تأثیر شکسپیر بر تالکین - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

جی. آر. آر. تالکین شخصیت‌ها، داستان‌ها، مکان‌ها و زبان‌های سرزمین میانه را از منابع بسیاری الهام گرفته است. علی‌رغم بیزاری تالکین از این نمایشنامه‌نویس، تأثیرپذیری تالکین از شکسپیر قابل توجه است. تالکین به‌طور خاص از تنزل شأن الف‌ها ناخشنود بود و عمیقاً از توضیحات ملال‌آور ویلیام شکسپیر دربارهٔ چگونگی آمدن جنگل‌های بیرنام به تپه دانسینان ناامید شد. در نمایشنامه مکبث، به او گفته می‌شود تنها زمانی شکست خواهد خورد که جنگل بیرنام به تپه دانسینان بیاید. تالکین به‌طور ویژه تحت تأثیر مکبث و رؤیای شب نیمه تابستان قرار گرفت و از شاه لیر برای پرداختن به مسائل پادشاهی، جنون و جانشینی در آثار خود الهام گرفت.^[۱] او مسلماً از چندین نمایشنامه دیگر شکسپیر، از جمله تاجر ونیزی، هنری چهارم، قسمت ۱، و درد بیهوده عشق و همچنین اشعار شکسپیر، تأثیرات متعددی در نوشته‌هایش دربارهٔ سرزمین میانه پذیرفته است. پژوهشگر آثار تالکین تام شیپی، معتقد است که تالکین حتی ممکن است نوعی احساس همنوعی با شکسپیر داشته باشد، زیرا هر دو مرد در شهرستان واریک‌شر انگلستان ریشه داشتند.

جی.آر.آر. تالکین، لغت‌شناس، میان‌دوران‌شناس و نویسنده فانتزی، صراحتاً ابراز داشته که از آثار ویلیام شکسپیر بیزار است.^[۱] او در نامه‌ای دربارهٔ ناامیدی و انزجار تلخ و قدیمی خود از دوران مدرسه از بابت تعریف نخ‌نمای شکسپیر [در مکبث] از اصظلاح «آمدن جنگل بیرنام به تپه دانسینان» نوشت. در نمایشنامه مکبث، به او گفته می‌شود تنها زمانی شکست خواهد خورد که جنگل بیرنام به تپه دانسینان بیاید.^{[T ۱]} او ایجاد جهانی که در آن غول‌های درختی یا انت‌ها را به همین مسئله نسبت داد و نوشت: «من آرزو داشتم محیطی طراحی کنم که در آن درختان واقعاً بتوانند به سوی به جنگ حرکت کنند.»^{[T ۱]} تالکین در نامه‌ای دیگر نوشت: "اکنون عمیقاً متأسفم که از [اصطلاح] الف‌ها استفاده کرده‌ام، اگرچه این واژه‌ای اصیل و و به‌اندازه کافی مناسب است. اما تحقیر فاجعه‌بار این کلمه که شکسپیر نقشی نابخشودنی در آن ایفا کرد، واقعاً آن را به لحنی تاسف‌آور آلوده کرده که نمی‌توان بر آن غلبه کرد.^{[T ۲]}

تالکین در مقاله‌اش دربارهٔ داستان‌های جن و پری، به سه اثر شکسپیر، یعنی رؤیای شب نیمه تابستان، مکبث، و شاه لیر اشاره می‌کند، تا به این پرسش پاسخ دهد که که یک قصه پریان در واقع به چه نوع داستانی اطلاق می‌شود. مکبث و شاه لیر هر دو تراژدی‌هایی هستند که ماوراءالطبیعه را به عنوان بخشی ضروری از کنش داستانی درگیر می‌کنند: از نظر جان بیفوس، در این آثار «نظم طبیعی [توسط شخصیت‌ها، مضمون یا تصویرهای فراطبیعی] برهم می‌خورد و پیامدهای ناراحت‌کننده آن در تمام نمایشنامه پخش می‌شود.»^[۲] مایکل دروت پژوهشگر آثار تالکین معتقد است در حالی که اظهار بیزاری تالکین از شکسپیر شهره عام است، اما او مطمئناً تحت تأثیر مکبث و رؤیای یک شب نیمه تابستان قرار گرفته است، و الهام او از شاه لیر برای پرداختن به مسائلی چون سلطنت، جنون و جانشینی به هیچ وجه تعجب آور نبود.^[۱]

مایکل دروت، محقق تالکین، استدلال می‌کند که بخشی از کتاب بازگشت پادشاه که در آن جنگ به سرزمین گاندور می‌رسد و بقای سلطنت آن زیر سؤال می‌رود، یک سری پیوندهای ادبی با شاه لیر شکسپیر دارد.^{[۳][T ۳]} دروت اظهار می‌کند که اگرچه برخی از این مقایسه‌ها به خودی خود معنایی ندارند، اما الگوی کلی حاکی از تأثیر شدید شکسپیر بر نوشته‌های تالکین است.^[۱]

