchareß! ) Setz Dich auf die andere Seite! Einzahlform დაჯექით მეორე მხარეს! (dadshekit meore mchareß! ) Setzt Euch auf die andere Seite! Mehrzahlform
Befehlssatzmuster 2
Singular und Plural der Höflichkeitsformen Georgisch Duden-Transkription Deutsche Bedeutung Bemerkung დაბრძანდი მეორე მხარეს! (dabrdsandi meore mchareß! ) Setz Dich auf die andere Seite! Einzahlform დაბრძანდით მეორე მხარეს! (dabrdsandit meore mchareß! ) Setzt Euch auf die andere Seite! Mehrzahlform
Setzen wir uns auf die andere Seite Georgisch Duden-Transkription Deutsche Bedeutung Bemerkung დავჯდეთ მეორე მხარეს! (dawdshdet meore mchareß! ) Setzen wir uns auf die andere Seite! nicht normativ, aber weit verbreitet დავსხდეთ მეორე მხარეს! (dawßchdet meore mchareß! ) Setzt Euch auf die andere Seite! gebraucht von normbewussten Sprechern
(Inhaltlich orientiert nach Swadesh-Liste )
(e) Familie - ოჯახი (odsháchi ), კერა (kéra ) = (r) Herd, კომლი (kómli ), ოჯახობა (odsháxoba ), ცოლ-შვილი (zól-schwili ), სახლეული (ßachléuli ), სახლობა (ßá chloba) Familienmitglied(er) - ოჯახის წევრ(ებ)ი Deutsch Georgisch mit Dudentranskription Parallele od. Koseformen Dialekt. Formen Mutter დედა - déda დე (de ), დედი (dédi ) ნენა (néna ), ნენი (néni ), ნანა (nána ) Vater მამა - máma მა (ma ), მამი (mámi ), მამიკო (mámiko ) ბაბა (bába ), ბაბაია (babaía ) Großmutter ბებია - bébia ბე (be ), ბები (bébi ), ბებიკო (bébiko ) დიდედა (dídeda ) Großvater ბაბუა - bábua ბაბუ (bábu ), ბაბუკო (bábuko ) პაპა (pápa ) Kind შვილი - schwíli შვილიკო (schwíliko ) ძე (dse ), ქალი (káli ), Tochter ქალიშვილი - kálischwíli ასული (áßuli ), შვილი (schwíli ) ძღაბი (dzghábi ), გოგო (gógo ) Sohn ვაჟიშვილი - vazhischwili ძე (déd-mama ), შვილი (schwíli ) ბიჭი (bítschi ) die Eltern მშობელი - mschóbeli მშობლები (mschóblebi ) დედ-მამა (déd-mama ) Enkelkind შვილიშვილი - schwilischwíli შვილი (schwíli ) ბადიში (bádischi )
Körperteile, Organe - სხეულის ნაწილები, ორგანოები Deutsch Georgisch mit Dudentranskription der Kopf თავი - táwi der Nacken კეფა - kéfa der Schädel ქალა - kála der Hals კისერი - kíseri das Genick ქეჩო (kétscho ); კინჩხი (kíntschchi ) die Kehle ყელი - kéli der Kehlkopf ხორხი - chórchi der Gaumen სასა - ßàßa die Fontanelle ყიფლიბანდი - qíflibandi die Schläfe საფეთქელი - sapétkeli das Auge თვალი - twáli das Augenlid ქუთუთო - kútuto die Wimper წამწამი - zámzami die Braue წარბი - zárbi die Stirn შუბლი - schúbli das Ohr ყური - qúri das Ohrläppchen ბიბილო - bíbilo die Nase ცხვირი - zchwíri der Mund პირი - píri das Gesicht სახე - ßáche , Jargon => სიფათი - ßífati die Lippe ტუჩი - tútschi , => Poet . - ბაგე báge die Zunge ენა - éna der Zahn კბილი - kbíli der Kiefer ყბა - qba , ღრანჭი - ghrántschi der Finger თითი - títi die Zehe ფეხის თითი - péchis títi der Nagel ფრჩხილი - prtschchíli der Arm მკლავი - mkláwi der Ellbogen ნიდაყვი - idakwi die Achselgrube იღლია - íghlia der Fuß ტერფი - térpi das Bein ფეხი - péchi der Körper სხეული - ßchéuli die Muskel კუნთი - kúnti die Haut კანი - káni das Haar თმა - tma der Schopf ქოჩორი - kótschori die Bart წვერი - zwéri das Schamhaar ფანჩარი - pántschari der Brustkorb მკერდი - mkérdi die Brust ძუძუ - dsúdsu die Schulter მხარი - mchári das Kreuz წელი - zéli der Wirbel ხერხემალი - cherchémali der Bauch მუცელი - múzeli der Nabel ჭიპი - tschípi die Drüse ჯირკვალი - dshírkwali der Schoß კალთა - kálta das Knie მუხლი - múchli der Schenkel ბარძაყი - bárdsaqi die Hüfte თეძო - Thédso der Unterschenkel წვივი - zwíwi die Ferse ქუსლი - kúsli das Glied ასო - áßo , Grob . => ყლე yle der Arsch ტრაკი - tráki der Anus – proktos პროჭი - prótschi das Herz გული - gúli die Handfläche ხელის გული - chélis gúli die Faust მუშტი - múschti , მუჭი - mútschi das Handgelenk მაჯა - mádsha die Hand ხელი - chéli die Leber ღვიძლი - ghwídsli die Niere თირკმელი - tírkmeli , Dialekt . => ჭაჭა - tschátscha die Lunge ფილტვი - píltwi das Gehirn ტვინი - twíni
Persönliches Fürwort - პირის ნაცვალსახელი Deutsch Georgisch mit Dudentranskription Dialekt. od. parallele Formen ich (die 1. Pers. Sg.) მე - me - du (die 2. Pers. Sg.) შენ - schen შე (Vokativ : sche ) er, sie, es (die 2. Pers. Sg.) ის - iß ; Für Ergativ : მას - (maß ) ეგი (egi ) – 'der', იგი (ígi ) – 'jener' wir (die 1. Pers. Pl.) ჩვენ - tschwen - ihr (die 2. Pers. Pl.) თქვენ - tkwen თქვე - (Vokativ :tkwe ) sie (die 3. Pers. Pl.) ისინი - íßini ; Für Ergativ : მათ - (math ) ეგენი (égeni ), იგინი (ígini ) Sie (Höflichkeitsform ) თქვენ - tkwen Siehe die 2. Pers. Pl.
RECHTS und LINKS im Georgischen Deutsch Georgisch Duden-Transkription Abgeleitet von Bemerkung rechts მარჯვნივ (márdshwniw ) der rechten Hand მარჯვე (márdshve ) Fleißig, გამარჯვება (gamardshweba) Sieg links მარცხნივ (márzchniw ) der linken hand მარცხი (márzchi ) Niederlage, დამარცხება (damárzcheba) Niederlage gerade პირდაპირ (pírdapir ) vom Mund (Gesichtsrichtung) aus პირდაპირი (pirdápiri) geradlinig
Besitzanzeigendes Fürwort - პირის ნაცვალსახელი Deutsch Georgisch mit Dudentranskription Bemerkung mein ჩემი - tschémi Kein Genusunteschied dein შენი - schéni Kein Genusunteschied sein, ihr, sein მისი - míßi Kein Genusunteschied unser ჩვენი - tschwéni Kein Genusunteschied euer თქვენი - tkwéni Kein Genusunteschied sein მათი - máti Kein Genusunteschied Ihr (Höflichkeitsform ) თქვენი - tkwéni Kein Genusunteschied
Hinweisendes Fürwort (für Personen) - ჩვენებითი ნაცვალსახელი Deutsch Georgisch mit Dudentranskription Parallele od. Dialekt. Formen Bemerkung dieser (hier!) ეს - eß ეგი - egi hier (an der Stelle) dieser (dort!) ის - iß იგი - igi dort (von hier entfernt)
Hinweisende Wörter für Personen und Orte überschneiden sich in manchen Dialekten.
