برج قوس - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

برج قوس
برج قوس در امتداد دائرةالبروج (قوس آبی)
نماد
ترتیب	نهمین برج دایرةالبروج
بعد ساعتی	۱۵:۳۹ ← ۱۸:۰۰
میل	۲۰/۱۸- ← ۲۳/۴۵- درجه
برج قبل	عقرب
برج بعد	جدی
صور منطبق	کژدم - مارافسای - کمان
ماه مطابق	آذر
اقامت خورشید	۲۹روز و ۱۲ساعت

بُرج قَوس (کمان، ♐) نهمین برج فلکی از دائرةالبروج است.

قوس، نهمین برج [خانهٔ] خورشید، قوسی ۳۰ درجه از دائرةالبروج است.^[۱] این برج خط سیر خورشید در آذر ماه به مدت ۲۹روز و ۱۳ساعت و ۲۳دقیقه و نام دیگر این ماه در گاهشماری خورشیدی نیز می‌باشد. میانگین شبانه‌روز لحظه تحویل برج قوس ساعت ۱۶:۴۲ روز ۱ آذر است.^[۲]

دو هزار سال پیش این برج، بیشتر از زمینه صورت فلکی قوس (کمان) می‌گذشت و به همین نام باقی ماند؛ ولی امروزه مقداری از زمینه صورت فلکی عقرب (کژدم) و بیشتر آن از زمینه صورت فلکی مارافسای و مقدار کمی هم از زمینه صورت فلکی قوس (کمان) می‌گذرد.

کلمهٔ قوس به معنی کمان است.

بر سردر قیصریه بازار اصفهان در میدان نقش‌جهان، تصویر سوارکار کمان‌کشیده‌ای به شکل نیمه‌انسان و نیمه‌اسب، بر کاشی معرقی نقش بسته که در آن، سوارکار، کمان‌به‌دست با تیر، دم خود را که به شکل اژدهایی با دهان آتشین است، نشانه گرفته است.^[۳]

این پدیده طالع نجومی و فلکی شهر اصفهان و مربوط به سال 330 قمری است. زمانی که ماه در صورت فلکی قوس یا کمان قرار گرفته بود، در آن تاریخ شهر اصفهان، از اندازه قبلی خود به حدود بیست‌ویک هزار گام گسترش پیدا کرد. همچنین این تصویر احتمالا حکایت از تقابل آیینی،‌ میان ماه و خورشید دارد. سوارکار کمان‌به‌دست، نماد ماه است که دارد با آتشِ دم خود که نماد خورشید است، پیکار می‌کند تا آن را از خود دور کند و از میان بردارد. بازار شاه و سردر قیصریه، در شمال میدان نقش جهان و روبه‌روی مسجدجامع عباسی واقع شده است.^[۴]

در روزگار صفویه، در طرفین آن، سکوهای وسیعی از سنگ یشم و سماق نصب شده بود که جواهرفروشان و زرگران روی آنها بساط خویش را گسترده و انواع و اقسام زیورآلات و جواهرات و سکه‌های کمیاب را به فروش می رساندند. در جبهه مقابل و طرفین این سردر، نقاشی‌های مفصلی بوده از جنگ شاه‌عباس با ازبکان که به مرور زمان ،‌ آب و رنگ خود را از دست داده و تقریبا محو شده است. بر یک جبهه، تصاویری از مردان و زنان اروپایی بوده که به کلی محو شده‌اند. در جبهه چپ سردر، منظره شکار دسته‌جمعی شاه‌عباس در ایام جوانی، در حالی که سوار بر اسبی خاکستری رنگ، لباسی قرمز بر تن دارد، دیده می شود.^[۵]

تصویر این برج فلکی به عنوان نماد شهر اصفهان شناخته می‌شود.

برج قوس در زمینه صورت فلکی مارافسای

قوس

خورشید در برج قوس بر روی سکه جهانگیرشاه گورکانی

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ برج قوس موجود است.

ن ب و منطقةالبروج
برج‌های فلکی منطقةالبروج
حمل	ثور	جوزا	سرطان	اسد	سنبله	میزان	عقرب		قوس	جدی	دلو	حوت
صورت فلکی بر دایرةالبروج
بره	گاو	دوپیکر	خرچنگ	شیر	دوشیزه	ترازو	کژدم	مارافسای	کمان	بزغاله	دلو	ماهی
اجرام فلکی منطقةالبروج
خورشید	ماه		عطارد	زهره		مریخ	سرس	مشتری	زحل	اورانوس	نپتون	پلوتون
اختربینی • اخترشناسی