تروفیم لیسنکو - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

تروفیم دنیسوویچ لیسنکو
لینسکو در ۱۹۳۸
زادهٔ	۲۹ سپتامبر ۱۸۹۸ کارلیفکا، امپراطوری روسیه
درگذشت	۲۰ نوامبر ۱۹۷۶ (۷۸ سال) مسکو، شوروی
شهروندی	اتحاد جماهیر شوروی
شناخته‌شده برای	لیسنکوئیسم ردکردن قوانین مندل بهاره‌سازی
پیشینه علمی
شاخه(ها)	زیست‌شناسی برزشناسی

تروفیم دنیسوویچ لیسنکو (۲۹ سپتامبر ۱۸۹۸ – ۲۰ نوامبر ۱۹۷۶) برزشناس اهل شوروی بود که مسئول زیست‌شناسی شوروی در دوره ژوزف استالین بود. لیسنکو ژنتیک مندلی را رد کرد و از نظریه‌های دورگه‌سازی دانشمند باغبانی روس، ایوان ولادیمیروویچ میچورین حمایت کرد، و آن‌ها را در یک جنبش نیرومند سیاسی-علمی که به نام لیسنکوئیسم شناخته می‌شود به کار گرفت. تحقیقات تجربی نامتعارف او در زمینه بهبود محصولات حمایت رهبر شوروی استالین را به خود جذب کرد، خصوصاً پس از قحطی و کمبود حاصلخیزی ناشی از اشتراکی سازی در مناطق بسیاری از اتحاد شوروی در اوایل دهه ۱۹۳۰. او در ۱۹۴۰ مسئول انستیتو ژنتیک آکادمی علوم شوروی شد و دکترین ضد مندلی لیسنکو در آموزش و علم شوروی با آزمودن قدرت و نفوذ سیاسی از امنیت بیشتری برخوردار شد.

لیسنکو در مزرعه پدرش شروع به انجام تحقیقات و تجربیاتی کرد که نتیجه آن از این قبیل بود: وی بوته نورسیده گوجه فرنگی‌ای که میوه زردرنگ میداد گرفته و آن را با بوته رسیده گوجه فرنگی‌ای که میوهٔ قرمز می‌داد، پیوند می‌کرد. وقتی که پیوند می‌گرفت، تخم آن را دوباره می‌کاشت. مطابق قانون مندل این کشت فقط می‌بایست گوجه فرنگی قرمز داشته باشد، ولی او مدعی بود که بوتهٔ مزبور گوجه فرنگی‌هایی به رنگ زرد و قرمز داده است. همچنین با پیوند چاودار و گندم، اعلام داشت که گیاه جدیدی به وجود می‌آید که هر دو نوع را در خود دارد و سپس اعلام کرد قانون مندل باطل است و دستگاه توالد و تناسل موجودات زنده را انسان می‌تواند به میل خود تغییر دهد. وقتی دیگر دانشمندان ادعاهای حیرت‌آور او را شنیدند به تجربه پرداختند ولی نتایجی را که او اعلام کرده بود را به‌دست نیاوردند و آزمایش‌های لیسنکو را غیرعلمی دانستند. زیرا برای تجربیات علمی‌اش نژادهای خالص را بکار نمی‌بُرد.

با این حال کرملین «تئوری لیسنکو» را صحیح دانسته و از آن‌ها حمایت می‌کرد.

• https://web.archive.org/web/20051103234319/http://www.library.adelaide.edu.au/digitised/fisher/229.pdf
• http://www.britannica.com/eb/article-9049549 بایگانی‌شده در ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۲ توسط Archive.today
• David Joravsky, The Lysenko Affair, University Of Chicago Press ۱۹۸۶.
• مشاهیر جهان. خسرو کریمی

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ تروفیم لیسنکو موجود است.