Hinweisendes Fürwort (für Orte) - ადგილის ნაცვალსახელი Deutsch Georgisch mit Dudentranskription Parallele od. Dialekt. Formen Bemerkung hier აქ - ak აგერ - agér , აქე - aké hier (an der Stelle) dort იქ - ik ეგერ - éger dort (entfernt) Da! აი! - aí ა! - a Dies hier od. Dies dort
Fragewörter - კითხვითი სიტყვები Deutsch Georgisch mit Dudentranskription wer? ვინ? - win was? რა? - ra ; რას? - raß wessen? ვისი? - wíßi ; რისი? - ríßi wo? სად? - ßad wohin? საით? - ßáit wie? როგორ? - rógor
Bezeichnungen der Farben - ფერი, ფერები Deutsch Georgisch mit Dudentranskription schwarz შავი - scháwi weiß თეთრი - théthri blau ლურჯი - lúrdshi grün მწვანე - mzváne rot წითელი - zítheli grau რუხი - rúchi
die Vögel - ფრინველები Deutsch Georgisch mit Dudentranskription der Vogel ფრინველი - prínveli der Nestvogel ბარტყი - bártqi der Flügel ფრთა - prta der Feder ბუმბული - búmbuli , dialekt . => ბუნდღა - búndgha die Daune ბურტყლი - búrtqli der Schnabel ნისკარტი - nískarti das Ei კვერცხი - kwérzchi die Klaue; (die Kralle) კლანჭი - klántschi das Huhn ქათამი - kátami das Huhn დედალი - dédali das Küken წიწილა - zízila der Hahn მამალი - mámali das Hähnchen ყვინჩილა kwíntschila die Gans ბატი - báti das Gänseküchlein ბჟიტი - bzhíti die Ente იხვი - íchwi , Dialekt . => კვატი - kwáti das Perlhuhn ციცარი - zízari der Truthahn ინდაური - indáuri der Fasan ხოხობი chóchobi der Fink სკვინჩა - skwíntscha die Lerche ტოროლა - tórola das Nest; (der Horst) ბუდე - búde fliegen ფრენა - préna
die Tiere - ცხოველი Deutsch Georgisch mit Dudentranskription der Hund ძაღლი - dsághli die Katze კატა - káta die Kuh ძროხა - dsrócha das Kalb ხბო - chbo der Stier ხარი - chári ; ბუღა búgha das Schwein ღორი - ghóri das Wildschwein ტახი - táchi das Ferkel ბურვაკი - búrwaki , გოჭი - gótschi die Borsten ჯაგარი - dshágari der Büffel კამეჩი - kamétschi die Büffelkuh ფური - púri die Ziege თხა - tcha das Zicklein თიკანი - tíkani das Schaf ცხვარი - zchwári der Widder ვერძი - wérdsi das Pferd ცხენი - zchéni die Stute ფაშატი - páschati der Esel ვირი - wíri das Maultier ჯორი - dshóri das Weibchen ძუ - dsu ; ნეზვი (Ziege, Schwein usw.) – nésvi das Männchen ხვადი - chwádi die Zitze ძუძუ - dsúdsu das Euter ჟიქანი - dshíkani der Schlund, die Kehle ხახა - chácha der Luchs ფოცხვერი - pózchweri die Herde ჯოგი - dshógi
die Fische - თევზები Deutsch Georgisch mit Dudentranskription der Fisch თევზი - tévsi der Rogen, (der Laich) ქვირითი - kwíriti die Schuppe ქერცლი - kérzli die Forelle კალმახი - kálmachi der Wels ლოქო - lóko , ღლავი - ghláwi der Stör ზუთხი - súthchi , თართი tharthi der Hering ქაშაყი - qáschaqi der Lachs ორაგული - oráguli die Barbe წვერა - zwéra der Gründling ციმორი - zímori
die Pflanzen - მცენარეები Deutsch Georgisch mit Dudentranskription der Baum ხე - che die Pflanze მცენარე - mzénare die Same თესლი - tésli das Korn (das Getreide) მარცვალი- márzvwali die Reife მწიფე - mzipe unreif მკუხე - mkúche die Eiche მუხა - múcha die Eichel რკო - rko der Wald ტყე - tqe die Tanne ნაძვი - nádswi die Edeltanne სოჭი - ßótschi die Wildbirne პანტა - pánta die Ulme თელა - théla der Hopfen სვია - ßwia die Hagebuche რცხილა - rzchíla der (große) Zweig ტოტი - tóti ; შტოი - schtói der (kleine) Zweig რტო - rto der Stengel ღერო - ghéro der Stiel ღერი - ghéri der Lauch პრასა - práßa der Koriander ქინძი - kíndsi die Minze პიტნა - pítna der Pfeffer პილპილი - pílpili der Estragon ტარხუნა - tárchuni der Mais სიმინდი - ßímindi der Maiskolben ტარო - táro die Rinde ქერქი - kérki
Der Wein – (ghwíno ) ღვინო Deutsch Georgisch mit Dudentranskription der Weinbau მევენახეობა - mewenachéoba der Weinbauer მევენახე - mewénaxe der Weinstock ვენახი - wénachi , ვაზი - wási der Weinberg ზვარი - swári die Weintraube ყურძენი - qúrdseni die Weintraubenbeere ყურძნის მარცვალი - márzwali der Weintraubenkern წიპწა - zípza die Weinlese რთველი - rtwéli ; სთველი - ßtwéli die Weinranke ვაზის რქა - wásis rka der Weinschlauch ტიკი - tíki der Weinkeller მარანი - márani der Weißwein თეთრი ღვინო - tétri ghwíno der Tischwein სუფრის ღვინო - tétri ghwíno der Rotwein წითელი ღვინო - tétri ghwíno der Weinessig ძმარი - dsmári (das) Verschalen დაძმარება - dadsmáreba das Auspressen დაწურვა - dazúrva das Weinhorn ყანწი - qánzi
Das georgische Zahlensystem ist bis 100 gemischt dezimal -vigesimal . zum Beispiel:
Numeralia Cardinalia und Numeralia Ordinalia auf Deutsch – Wie viele? auf Georgisch - რამდენი? (ramdeni?) auf Deutsch – der (die, das) Wievielte? auf Georgisch - მერამდენე? (meramdene?) eins ერთი - erti Der (die, das) Erste. პირველი - pirweli zwei ორი - ori Der (die, das) Zweite. მეორე - me ore drei სამი - ßami Der (die, das) Dritte. მესამე - me ßame vier ოთხი - otchi Der (die, das) Vierte. მეოთხე - me otche fünf ხუთი - chuti Der (die, das) Fünfte. მეხუთე - me chute sechs ექვსი - ekwßi Der (die, das) Sechste. მეექვსე - me ekwße sieben შვიდი - schwidi Der (die, das) Siebte. მეშვიდე - me schwide acht რვა - rwa Der (die, das) Achte. მერვე - me rwe neun ცხრა - zchra Der (die, das) Neunte. მეცხრე - me zchre zehn ათი - ati Der (die, das) Zehnte. მეათე - me ate elf თერთმეტი - tertmeti Der (die, das) Elfte. მეთერთმეტე - me tertmete zwölf თორმეტი - tormeti Der (die, das) Zwölfte. მეთორმეტე - me tormete dreizehn ცამეტი - zameti Der (die, das) Dritte. მეცამეტე - me zamete vierzehn ოთხმეტი - totchmeti Der (die, das) Vierzehnte. მეთოთხმეტე - me totchmete fünfzehn თხუთმეტი - tchutmeti Der (die, das) Fünfzehnte. მეთხუთმეტე - me tchutmete sechzehn თექვსმეტი - tekwßmeti Der (die, das) Sechzehnte. მეთექვსმეტე - me tekwßmete siebzehn ჩვიდმეტი - tschwidmeti Der (die, das) Siebzehnte. მეჩვიდმეტე - me tschwidmete achtzehn თვრამეტი - trwameti Der (die, das) Achtzehnte. მეთვრამეტე - me twramete neunzehn ცხრამეტი - zchrameti Der (die, das) Neunzehnte. მეცხრამეტე - me zchramete zwanzig ოცი - ozi Der (die, das) Zwanzigste. მეოცე - meoze einundzwanzig ოცდაერთი - ozdaerti Der (die, das) Einundzwanzigste. ოცდამეერთე - oz dameerte zweiundzwanzig ოცდაორი - ozdaori Der (die, das) Zweiundzwanzigste. ოცდამეორე - oz dameore dreiundzwanzig ოცდასამი - ozdaßami Der (die, das) Dreiundzwanzigste. ოცდამესამე - oz dameßame vierundzwanzig ოცდაოთხი - ozdaotchi Der (die, das) Vierundzwanzigste. ოცდამეოთხე - oz dameotche fünfundzwanzig ოცდახუთი - ozdachuti Der (die, das) Fünfundzwanzigste. ოცდამეხუთე - oz damechute sechsundzwanzig ოცდაექვსი - ozdaeqwßi Der (die, das) Sechsundzwanzigste. ოცდამეექვსე - oz dameekwße siebenundzwanzig ოცდაშვიდი - ozdaschwidi Der (die, das) Siebenundzwanzigste. ოცდამეშვიდე - oz dameschwide achtundzwanzig ოცდარვა - ozdarwa Der (die, das) Achtundzwanzigste. ოცდამერვე - oz damerwe neunundzwanzig ოცდაცხრა - ozdazchra Der (die, das) Neunundzwanzigste. ოცდამეცხრე - oz damezchre dreißig ოცდაათი - ozdaati Der (die, das) Dreißigste. ოცდამეათე - oz dameate einunddreißig ოცდათერთმეტი - ozdatertmeti Der (die, das) Einunddreißigste. ოცდამეერთე - oz dameerte
Grundzahlen (in Fünfer-Schritten) Zahl Georgisch – Duden-Transkription wörtlich Deutsch 30 ოცდაათი - ozdaati zwanzig und zehn dreißig 35 ოცდათხუთმეტი - ozdatchutmeti zwanzig und fünfzehn fünfunddreißig 40 ორმოცი - ormozi zwei mal zwanzig vierzig 45 ორმოცდახუთი - ormozdachuti zwei mal zwanzig und fünf fünfundvierzig 50 ორმოცდაათი - ormozdaati zwei mal zwanzig und zehn fünfzig 55 ორმოცდათხუთმეტი - ormozdatchutmeti zwei mal zwanzig und fünfzehn fünfundfünfzig 60 სამოცი - samozi drei mal zwanzig sechzig 65 სამოცდახუთი - ßamozdachuti drei mal zwanzig und fünf fünfundsechzig 70 სამოცდაათი - ßamozdaati drei mal zwanzig und zehn siebzig 75 სამოცდათხუთმეტი - ßamozdatchutmeti drei mal zwanzig und fünfzehn fünfundsiebzig 80 ოთხმოცი - otchmozi vier mal zwanzig , vgl. franz. quatre-vingts . achtzig 85 ოთხმოცდახუთი - otchmozdachuti vier mal zwanzig und fünf fünfundachtzig 90 ოთხმოცდაათი - otchmozdaati vier mal zwanzig und zehn neunzig 95 ოთხმოცდათხუთმეტი - otchmozdatchutmeti vier mal zwanzig und fünfzehn fünfundneunzig
Monate mit Zahlen - თვე და რიცხვი Der wievielte Mai? Georgisch Duden-Transkription Am wievielten Mai? Georgisch Duden-Transkription der 25. Mai 25 მაისი ozdachuti maißi Am 25. Mai 25 მაისს ozdachut maißß
Das Jahr - წელი (zeli) oder წელიწადი (zelizadi) Deutsch Georgisch Duden-Transkription (Das Jahr) 1970 1970 (oder wörtl. ათასცხრაასსამოცდაათი) წელი ataßzchraaßßamozdaati zeli (Das Jahr) 2021 2021 (oder wörtl. ორიათასოცდააერთი) წელი oriataßozdaerti zeli
Das Jahrhundert - საუკუნე (ßaukune) Deutsch Georgisch mit/in Duden-Transkription Alternative Schreibweise Alternative Schreibweise Das 20. Jahrhundert XX საუკუნე (meoze ßaukune) 20-ე საუკუნე მე-20 საუკუნე Das 21. Jahrhundert XIX საუკუნე (ozdameerte ßaukune) 21-ე საუკუნე keine
Lexikalische Zeitangabe „bis heute und davor“ Deutsch bis heute gestern vorgestern vorvorgestern auf Georgisch დღემდე (dghemde ) გუშინ (guschin ) გუშინწინ (guschinzin ) გუშინწინის წინ (guschinziniß zin )
Lexikalische Zeitangabe „heute, ab heute und danach“ Deutsch heute ab heute morgen übermorgen überübermorgen auf Georgisch დღეს (dgheß ) დღეიდან (dgheidan ) ხვალ (chwal ) ზეგ (seg ) მაზეგ (maseg )
Lexikalisch und morphologisch Deutsch (der) morgen (der) Frühmorgen (der) Mittag (der) Nachmittag (der) Abend (die) Nacht (die) Mitternacht auf Georgisch დილა (dila ) დილაადრიან (dilaadrian ) შუადღე (schuadghe ) ნაშუადღევი (naschuadghewi ) საღამო (saghamo ) ღამე (ghame ) შუა ღამე (schua ghame ) auf die Frage „wann?“; „როდის?“ (rodis?) morgens frühmorgens mittags nachmittags abends nachts mitternachts auf Georgisch დილით (dilit ) დილაადრიან (dilaadrian ) შუადღით (schuadghit ) ნაშუადღევს (naschuadghewß ) საღამოს, საღამოთი (saghamos , saghamoti ) ღამით (ghamit ) შუაღამეზე, შუაღამით (schuaghamese , schuaghamit )
Das Wort Wochentage im Georgischen (kein Kompositum ) Wortverbindung wortwörtlich „Tage der Woche“
Wortbildung und Morphologische Beschreibung der Wochentage auf Deutsch Duden-Transkription auf Georgisch 1. (der) Tag, -es, -en dghe, dghiß(a), dgheebi დღე, დღის, დღეები 2. (die) Woche, -, -n kwira, kwiriß(a), kwirebi კვირა, კვირის, კვირები 3. (der) Wochentag, -es, -e kwiriß dhe, kwiriß dghiß(a), kwiriß dgheebi კვირის დღე, კვირის დღის, კვირის დღეები
Mit „kwira“ (კვირა) bezeichnet man im heutigen Georgischen sowohl die Wörter „Sonntag“ und „die (ganze) Woche“. Im Altgeorgischen hat man für die Bezeichnung der 7 Tage einer Woche das Wort „mßgepßi“ (მსგეფსი) benutzt.
