ترانویسی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

ترانویسی^[۱] یا آوانویسی (به انگلیسی: Transcription) اصطلاحی در زبان‌شناسی است که به نمایش نظام‌مند زبان به شکل نوشتاری گفته می‌شود. ترانویس شخصی است که ترانویسی می‌کند و حاصل کار او را ترانوشت می‌گویند. منبع یک ترانویس ممکن است زبان گفتاری باشد یا یک متن از پیش موجود که با خطی دیگر نوشته شده‌است. با این وجود، برخی زبان‌شناسان تنها حالت اول را ترانویسی می‌دانند. ترانویسی را نباید با ترجمه یا نویسه‌گردانی اشتباه گرفت.^[۲] نوشتن نام خیابان‌ها و شهرها با حروف لاتین، یک نمونه از ترانویسیِ فارسی با الفبای لاتین است؛ که در تمام کشورهای دیگر نیز مرسوم است. البته ترانویسی همان لاتین نویسی نیست، در حالی‌که لاتین‌نویسی گونه‌ای از ترانویسی است.

نرم‌افزار ترانویس به نرم‌افزاری گفته می‌شود که برای کمک به تبدیل صحبت‌های انسان به ترانوشت متنی به کار می‌رود.^[۳]

پس از انتشار نخستین استانداردِ رسمیِ ترانویسی، استادان آموزش زبان پارسی در داخل و خارج کشور به استفاده از این شیوه‌نامه روی آوردند؛ و چَندین کتاب به زبان پارسی و با الفبایِ لاتین مُنتَشِر کردند. این آثار ارزشمند برای علاقه‌مندان به زبان پارسی و نسل‌های جوان‌تر ایرانیان مقیم در دیگر کشورها بسیار سودمند است. از آن جمله می‌توان دیوان حافظ ، رباعی‌های خیام ، کتاب آموزشی خودآموز زبان پارسی و کتاب دانشنامه جغرافیای ایران را نام برد. (که می‌توان آن‌ها را به‌رایگان دریافت (بارگیری) کرد)

• لاتین‌نویسی فارسی
• آوانگاری
• بازشناسی گفتار

• نرم‌افزار ترانویس
• افزونه‌ی «ویراستیار» برای نرم‌افزارِآفیس
• افزونه‌ی «ویراست‌لایو» برای مرورگر گوگل کُرُم با قابلیت ترانویسی
• واژه‌یاب پارسی (ترانویسیِ واژگان، در بخشِ فرهنگِ عمید)

• شیوه‌نامهٔ استاندارد ترانویسی، بهار ۱۳۹۱
• ; دیوان حافظ، ترانویسی شده
• ; رباعی‌های خیام، ترانویسی شده
• ; کتاب آموزشی پارسی، ترانویسی شده
• ;کتاب دانشنامه جغرافیای ایران، ترانویسی شده

این یک مقالهٔ خرد مرتبط با زبان‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.