ایم-۹ سایدوایندر - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

اِی آی ام-۹ سایدوایندر
نصب سایدوایندر بر روی یک اف‌آ-۱۸ هورنت نیروی دریایی آمریکا
نوع	موشک هوا به هوا
خاستگاه	ایالات متحده آمریکا
تاریخچه خدمت
خدمت	۱۹۵۶-اکنون
تاریخچه تولید
قیمت واحد	۸۵٬۰۰۰ دلار
تاریخ تولید	سپتامبر ۱۹۵۳
ویژگی‌ها
وزن	۸۵٫۳ کیلوگرم
طول	۳٫۰۲ متر
قطر	۱۲۷ میلیمتر
طول بال	۲۷۹٫۴ میلیمتر
سر جنگی	انفجار حلقوی WDU-17/B
وزن سر جنگی	۹٫۴ کیلوگرم
پیشران	راکت سوخت جامد Hercules/Bermite MK 36
برد عملیاتی	۱ تا ۳۵٫۴ کیلومتر
بیشینهٔ سرعت	۲٫۵ ماخ
سامانهٔ هدایت	مادون قرمز
سکوی پرتاب	هلیکوپتر، هواپیما

اِی آی ام-۹ سایدوایندر نوعی موشک حرارت‌یاب کوتاه‌برد هوابه‌هوای آمریکایی است که معمولاً توسط هواپیماهای جنگنده، و اخیراً تعدادی از هلی‌کوپترهای هجومی، استفاده می‌شود. این موشک در دهه ۱۹۵۰ وارد ارتش آمریکا شد و مدل‌های جدید آن همچنان در این ارتش و چندین ارتش دیگر دنیا فعال هستند. نام این موشک برگرفته از مار سایدوایندر است که طعمه خود را به وسیله گرمای بدن خود طعمه شکار می‌کند و به خاطر شکل پرواز گونه‌های اولیه این موشک که مانند حرکت مار پرواز می‌کردند.^[۱]

سایدوایندر یکی از محبوب‌ترین و پرتیراژترین موشک‌های غربی است که بیش از ۱۱۰ هزار تیر از آن برای آمریکا و ۲۷ کشور دیگر تولید شده و حدود یک درصد آن‌ها در جنگ استفاده شده‌اند. این موشک یکی از قدیمی‌ترین، ارزان‌ترین، و موفق‌ترین موشک‌های هوابه‌هوا است که تا به امروز حدود ۲۷۰ هواپیما را سرنگون کرده‌است. سایدوایندر به‌گونه‌ای طراحی شده که قابلیت بالایی برای بهینه‌سازی دارد و انواع و مدل‌های مختلفی از آن با قابلیت‌های متفاوت تولید شده‌اند.

در جنگ ایران و عراق نیز این موشک از موشک‌های اصلی هوابه‌هوای مورد استفاده جنگنده‌های اف-۴، اف-۵ و اف-۱۴ ایرانی بود. ایران ۴۰۰ تیر از مدل E این موشک در سال‌های ۶۹–۱۹۶۸، ۱۷۰۰ تیر از مدل J/p در سال‌های ۷۷–۱۹۷۱، ۲۸۸ تیر از مدل J/p در سال‌های ۷۹–۱۹۷۶، را از آمریکا خریداری کرد و در جریان ماجرای مک فارلین در سال‌های ۸۶–۱۹۸۵ نیز ۳۰۰ تیر از مدل L را از اسرائیل خریداری کرد.^[۲]

• آرژانتین - AIM-9Bs in the navy A-4C/Q Skyhawks (retired) and AIM-9L/M in air force لاکهید مارتین ای-۴ای‌آر فایتینگ‌هاوک
• استرالیا - AIM-9X used by F/A-18Fs^[۳]
• اتریش - replaced by IRIS-T
• بلژیک - AIM-9M for F-16AM/BM Fighting Falcon
• بحرین - AIM-9P for F-5E Tiger II, AIM-9L for F-16C
• برزیل - replaced by MAA-1 Piranha
• Cameroon AIM-9Bs and AIM-9x
• کانادا
• شیلی - received AIM-9Bs and Js for the F-5E Tiger II in 1976, has used AIM-9Ps since the 1980s,in 2007 received for F-16 Block 50/52 plus AIM-9Ms
• کلمبیا
• جمهوری چک^[۴]
• دانمارک
• مصر
• اتیوپی
• فنلاند^[۵]
• فرانسه - AIM-9Bs - replaced by R550 Magic
• آلمان - replaced by IRIS-T
• یونان - replaced by IRIS-T
• مجارستان - used on ساب ۳۹ گریپن
• اندونزی، used on نورتروپ اف-۵, اف-۱۶ فایتینگ فالکن and بی‌ای‌ئی هاوک
• ایران^[۶]
• عراق - Iraq Ordered 200 AIM-9L/M-8/9 with their new F-16IQs ^[۷]
• اسرائیل
• ایتالیا - replaced by IRIS-T
• ژاپن - used on اف-۱۵ ایگل، میتسوبیشی اف-۱, میتسوبیشی اف ۲, اف-۴ فانتوم ۲, لاکهید اف-۱۰۴ استارفایتر (retired), اف-۸۶ سیبر (retired).
• اردن
• کویت
• مالزی
• مکزیک - used on F-5
• مراکش
• هلند
• نیوزیلند - used on RNZAF آ-۴ اسکای‌هاوک، no longer in use
• نروژ - replaced by IRIS-T
• پاکستان - AIM-9B: اف-۸۶ سیبر، F-6. AIM-9P/L: اف-۱۶ فایتینگ فالکن، F-6, F-7P/PG, Mirage III/V, جی اف-۱۷ ثاندر. AIM-9M on order for اف-۱۶ فایتینگ فالکن. Historically used on لاکهید اف-۱۰۴ استارفایتر.
• فیلیپین - F-5 and ووت اف-۸ کروسیدر
• لهستان - AIM-9X
• پرتغال
• عربستان سعودی^[۸]
• سنگاپور: Republic of Singapore Air Force
• آفریقای جنوبی - Used on the اف-۸۶ سیبر and داسو میراژ ۳,^[۹] replaced by IRIS-T and A-Darter.
• کره جنوبی - used on اف-۴ فانتوم ۲, نورتروپ اف-۵, مک‌دانل داگلاس اف-۱۵ئی استرایک ایگل، اف-۱۶ فایتینگ فالکن families. Historically used on اف-۸۶ سیبر.
• اسپانیا - AIM-9L, L(I) and JULI. Replaced by IRIS-T
• سوئد - called Robot 24/24J (B and J equivalents) and Robot 74 (L equivalent), will be replaced by IRIS-T.
• سوئیس
• تایوان (تایوان) - AIM-9P4: F-5E/F, F-CK-1 A/B/C/D, اف-۱۶ فایتینگ فالکنA/B Block 20, AT-3A/B. AIM-9M/M-2: F-16A/B Block 20. Historically used on اف-۸۶ سیبر، لاکهید اف-۱۰۴ استارفایتر، اف-۱۰۰ سوپرسیبر.
• تایلند use on JAS 39 C/D, اف-۱۶ فایتینگ فالکن، F-5 E/F/T, L-39ZA/ART (Westernized weapon system), آلفا جت.
• ترکیه^[۱۰]
• تونس AIM-9J
• بریتانیا
• ایالات متحده آمریکا
• ونزوئلا، AIM-9B on VF-5 and Mirage 50 - AIM-9L on F-16A/B
• زیمبابوه

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ایم-۹ سایدوایندر موجود است.