Wochentage (კვირის დღეები) auf Deutsch Duden-Transkription auf Georgisch (Ab 4. Jhr.) auf Altgeorgisch Duden-Transkription u. Deutung Montag orschabati ორშაბათი მთვარისა mtwarißa (Tag des Mondes) Dienstag samschabati სამშაბათი არიასი ariaßi oder marßißa (nach Mars) Mittwoch otchschabati ოთხშაბათი ერმესისა ermißa oder hermeßißa (nach Hermes) Donnerstag chutschabati ხუთშაბათი აფროდიტისა aproditißa (nach Aphrodite) oder venußißa (nach Venus) Freitag paraskewi პარასკევი დიოსისა dioßißa (nach Dionynos) od. iupoterißa (nach Jupiter) Samstag schabati შაბათი კრონოსისა kronoßißa (nach Kronos) Sonntag kwira კვირა მზისა msißa (Tag der Sonne)
Das Wochenende wird im Georgischen mit einem Kompositum reduplizierter Art schabat-kwira (შაბათ-კვირა wörtlich Samstag-Sonntag ) gebildet.
Verteilung im Zeitraum Sprache Wochentag Wann? Wie oft ? (Frage nach Permanenz) auf Deutsch (der) Montag am Montag montags auf Georgisch ორშაბათი (orschabati ) ორშაბათს (orschabatß ) ორშაბათობით (orschabatobit ) auf Deutsch (der) Dienstag am Dienstag dienstags auf Georgisch სამშაბათი (ßamschabati ) სამშაბათს (ßamschabatß ) სამშაბათობით (ßamschabatobit ) auf Deutsch (der) Mittwoch am Mittwoch mittwochs auf Georgisch ოთხშაბათი (otchschabati ) ოთხშაბათს (otchschabatß ) ოთხშაბათობით (otchschabatobit ) auf Deutsch (der) Donnerstag am Donnerstag donnerstags auf Georgisch ხუთშაბათი (chutschabati ) ხუთშაბათს (chutschabatß ) ხუთშაბათობით (chutschabatobit ) auf Deutsch (der) Freitag am Freitag freitags auf Georgisch პარასკევი (paraßkewi ) პარასკევს (paraßkewß ) პარასკევობით (paraßkewobit ) auf Deutsch (der) Samstag am Samstag samstags auf Georgisch შაბათი (schabati ) შაბათს (schabatß ) შაბათობით (schabatobit ) auf Deutsch (der) Sonntag am Sonntag sonntags auf Georgisch კვირა (kwira ) კვირას (kwiraß ) კვირაობით (kwiraobit )
(der) Monat, -es, -e (თვე, თვის(ა), თვეები) auf Deutsch Duden-Transkription auf Georgisch auf Altgeorgisch Duden-Transkription 1. (der) Januar ianwari იანვარი აპნისი apnißi 2. (der) Februar theberwali თებერვალი სურწყუნისი ßurzqunißi 3. (der) März marti მარტი მირკანი mirkani 4. (der) April aprili აპრილი იგრიკა igrika 5. (der) Mai maißi მაისი ვარდობისთვე wardobißtwe 6. (der) Juni iwnißi ივნისი მკათათვე mkatatwe 7. (der) Juli iwlißi ივლისი თიბათვე tibatwe 8. (der) August agwißto აგვისტო მარიამობისთვე mariamobistwe 9. (der) September ßektemberi სექტემბერი ენკენისთვე enkenißtwe 10. (der) Oktober oktomberi ოქტომბერი ღვინობისთვე ghwinobißtwe 11. (der) November noemberi ნოემბერი გიორგობისთვე giorgobißtwe 12. (der) Dezember dekemberi დეკემბერი ქრისტეშობისთვე oder ტირისდენი krißteschobißtwe oder tirisdeni
auf Deutsch auf Georgisch Duden-Transkription auf Georgisch Duden-Transkription auf Deutsch im Januar იანვარში ianwarschi 1, 2 და 3 იანვარს pirwel, or da ßam ianwarß am 1., 2. und 3. Januar im Februar თებერვალში theberwalschi 4, 5 და 6 თებერვალს otch, chut da ekwß teberwalß am 4., 5. und 6. Februar im März მარტში martschi 7, 8 და 9 მარტს schwid, rwa da zchra martß am 7., 8. und 9. März im April აპრილში aprilschi 10, 11 და 12 აპრილს at, tertmet da tormet aprilß am 10., 11. und 12. April im Mai მაისში maißschi 13, 14 და 15 მაისს zamet, totchmet da tchutmet maißß am 13., 14. und 15. Mai im Juni ივნისში iwnißschi 16, 17 და 18 ივნისს tekwßmet, tschwidmet da twramet iwnißß am 16., 17. und 18. Juni im Juli ივლისში iwlißschi 19, 20 და 21 ივლისს zchramet, oz da ozdaert iwlißß am 19., 20. und 21. Juli im August აგვისტოში agwißtoschi 22, 23 და 24 აგვისტოს ozdaor, ozdaßam da ozdaotch agwißtoß am 22., 23. und 24. August im September სექტემბერში ßektemberschi 25, 26 და 27 სექტემბერს ozdachut, ozdaekwß da ozdaschwid ßektemberß am 25., 26. und 27. September im Oktober ოქტომბერში oktomberschi 28, 29 და 30 ოქტომბერს ozdarwa, ozdazchra da ozdaat oktomberß am 28., 29. und 30. Oktober im November ნოემბერში noemberschi 31 ნოემბერს ozdatertmet noemberß am 31. November im Dezember დეკემბერში dekemberschi 1 და 2 დეკემბერს pirwel da or dekemberß am 1. und 2. Dezember
Vier Jahreszeiten auf Deutsch auf Georgisch Duden-Transkription Wann? Duden-Transkription auf Deutsch 1. (der) Frühling გაზაფხული gasapchuli გაზაფხულზე gasapchulse im Frühling 2. (der) Sommer ზაფხული sapchuli ზაფხულზე sapchulse im Sommer 3. (der) Herbst შემოდგომა schemodogoma შემოდგომაზე schemodgomase im Herbst 4. (der) Winter ზამთარი samtari ზამთარში samtarschi im Winter
Verteilung im Zeitraum Sprache Jahreszeit Wann? (Frage nach Kontinuität) Wie oft ? (Frage nach Permanenz) auf Deutsch (der) Frühling jeden Frühling frühlings auf Georgisch გაზაფხული ყოველ გაზაფხულზე (qowel gasapchulse ) გაზაფხულობით (gasapchulobit ) auf Deutsch (der) Sommer jeden Sommer sommers auf Georgisch ზაფხული ყოველ ზაფხულზე (qowel sapchulse ) ზაფხულობით (sapchulobit ) auf Deutsch (der) Herbst jeden Herbst herbsts auf Georgisch შემოდგომა ყოველ შემოდგომაზე (qowel schemodgomase ) შემოდგომობით (schemodgomobit ) auf Deutsch (der) Winter jeden Winter winters auf Georgisch ზამთარი (samtari) ყოველ ზამთარში (qowel samtarschi ) ზამთრობით (sam(-)trobit )
Lexikalische Einteilung der Jahre dieses Jahr letztes Jahr vorletztes Jahr vorvorletztes Jahr nächstes Jahr übernächstes Jahr წელს შარშან შარშანწინ შარშანწინის წინ გაისად გარამეისად (Dialekt. Präg.) zelß scharschan scharschanzin scharschanziniß zin gaißad garameißad
Lexikalische und morphologische Einteilung in Vergangenheit von diesem Jahr vom letzten Jahr vom vorletzten Jahr vom vorvorletzten Jahr წლევანდელი შარშანდელი შარშანწინდელი შარშანწინისწინდელი zlewandeli scharschandeli scharschanzindeli scharschanzinißzindeli
Lexikalische und morphologische Einteilung in Zukunft von diesem Jahr vom nächsten Jahr vom übernächsten Jahr წლევანდელი გაისამდელი გარამეისამდელი zlewandeli gaißamdeli garameißamdeli (Dialekt. Präg.)
