تغذیه و بارداری - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

تغذیه بارداری یا رژیم بارداری (به انگلیسی: Nutrition and pregnancy) به معنی مصرف مواد مغذی و برنامه‌ریزی غذایی مناسب قبل، حین و بعد از بارداری می‌باشد. تغذیه جنین از زمان بارداری آغاز می‌شود. به همین دلیل، تغذیه مادر از قبل بارداری (چندین ماه قبل) و همچنین در تمام دوران بارداری و شیردهی مهم است. نتایج تعداد بسیاری از مطالعات در این زمینه نشان داده‌است که تغذیه مادر بر روی رشد و سلامت کودک تأثیر زیادی می‌گذارد. حتی در بزرگسالی او خطر ابتلا به سرطان، بیماری‌های قلبی عروقی، فشار خون بالا و دیابت را تحت تأثیر قرار می‌دهد.^[۱]

مقدار ناکافی یا زیاد برخی از مواد مغذی می‌تواند باعث ناهنجاری یا مشکلات پزشکی در جنین شود و اختلالات عصبی و معلولیت برای نوزاد خطری است که توسط مادرانی که دچار سو تغذیه هستند، ایجاد می‌شود. تخمین زده می‌شود که ۲۴٪ از نوزادان در سراسر جهان به دلیل کمبود تغذیه مناسب با وزن کمتر از حد مطلوب متولد می‌شوند. عادات شخصی تغذیه ای مادر مانند مصرف الکل یا مقدار زیادی کافئین می‌تواند بر رشد کودک تأثیر منفی داشته باشد و حتی عوارض جبران ناپذیری ایجاد کند که در مراحل اولیه بارداری اتفاق می‌افتد.^[۲]

مصرف کافئین در دوران بارداری با افزایش خطر سقط جنین همراه است. مصرف ماهی نیز در بارداری مهم است؛ زیرا مادران باردار نباید از ماهی‌های با جیوه بالا استفاده کنند. وجود اسید فولیک کافی به صورت تغذیه ای یا مکمل نیز برای خانم‌های باردار از مواد ضروری به حساب می‌آید.

اگر شما قصد اقدام برای بارداری را دارید بهتر است از قبل به فکر باشید و پزشک متخصصتان را انتخاب کنید. برخی از خانم‌ها بدنشان نیاز به یک سری مکمل برای آمادگی بارداری دارد که باید از قبل به فکر آن باشند تا بعداً خطری برای خودشان و جنین ایجاد نشود.

شروع مصرف اسید فولیک چه از طریق مواد غذایی و چه از طریق مکمل‌های تجویز شده توسط پزشک الزامی است؛ زیرا در صورت کمبود این ویتامین در بدن احتمال کم خونی مادر و کم وزنی نوزاد هنگان تولد وجود دارد. به علاوه مکمل اسید فولیک قبل از بارداری برای جلوگیری از ایجاد اسپینا بیفیدا و سایر نقص لوله عصبی توصیه می‌شود. این مقدار باید حداقل ۰٫۴ میلی‌گرم در روز قبل از بارداری، ۰٫۶ میلی‌گرم در روز در طول سه‌ماهه اول بارداری و ۰٫۵ میلی‌گرم در روز هنگام شیردهی باشد و علاوه بر آن خوردن غذاهای غنی از اسید فولیک مانند سبزیجات برگ سبز نیز توصیه می‌شود.^[۳]

سطح ید نیز در زنان باردار اغلب کم است و ید برای عملکرد طبیعی تیروئید و رشد ذهنی جنین لازم است. زنان دارای کمبود ید نیز باید سطح مکمل‌های آن را از قبل از بارداری شروع کنند. سطح ویتامین D در بدن افراد متفاوت است. این ویتامین نیز در بدن برخی از زنان کمتر حد طبیعی مورد نیاز است. در این صورت پزشک مکمل ویتامین دی تجویز می‌کند.

اسیدهای چرب اشباع نشده با زنجیره بلند، به ویژه اسید دوکوزاهگزانوئیک (DHA) و اسید ایکوزاپنتانوئیک (EPA)، برای رشد جنین مفید هستند. خانم‌هایی که دچار کمبود این اسیدهای چرب می‌باشند بیشتر با زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد مواجه می‌شوند. آهن برای رشد سالم جنین و جفت به خصوص در سه‌ماهه دوم و سوم مورد نیاز است. همچنین برای تولید هموگلوبین قبل از بارداری ضروری است. خونریزی مادران دچار کم خونی ناشی از فقر آهن دلیل اصلی مرگ و میر مادران در سراسر جهان است.^[۴]