تام شیپی، محقق تالکین، اظهار می‌دارد که تالکین دو بن‌مایه شکسپیر در مکبث را تغییر می‌دهد: راهپیمایی انت‌ها برای نابودی آیزنگارد، یادآور آمدن جنگل بیرنام به دانسینان؛ و کشته شدن پادشاه جادوگر آنگمار طبق پیشگویی، یادآور کشته شدن مکبث.^[۴][۵]

در جریان نبرد دشت پلنور، ائوین، زنی از خاندان سلطنتی روهان، با پادشاه جادوگر آنگمار، و ارباب نازگول‌ها روبرو می‌شود. پادشاه جادوگر تهدید می‌کند که «تو را به سرای ماتم خواهد فرستاد، فراتر از تمام تاریکی‌ها، جایی که گوشت تو بلعیده خواهد شد، و ذهن چروکیده تو در برابر چشمان بی‌پلک [اشاره به سائورون] برهنه خواهد ماند.» او سپس به خود می‌بالد: «هیچ مرد زنده‌ای را یارای ایستادگی در برابر من نیست»،^{[T ۴]} اما ائوین می‌خندد، کلاهخودش را برمی‌دارد و اعلام می‌کند:^{[T ۴]}

اما من هیچ مرد زنده‌ای نیستم! تو داری به یک زن نگاه می‌کنی! من ائوین دختر ائوموند هستم. تو بین من و سرور و خویشاوندم ایستاده‌ای، چه یک موجود زنده باشی چه یک نامرده از تاریکی، اگر او را لمس کنی، تو را خواهم زد.^{[T ۴]}

گرچه پادشاه جادوگر آنگمار غافلگیر شد، اما با اولین ضربه اش ائوین را مجروح ساخت. قبل از اینکه او بتواند دوباره ضربه بزند، هابیت مری براندی‌باک با خنجر باستانی خود که دقیقاً برای همین منظور ساخته شده بود، به پشت زانوی نازگول خنجر می‌زند. در حالی که پادشاه جادوگر به سمت جلو تلوتلو می‌خورد، ائوین او را با شمشیر خود می‌کشد. ژولیر آندلین از دانشنامه جی.آر.آر. تالکین، بیان می‌کند که پیشگویی الف بلندمرتبه گلورفیندل مبنی بر اینکه «ارباب نازگول به دست مردان سقوط نخواهد کرد» باعث شد که پادشاه جادوگر آنگمار تصور کند از کشته شدن به دست یک زن و یک هابیت مصون است.^{[T ۵][۶]}

تام شیپی معتقد است که پیشگویی باستانی و تعجب پادشاه جادوگر از رویارویی غیرمنظره با یک زن، با الهام از سخنان جادوگران خطاب به مکبث نگاشته شده است.^[۷] شیپی استدلال می‌کند که علیرغم اینکه تالکین از رفتار شکسپیر با مفاهیم اساطیری در نمایشنامه مکبث ابراز بیزاری می‌کند، اما او مکبث را بارها با دقت زیاد مطالعه کرده و از آن الهام پذیرفته است.^[۸]

• Carpenter, Humphrey, ed. (2023), The Letters of J. R. R. Tolkien, Boston: Houghton Mifflin Harcourt, ISBN 978-0-395-31555-2
• Croft, Janet Brennan, ed. (2007). Tolkien and Shakespeare: Essays on Shared Themes and Languages. McFarland & Company. ISBN 978-0-7864-2827-4.
• Drout, Michael D. C. (2004). "Tolkien's Prose Style and its Literary and Rhetorical Effects". Tolkien Studies. 1 (1): 137–163. doi:10.1353/tks.2004.0006. S2CID 170271511.
• Rosebury, Brian (2003) [1992]. Tolkien: A Cultural Phenomenon. Palgrave. ISBN 978-1-4039-1263-3.
• Shippey, Tom (2001). J. R. R. Tolkien: Author of the Century. HarperCollins. ISBN 978-0-261-10401-3.
• Shippey, Tom (2005) [1982]. The Road to Middle-Earth: How J. R. R. Tolkien Created a New Mythology (Third ed.). HarperCollins. ISBN 978-0-261-10275-0.
• Tolkien, J. R. R. (1954a), The Fellowship of the Ring, The Lord of the Rings, Boston: Houghton Mifflin Harcourt, OCLC 9552942
• Tolkien, J. R. R. (1954). The Two Towers. The Lord of the Rings. Boston: Houghton Mifflin Harcourt. OCLC 1042159111.
• Tolkien, J. R. R. (1955), The Return of the King, The Lord of the Rings, Boston: Houghton Mifflin Harcourt, OCLC 519647821