Das Georgische hat im Laufe seiner Geschichte 40 Prozent der Lehnwörter aus dem Altgriechischen , Lateinischen , Französischen , Deutschen , Persischen , Arabischen , Armenischen , Russischen und (in den letzten Jahren) Englischen übernommen.
Entlehnter Wortschatz im Georgischen Sprache od. Gruppe der Sprachen Prozentual Kartwelischer Wortschatz 60 % International 15 % Griechisch 7 % Persisch / Türkisch / Arabisch 7 % Armenisch 3,6 % Russisch 3,6 % Wortschatz anderer Sprachen 8 %
Die Entlehnungen stehen meistens zur Verfügung als Synonyme . zum Beispiel;
'Zug' und 'Gefolge' im Georgischen Georgisch Duden-Transkription Deutsche Bedeutung სვლა ßwla (das) Ziehen, (der) Zug საზეიმო სვლა ßase imo ßwla Feierzug სამგლოვიარო სვლა ßamglowi aro ßwla Trauergefolge, Trauergeleit საპროტესტო სვლა ßapro teßto ßwla Protestzug ამალა (Lehnwort ) amala (arab. ) Gefolge, Begleitung einer hochgestellten Persönlichkeit პროცესია (Lehnwort ) prozeßia (lat . ) Trauerzug
Deutsche Entlehnungen im Georgischen (oft über das Russische entnommen) Wortformen auf Georgisch Duden-Transkription Wortbedeutungen auf Deutsch აბზაცი (absazi ) Absatz აისბერგი (aißbergi ) Eisberg ალპინისტი (alpinisti ) Alpinist ანშლუსი (anschlußi ) Anschluss ბანკნოტი (banknoti ) Banknote ბიუსტჰალტერი (biußthalteri ) Büstenhalter ბლიცკრიგი (blizkrigi ) Blitzkrieg ბოცმანი (bozmani ) Bootsmann ბუნკერი (bunkeri ) Bunker ბუტერბროდი (buterbrodi ) Butterbrot ბუღალტერი (bughalteri ) Buchhalter გასტარბაიტერი (gaßtarbaiteri ) Gastarbeiter გასტროლი (gaßtroli ) Gastspiel ენდშპილი (endschpili ) Endspiel ვალტორნა (waltorna ) Waldhorn ვაგონი (vagoni ) Waggon ვუნდერკინდი (wunderkindi ) Wunderkind იუნკერი (iunkeri ) Junker კანცლერი (kanzleri ) Kanzler კაიუტა (kaiuta ) Kajüte კიტჩი (kitschi ) Kitsch კურორტი (kurorti ) Kurort კულტურტრეგერი (kulturtregeri ) Kulturträger ლაიტმოტივი (laitmotiwi ) Leitmotiv ლანდშაფტი (landschapti ) Landschaft ლოზუნგი (losungi ) Losung მასშტაბი (maßschtabi ) Maßstab მატროსი (matroßi ) Matrose პუტჩი (putschi ) Putsch რუკზაკი (ruksaki ) Rucksack ტორფი (torpi ) Torf ფლეიტა (pleita ) Flöte ფილტრი (piltri ) Filter ფოიერვერკი (poierwerki ) Feuerwerk შპრიცი (schprizi ) Spritze შტრიხი (schtrichi ) Strich შტურმი (schturmi ) Sturm შლაგბაუმი (schlagbaumi ) Schlagbaum შრიფტი (schripti ) Schrift ცაიტნოტი (zaitnoti ) Zeitnot ციფერბლატი (ziperblati ) Zifferblatt ცუგცვანგი (zugzwangi ) Zugzwang ჰალსტუხი (halßtuchi ) Krawatte
Griechische Entlehnungen im Georgischen Wortformen auf Griechisch Duden-Transkription Wortbedeutungen auf Deutsch აეროდინამიკა (aerodinamika ) Aerodynamik აგნოსტიციზმი (agnoßtizismi ) Agnostizismus აგონია (agonia ) Agonie აკადემია (akademia ) Akademie აკრიბია (akribia ) Akribie აკრობატიკა (akrobatika ) Akrobatik აკრონიმი (akronimi ) Akronym აკუსტიკა (akußtika ) Akustik ალეგორია (alegoria ) Allegorie ამფიბია (ampibia ) Amphibium ანემია (anemia ) Anämie ანესთეზია (aneßtesia ) Anästhesie ანაქრონიზმი (anakronismi ) Anachronismus ანაგრამა (anagrama ) Anagramm ანალოგია (analogia ) Analogie ანალიზი (analisi ) Analyse ანარქია (anarkia ) Anarchie ანატომია (anatomia ) Anatomie ანეკდოტი (anekdoti ) Anekdote ანოდი (anodi ) Anode ანომალია (anomalia ) Anomalie ანორექსია (anorekßia ) Anorexie ანტაგონისტი (antagonißti ) Antagonist ანტარქტიდა (antarktida ) Antarktis ანთოლოგია (antologia ) Anthologie ანთროპოლოგია (antropologia ) Anthropologie ანტიქრისტე (antikrißte ) Antichrist ანტიპათია (antipatia ) Antipathie ანტონიმი (antonimi ) Antonym აორტა (aorta ) Aorta აპათია (apatia ) Apathie აფორიზმი (aporismi ) Aphorismus აპლაზია (aplasia ) Aplasie აპოდიქტური (apodikturi ) Apodiktisch აპოკალიფსი (apokalipßi ) Apokalypse აპოკრიფი (apokripi ) Apokryphen აპოლოგია (apologia ) Apologie აპორია (aporia ) Aporie აპოსტაზია (apoßtasia ) Apostasie აპოსტროფი (apoßtropi ) Apostroph აფთიაქი (aptiaki ) Apotheke აფსისი (apßißi ) Apsis არაქნოფობია (araknopobia ) Arachnophobie არქეოლოგია (arkeologia ) Archäologie არქიტექტურა (arkitektura ) Architektur არქივი (arkivi ) Archiv არისტოკრატია (arißtokratia ) Aristokratie აზბესტი (asbeßti ) Asbest ასკეზი (aßkesi ) Askese ასფალტი (aßpalti ) Asphalt ასტიგმატიზმი (aßtigmatismi ) Astigmatismus ასტროლოგია (aßtrologia ) Astrologie ასტრონავტი (aßtronawti ) Astronaut ასტრონომია (aßtronomia ) Astronomie ასიმეტრია (aßimetria ) Asymmetrie ათეიზმი (ateismi ) Atheismus ათლეტი (atleti ) Athlet ატლასი (atlaßi ) Atlas ატმოსფერო (atmoßpero ) Atmosphäre ატომი (atomi ) Atom ავტარქია (awtarkia ) Autarkie აუტიზმი (autismi ) Autismus ავტო (awto ) Auto ავტობიოგრაფია (awtobiograpia ) Autobiographie ავტოქტონური (awtoktonuri ) Autochthon ავტოდიდაქტი (awtodidakti ) Autodidakt ავტოგნოზია (awtognosia ) Autognosie ავტოკრატი (awtokratia ) Autokrat ავტომატი (awtomati ) Automat ავტომატიზმი (awtomatismi ) Automatismus აუტოფსია (autopsia ) Autopsie აქსიომა (akßioma ) Axiom