اسید فولیک که فرم مصنوعی ویتامین فولات است، برای دوران بارداری یک ماده حیاتی است. کمبود اسیدفولیک ممکن است باعث نقص لوله عصبی (NTDs) شود. زنانی که در دوران بارداری از مکمل‌های اسیدفولیک استفاده کرده‌اند کمتر دچار این خطر شده‌اند.^[۵]

مکمل اسید فولیک قبل از بارداری برای جلوگیری از ایجاد اسپینا بیفیدا و سایر نقایص لوله عصبی توصیه می‌شود. این مقدار در طول بارداری باید حداقل در روز ۰٫۴ میلی‌گرم در طول سه‌ماهه اول بارداری، ۰٫۶ میلی‌گرم در روز ادامه بارداری و ۰٫۵ میلی‌گرم در روز در هنگام شیردهی باشد.^[۶]

سطح ید نیز اگر با مصرف ید قبل از بارداری به مقدار طبیعی نرسد باید در طول بارداری نیز ادامه پیدا کند تا از نظر رشد ذهنی و عملکرد تیروئید برای جنین مشکلی به وجود نیاید.^[۷]

برای افرادی که دچار کمبود ویتامین دی در بارداری هستند مقدار ۱۰۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین دی به‌صورت روزانه توصیه می‌شود. البته همان‌طور که می‌دانید شرایط بارداری برای هر خانم متفاوت است؛ بنابراین حق مصرف سر خود هیچ مکملی را با هیچ دوز مشخص ندارید و باید مقدار آن حتماً توسط پزشک مشخص شود.^[۸]

اسیدهای چرب اشباع یعنی اسید دوکوزاهگزانوئیک (DHA) و اسید ایکوزاپنتانوئیک (EPA)، نیز همچنان برای رشد جنین نیاز هستند و باید در طول بارداری مصرف شوند تا خطر زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد را کاهش دهند.

آهن نیز برای رشد جنین و جفت به ویژه در سه‌ماهه دوم و سوم مورد نیاز است. در صورت کم خونی ناشی از آهن یا در مادران مستعد برای جلوگیری از این عارضه معمولاً پزشکتان در طول بارداری نیز برای شما مکمل آهن تجویز خواهد کرد.^[۹]

• باروری
• لقاح
• دستگاه گوارش

1. ↑ Ho, Alison; Flynn, Angela C.; Pasupathy, Dharmintra (2016-09-01). "Nutrition in pregnancy". Obstetrics, Gynaecology & Reproductive Medicine (به انگلیسی). 26 (9): 259–264. doi:10.1016/j.ogrm.2016.06.005. ISSN 1751-7214.
2. ↑ "A review of pregnancy information on nutrition, physical activity and sleep websites". Women and Birth (به انگلیسی). 33 (1): 35–40. 2020-02-01. doi:10.1016/j.wombi.2018.12.007. ISSN 1871-5192.
3. ↑ Prentice, Andrew (2004-11-01). "Nutrition and pregnancy". Women's Health Medicine. Women & food (به انگلیسی). 1 (1): 22–24. doi:10.1383/wohm.1.1.22.55411. ISSN 1744-1870.
4. ↑ Avalos, Lyndsay A.; Caan, Bette; Nance, Nerissa; Zhu, Yeyi; Li, De-Kun; Quesenberry, Charles; Hyde, Rebecca J.; Hedderson, Monique M. (2020-06-01). "Prenatal Depression and Diet Quality During Pregnancy". Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics (به انگلیسی). 120 (6): 972–984. doi:10.1016/j.jand.2019.12.011. ISSN 2212-2672.
5. ↑ «بهترین تغذیه در دوران بارداری». سلامت بانوان اوما. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۲.
6. ↑ "The impact of folic acid supplementation on gestational and long term health: Critical temporal windows, benefits and risks". Porto Biomedical Journal (به انگلیسی). 2 (6): 315–332. 2017-11-01. doi:10.1016/j.pbj.2017.05.006. ISSN 2444-8664.
7. ↑ Hautvast, Joseph G. A. J (1997-12-01). "Adequate nutrition in pregnancy does matter". European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology (به انگلیسی). 75 (1): 33–35. doi:10.1016/S0301-2115(97)00198-X. ISSN 0301-2115.
8. ↑ "Vitamin D supplementation during pregnancy: Updated meta-analysis on maternal outcomes". The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology (به انگلیسی). 164: 148–155. 2016-11-01. doi:10.1016/j.jsbmb.2016.02.008. ISSN 0960-0760.
9. ↑ Georgieff, Michael K. (2020-10-01). "Iron deficiency in pregnancy". American Journal of Obstetrics and Gynecology (به انگلیسی). 223 (4): 516–524. doi:10.1016/j.ajog.2020.03.006. ISSN 0002-9378.