ბაქტერია (baqteria ) Bakterie ბალისტიკა (balißtika ) Ballistik ბარი (bari ) Bar ბარბაროსი (barbaroßi ) Barbar ბარიტონი (baritoni ) Bariton ბარომეტრი (barometri ) Barometer ბაზილიკა (basilika ) Basilika ბაზისი (basißi ) Basis ბიბლია (biblia ) Bibel ბიბლიოთეკა (biblioteka ) Bibliothek ბიოგრაფია (biograpia ) Biographie ბიოლოგია (biologia ) Biologie ბიოტოპი (biotopi ) Biotop ბოტანიკა (botanika ) Botanik ბრონქული სისტემა (bronkuli ßißtema ) Bronchialsystem ბრონქიტი (bronkiti ) Bronchitis დემონი (demoni ) Dämon დეკა (deka ) Deka დეკადა (dekada ) Dekade დელტა (delta ) Delta დემაგოგია (demagogia ) Demagogie დემოკრატია (demokratia ) Demokratie დემოსკოპია (demoßkopia ) Demoskopie დერმატოლოგია (dermatologia ) Dermatologie დესპოტი (despoti ) Despot დიაბეტი (diabeti ) Diabetes დიადოქი (diadoki ) Diadoche დიეტა (dieta ) Diät დიაგნოზი (diagnosi ) Diagnose დიაგონალი (diagonali ) Diagonale დიაკონი (diakoni ) Diakon დიალექტი (dialekti ) Dialekt დიალექტიკა (dialektika ) Dialektik დიალოგი (dialogi ) Dialog დიაფრაგმა (diapragma ) Diaphragma დიარია (diaria ) Diarrhoea დიასპორა (diaßpora ) Diaspora დიდაქტიკა (didaktika ) Didaktik დილემა (dilema ) Dilemma დინოზავრი (dinosavri ) Dinosaurier დიოდი (diodi ) Diode დიოპტრია (dioptria ) Dioptrie დიფტონგი (diptongi ) Diphthong დიპტიქი (diptiki ) Diptychon დისკოთეკა (dißkoteka ) Diskothek დისკოგრაფია (dißkograpia ) Diskografie დისკო (dißko ) Diskus დოგმა (dogma ) Dogma დრამა (drama ) Drama დინამიკი (dinamika ) Dynamik დინამიტი (dinamiti ) Dynamit დინამო (dinamo ) Dynamo დინასტია (dinaßtia ) Dynastie დისგრაფია (dißgrapia ) Dysgraphie დისლექსია (dißlekßia ) Dyslexie დისმორფია (dißmorpia ) Dysmorphie ეგოისტი (egoißti ) Egoist ეკლესია (ekleßia ) Ekklesia ეკოლოგია (ekologia ) Ökologie ეკონომია (ekonomia ) Ökonomie ელექტროობა (elektrooba ) Eklektizismus ეკლიფსი (eklipßi ) Eklipse ექსტაზი (ekßtasi ) Ekstase ელექტრონი (elektroni ) Elektron ელიპსი (elipßi ) Ellipse ემპათია (empatia ) Empathie ემპირიკა (empirika ) Empirik ენდემია (endemia ) Endemie ენერგია (energia ) Energie ენიგმა (enigma ) Enigma ფილანთროპი (pilantropia ) Philanthrop ფილოსოფია (piloßopoßi ) Philosophie ფლეგმატიკოსი (plegmatikoßi ) Phlegmatiker ფობია (pobia ) Phobie ფონეტიკა (ponetika ) Phonetik ფოტონი (potoni ) Photon ფოტოსინთეზი (potoßintesi ) Photosynthese ფოტოგრაფია (potograpia ) Fotografie ფრაზა (prasa ) Phrase ფიზიკა (pisika ) Physik ფიზიოგნომია (pisiognomia ) Physiognomie ფსალმუნი (pßalmuni ) Psalm ფსევდონიმი (pßewdonimi ) Pseudonym ფსიქიატრია (pßikiatria ) Psychiatrie ფსიქოლოგია (pßikologia ) Psychologie ფსიქოსომატიკა (pßikoßomatika ) Psychosomatik ქამელეონი (kameleoni ) Chamäleon ქაოსი (kaoßi ) Chaos ქარიზმა (karisma ) Charisma ქიმია (kimia ) Chemie ქირურგია (kirurgia ) Chirurgie ქლოროფილი (kloropili ) Chlorophyll ქოლერიკი (koleriki ) Choleriker ქრისტე (krißte ) Christus ქრომატოგრაფია (kromatograpia ) Chromatographie ქრომოსომა (kromoßoma ) Chromosom ქრონოგრაფი (kronograpia ) Chronograph ქრონოლოგია (kronologia ) Chronologie ქრონომეტრი (kronometri ) Chronometer ქსენოფობია (kßenopobia ) Xenophobie ქსეროგრაფია (kßerograpia ) Xerographie ქსილოფონი (kßiloponi ) Xylophon ციკლონი (zikloni ) Zyklon ციკლი (zikli ) Zyklus ცილინდრი (zilindri ) Zylinder ცინიკური (zinikuri ) zynisch ჰაგიოგრაფია (hagiograpia ) Hagiographie ჰემატომა (hematoma ) Hämatom ჰარმონია (harmonia ) Harmonie ჰედონიზმი (hedonismi ) Hedonismus ჰემისფერო (hemißpero ) Hemisphäre ჰერმენევტიკა (hermenewtika ) Hermeneutik ჰეროიკული (heroikuli ) heroisch ჰოლოგრაფია (holograpia ) Holografie ჰორიზონტი (horisonti ) Horizont ჰორმონი (hormoni ) Hormon ჰოროსკოპი (horoßkopi ) Horoskop ჰიბრიდი (hibridi ) hybrid ჰიდრანტი (hidranti ) Hydrant ჰიდროლოგია (hidrologia ) Hydrologie ჰიგიენა (higiena ) Hygiene ჰიმნოგრაფია (himnograpia ) Hymnographie ჰიპნოზი (hipnosi ) Hypnose ჰიპნოთერაპია (hipnoterapia ) Hypnotherapie ჰიპოთეკა (hipoteka ) Hypothek ჰიპოთეზა (hipotesa ) Hypothese
(auch s.g. neulateinische Wortbildungen) Lateinische Entlehnungen im Georgischen Wortformen auf Latein Duden-Transkription Wortbedeutungen auf Deutsch ალიბი (alibi ) Alibi ელემენტი (elementi ) Element გლობუსი (globußi ) Globus ინკოგნიტო (inkognito ) Inkognito ლიბიდო (libido ) Libido მაქსიმუმი (maksimumi ) Maximum მინიმუმი (minimumi ) Minimum რეფერატი (reperati ) Referat ფიქცია (pikzia ) Fiktion ფუნქცია (punkzia ) Funktion ულტიმატუმი (ultimatumi ) Ultimatum ორატორი (oratori ) Redner კამერა (kamera ) Camera კამპუსი (kampusi ) Campus კომბინაცია (kombinazia ) Kombination რეცეფცია (rezepzia ) Rezeption კონცეფცია (konzepzia ) Konzeption ფედერაცია (pederazia ) Föderation კონფიგურაცია (konfigurazia ) Konfiguration ექსტრემისტი (ekstremisti ) Extremist ტერორისტი (teroristi ) Terrorist ფოკუსი (pokußi ) Focus გენიოსი (gemioßi ) Genius პროცესია (prozeßia ) (das) Trauergeleit, (das) Trauergefolge, (der) Trauerzug.
Französische Entlehnungen im Georgischen Wortformen auf Georgisch Transkription entlehnter Wörter Wortbedeutungen auf Französisch აპერიტივი (aperitiwi ) l’apéritif აბონემენტი (abonementi ) abonnement ავანსცენა (awanßzena ) avant-scène ამპლუა (amplua ) emploi არტილერია (artileria ) artillerie ბალეტი (baleti ) ballet ბილიარდი (biliardi ) billard ბულიონი (bulioni ) bouillon ბორდელი (bordeli ) un bordel დირექტორი (direktori ) le directeur დირიჟორი (dirishori ) le dirigeur დევიზი (dewisi ) la devise დეჟავიუ (deshawiu ) déjà vu ვარიეტე (wariete ) varieté (Theater) ვერნისაჟი (vernißashi ) vernissage ვესტიბიული (weßtibiuli ) vestibule ვიზაჟისტი (wisashisti ) visagist ვიზიტი (wisiti ) visite ვულგარული (wulgaruli ) vulgaire დელიკატური (delikaturi ) delicat კაბარე (kabare ) cabarett კალორია (kaloria ) une calorie კუპონი (kuponi ) coupon მუშკეტერი (mushketeri ) un mousquet, un mousquetaire მენუეტი (menueti ) menuett მენიუ (meniu ) le menu მასკარადი (maßkaradi ) maskerade ომლეტი (omleti ) omelett ოტ კუტიური (otkuturi ) La haute couture პა (pa ) pas (Theater) პილოტაჟი (pilotashi ) le pilotage ჟურნალი (shurnali ) journal რაგუ (ragu ) ragout რეზიუმე (resiume ) un résumé საბოტაჟი (ßabotashi ) sabotage სუფლიორი (ßupliori ) un souffleur ტაბლო (tablo ) tableau ტუალეტი (tualeti ) toilette ფურშეტი (pursheti ) la fourchette შანსი (shanßi ) une chance შანსონი (shanßoni ) chanson
Arabische Entlehnungen im Georgischen Wortformen auf Georgisch Duden-Transkription Wortbedeutungen auf Deutsch ამალა (amala ) (das) Gefolge (Begleitung einer hochgestellten Persönl.) ბაითი (baiti ) (die) Hütte. (Jargon : Bude, Spelunke) ბალღამი (balghami ) (der) Eiterherd ბურჯი (burdshi ) (die) Säule დოვლათი (dowlati ) (der) Reichtum eines Landes; (die) Wohlhabenheit einer Pers. მუხანათი (muchanati ) brutal ზარალი (sarali ) (der) Schaden (Beschädigung od. eines Defektes) ფიქრი (pikri ) nachdenken, zaudern ზიანი (siani ) (der) Schaden (Gesundheitl. Beeinträchtigung) საღი (ßaghi ) gesund, heil სევდა (ßevda ) (die) Trübsal სიფათი (sipati ) Jargon : (die) Fresse, (die) Fratze ყალბი (qalbi ) falsch ხაზინა (chasina ) (das) Budget ხალასი (chalaßi ) echt, rein ხალისი (chalißi ) (das) Vergnügen ხალხი (chalchi ) (das) Volk, (die) Leute ხათრი (chatri ) (der) Respekt ხარჯი (chardshi ) (die) Unkosten ჯიბრი (dshabri ) (die) Rache, (der) Zwist.
(Entlehnungen hauptsächlich aus dem Persischen , entlehnt in verschiedenen Zeitabschnitten) Iranische Entlehnungen im Georgischen Wortformen auf Georgisch Duden-Transkription Wortbedeutungen auf Deutsch ალუბალი (alubali ) (die) Kirsche ბალი (bali ) (die) Weichsel ბალიში (balischi ) (das) Kissen ბოსტანი (bostani ) (der) Gemüsegarten დარდი (dardi ) (der) Kummer, (das) Leid დილეგი (dilegi ) (der) Kerker თუთა (tuta ) (die) Maulbeere ლობიო (lobio ) (die) Bohne მანქანა (mankana ) (das) Auto ნიადაგი (niadagi ) (der) Boden ოთახი (otachi ) (das) Zimmer სასტიკი (ßaßtiki ) brutal ტანი (tani ) (der) Körper ფარდა (parda ) (der) Vorhang ფანდი (pandi ) (der) Handgriff, (der) Kunstgriff ქარხანა (karchana ) (das) Werk ქაღალდი (kaghaldi ) (das) Papier ჩირქი (tschirki ) (der) Eiter ჩანგალი (tschangali ) (die) Gabel ჩარხი (tscharchi ) (die) Werkbank ხანჯალი (chandshali ) (der) Dolch ხაზინადარი (chasinadari ) arab .-pers . Bildung (der) Zahlmeister, (der) Pfennigmeister, (die) Tresorier ჯავრი (dshavri ) (die) Sorge
Englische Entlehnungen im Georgischen Wortformen auf georgisch Duden-Transkription entlehnter Wortformen Wortbedeutungen auf Englisch აუტპუტი (autputi ) output აუტსაიდერი (autsaideri ) outsider აუტსორსინგი (autßorßingi ) outsourcing ბეიბისიტერი (beibißiteri ) babysitter ბესტსელერი (beßtßeleri ) bestseller ბ(ი)უჯეტი (biudsheti ) Budget ბიზნესი (bisneßi ) business ბრენდი (brendi ) brand ბულინგი (bulingi ) bullying ბროკერი (brokeri ) broker დააფდეითება (daadeiteba ) update დაკლიკვა (daklikwa ) click დალაიქება (dalaikeba ) like დათაგვა (datagwa ) tag დაფორვარდება (daporwardeba ) forward დაქენსელება (dakenßeleba ) cancel დედლაინი (dedlaini ) deadline დესტინაცია (deßtinazia ) destination დეიოფი (deiopi ) day off დეფოლტი (depolti ) default დილერი (dileri ) dealer დისემინაცია (dißeminazia ) dissemination დრაივი (draivi ) drive დუთიფრი (dutipri ) duty free ევალუაცია (ewaluazia ) evaluation ევიდენსი (ewidenßi) evidence ემერჯენსი (emerdshenßi ) emergency ექშენ ფლენი (ekshenpleni ) action plan ვალიდურობა (waliduroba ) validity ვიქტიმიზაცია (wiktimisazia ) victimisation ვიქტიმბლეიმინგი (wiktimbleimingi) victim blaming ვიქტიმშეიმინგი (wiktimsheimingi ) victim shaming თიმვორკი (timworki ) teamwork თოქშოუ (tokshou ) talkshow იმპიჩმენტი (impitschmenti ) impeachment იმპლემენტაცია (implementazia ) implementation ინვესტორი (inwestori ) investor ინპუტი (inputi ) input ინსპირაცია (inßpirazia ) inspiration კომიქსი (komikßi ) comics კოლაბორაცია (kolaborazia ) collaboration ლიზინგი (lisingi ) leasing ლუზერი (luseri ) loser მარკეტინგი (marketingi ) marketing მეინსტრიმი (meinßtrimi ) mainstream მენეჯმენტი (menedshmenti ) management მობინგი (mobingi ) mobbing ნოუტბუკი (noubuki ) notebook პენალტი (penalti ) penalty სამმიტი (samiti ) summit სტრიმინგი (ßtrimingi ) streaming ფიტნესი (pitneßi ) fitness ჯინსი (dshinßi ) jeans ჰენდაუტი (hendauti ) handout
Die Georgische Sprache unterteilt sich in 18 regionale Dialekte , deren Grenzen den Grenzen historischer Regionen Georgiens entsprechen und die nach ihren Charakteristika in fünf Haupt-Dialektgruppen eingeteilt werden, und in einen Soziolekt :[ 1]
Regionale Verbreitung georgischer Dialekte: Imerchewisch Adscharisch Gurisch Imeretisch Letschchumisch Ratschisch Mes’chisch (Samzchisch) Dschawachisch Kartlisch Mochewisch Mtiuletisch-Gudamaq’risch Chewsurisch Tuschisch Pschawisch Tianetisch Kachetisch Ingiloisch Zentrale Dialekte Kartlisch (georgisch ქართლური Kartluri ) in der Region Kartlien , der zahlreichste Dialekt (ohne die manchmal als „Oberkartlien“ bezeichneten Regionen Samzche-Dschawachetiens ), Mes’chisch (georgisch მესხური Meschuri ) in der Region Meschetien, im Mittelalter und heute wieder alternativ auch Samzche genannt (Westteil der Großregion Samzche-Dschawachetien ), Dschawachisch (georgisch ჯავახური Dschawachuri ) in der Region Dschawachetien (Ostteil der Großregion Samzche-Dschawachetien), Nordöstliche Gebirgsdialekte Hauptverbreitungsgebiete Südkaukasischer (Kartwelischer) Sprachen , deren Sprecher in Georgien traditionell alle zur Ethnie der Georgier gezählt werden. Alle Dialekte und auch der Soziolekt Judäo-Georgisch sind untereinander mehrheitlich verständlich und nähern sich zunehmend dem hochsprachlichen Standard der georgischen Schriftsprache an. Demgegenüber sind die verwandten südkaukasischen (kartwelischen) Sprachen , die sanischen Sprachen Mingrelisch und Lasisch sowie das Swanische , mit dem Georgischen mehrheitlich nicht mehr verständlich und werden deshalb in der Kaukasiologie als separate Sprachen klassifiziert. Aufgrund der seit dem Frühmittelalter gemeinsamen Verwendung des Georgischen als georgisch-orthodoxe Kirchensprache (in Lasistan, im Nordosten der Türkei nur bis zur Islamisierung im 14.–17. Jahrhundert, in den anderen Gebieten bis heute), als Adels- und Schriftsprache werden die Sprecher dieser verwandten Sprachen in Georgien aber bis heute zu den ethnischen Georgiern gezählt.[ 3]
Ca. 70 % der georgischen Familiennamen wurden aus Patronymen gebildet, die auf -dse (geschrieben: -ძე) (altgeorgisch „Sohn“) endeten, oder auf -schwili (geschrieben: -შვილი) („Kind“).
Viele georgische Familiennamen können anhand ihrer Endungen sprachlich-dialektal bestimmten Regionen des Landes zugeordnet werden, aus denen sie ursprünglich stammen.
-dse (-ძე, patronymisch gebildet): meistens westgeorgische und zentralgeorgische (kartlische) Familiennamen, zum Beispiel Schewardnadse , Gamqrelidse , Tschawtschawadse -schwili (-შვილი, patronymisch gebildet): meistens ostgeorgische und kartlische Familiennamen, von einigen Ausnahmen aus Westgeorgien abgesehen, zum Beispiel Saakaschwili , Surabischwili , Dschughaschwili -eli (-ელი, toponymisch gebildet), wie -schwili vorwiegend aus Ost-, seltener aus Westgeorgien, zum Beispiel Zereteli -ia (-ია), -awa (-ავა) oder -ua (-უა): mingrelische Familiennamen, zum Beispiel Gamsachurdia , Beria , Sigua , Melua , Eliawa -(i)ani (-(ი)ანი, patronymisch): ursprünglich swanische Familiennamen, aber schon seit dem Spätmittelalter, Frühneuzeit auch auf benachbarte nordwestgeorgische Gebirgsregionen ausgebreitet, zum Beispiel Gelowani , Dadeschkeliani , Dadiani -uri (-ური), -uli (-ული): chewsurische Familiennamen und aus benachbarten nordostgeorgischen Bergregionen, zum Beispiel Swiadauri -schi (-ში): lasische Familiennamen (in der Türkei seit dem türkischen Familiennamensgesetz nicht mehr erhalten, nur noch in Georgien), zum Beispiel Chalwaschi Marine Bokhashvili: Einführung in die georgische Schrift. Buske, Hamburg 2007, ISBN 978-3-87548-433-5 . Lia Abuladze, Andreas Ludden: Lehrbuch der georgischen Sprache. 2., überarbeitete Auflage. Buske, Hamburg 2011, ISBN 978-3-87548-620-9 (inklusive Audio-CD). Marcello Cherchi: Georgian . LINCOM Europa, München / Newcastle 1999, ISBN 3-89586-119-7 . Farshid Delshad : Georgica et Irano-Semitica, Studies on Iranian and Semitic Loanwords in Classical Georgian, Philological Approaches towards Historical-Comparative Linguistics. Deutscher Wissenschafts-Verlag, Baden-Baden 2009. Steffi Chotiwari-Jünger, Damana Melikischwili, Lia Wittek: Georgische Verbtabellen. Buske, Hamburg 2010, ISBN 978-3-87548-510-3 . Georgij A. Klimov: Einführung in die kaukasische Sprachwissenschaft . aus dem Russischen von Jost Gippert. Buske, Hamburg 1994, ISBN 3-87548-060-0 . Michael Jelden : Deutsch-Georgisches Wörterbuch . Buske, Hamburg 2001, ISBN 3-87548-234-4 . Yolanda Marchev: Deutsch-georgisches Wörterbuch . Kaukasus-Verlag, Freudenstadt 1999. Heinz Fähnrich : Kurze Grammatik der georgischen Sprache. 3. Auflage. Langenscheidt u. Verlag Enzyklopädie, Leipzig u. a. 1993. Heinz Fähnrich: Kartwelische Wortschatzstudien . Friedrich-Schiller-Universität , Jena 2002, ISBN 3-9808569-1-7 . Heinz Fähnrich: Linguistische Termini Georgisch-Deutsch . Shaker Verlag, Aachen 2003, ISBN 3-8322-7231-3 . Heinz Fähnrich: Die ältesten georgischen Inschriften. Brill, Leiden 2013, ISBN 978-90-04-24921-9 . Kita Tschenkéli: Einführung in die georgische Sprache . Band 1: Theoretischer Teil. Band 2: Praktischer Teil . Amirani, Zürich 1958, ISBN 3-85521-001-2 . Kita Tschenkéli: Georgisch-deutsches Wörterbuch. 3 Bände. Zürich 1965–1974. (Neuauflage: 2007, ISBN 978-3-85521-002-2 ) Lia Abuladze, Andreas Ludden: Grundwortschatz Georgisch . Buske, Hamburg 2011, ISBN 978-3-87548-550-9 . ↑ Kevin Tuite: The geography of Georgian q´e. S. 5–6. Georgij A. Klimov: Einführung in die kaukasische Sprachwissenschaft. Hamburg 1994, S. 90. ↑ Zur Lokalisierung, vgl. diese ethnische Karte des Iran von Dr. M. Izady (Columbia University) : eingezeichnet südlich von Arak , ostnordöstlich von Isfahan als „Georgians & Armenians“. ↑ Georgij A. Klimov: Einführung in die kaukasische Sprachwissenschaft. Hamburg 1994, S. 88–94. Wikipedia-Schwesterprojekte in georgischer Sprache