خطبه طاووس - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

از سلسله مباحث در مورد

زندگی زندگی زناشویی زادگاه شورش‌ها در زمان خلافت علی سال‌شمار زندگی خانواده علی خاندان علی شجره‌نامه غدیر خم پیمان برادری یوم‌الدار لیلةالمبیت رویداد مباهله زندگی نظامی علی دوران خلافت کشته شدن علی

میراث آثار و گفتاوردها نهج‌البلاغه غرر الحکم و درر الکلم مصحف علی کتاب علی دعای کمیل خطبه‌ها دربارهٔ علی علی بن ابی‌طالب در آثار هنری کتاب‌ها درباره علی الغدیر شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید در ادبیات فارسی دانشنامه امام علی کتاب‌شناسی علی بن ابی‌طالب دیگر میراث حرم علی بن ابی‌طالب ذوالفقار دل‌دل

علی‌شناسی امامت و ولایت علی بن ابی طالب شخصیت علی در قرآن علی‌ستیزی چهارده معصوم امامت (دوازده امام) اصحاب کسا اهل بیت

دیدگاه‌ها اندیشهٔ سیاسی در نظرِ اهلِ سنّت در نظرِ شیعه علی از نگاه نامسلمانان

مقاله‌های وابسته شیعه سادات خلفای راشدین (خلافت راشدین) جانشینی محمد امیرالمؤمنین ابوتراب محمد-علی ناصبی سب علی

رده:علی گفتارها درگاه اسلام

ن ب و

خطبه طاووس، خطبه‌ای است که علی بن ابیطالب در آن از شگفتی‌های آفرینش طاووس سخن می‌گوید.^[۱]

سخنان علی بن ابی‌طالب در این خطبه را می‌توان به چهار بخش کلی تقسیم کرد:

1. علی ابتدا برای استدلال به وجود خدا به سراغ عجایب کائنات و شگفتی‌های آفرینش، علی‌الخصوص پرندگان رفته‌است.
2. او طاووس را از از بین پرندگان انتخاب و دربارهٔ آفرینش و شگفتی‌های آن صحبت کرده و در این میان بعضی از خرافات مردم را در این زمینه رد می‌کند.
3. به شگفتی‌های آفرینشِ حیواناتِ کوچک مثل مورچه می‌پردازد و آن‌ها را نشانه‌ای برای وجود خدا می‌شمارد.
4. وی در بخش پایانی خطبه و پس از اثبات وجود خدا، به معاد و ذکر قسمتی از ویژگی‌های بهشت پرداخته‌است.^[۲]

علی در ابتدا طاووس را به عنوان یکی از عجیب‌ترین پرندگانی که خدا آن را خلق کرده، می‌شمارد و سپس برای ترسیم ظاهر او چنین بیان می‌کند:^[۳]

وَ مِنْ أَعْجَبِهَا خَلْقاً الطَّاوُسُ الَّذِی أَقَامَهُ فِی أَحْکَمِ تَعْدِیلٍ وَ نَضَّدَ أَلْوَانَهُ فِی أَحْسَنِ تَنْضِیدٍ بِجَنَاحٍ أَشْرَجَ قَصَبَهُ وَ ذَنَبٍ أَطَالَ مَسْحَبَهُ إِذَا دَرَجَ إِلَی الْأُنْثَی نَشَرَهُ مِنْ طَیِّهِ وَ سَمَا بِهِ مُطِلًا عَلَی رَأْسِهِ کَأَنَّهُ قِلْعُ دَارِیٍّ عَنَجَهُ نُوتِیُّهُ یَخْتَالُ بِأَلْوَانِهِ وَ یَمِیسُ بِزَیَفَانِهِ یُفْضِی کَإِفْضَاءِ الدِّیَکَةِ وَ یَؤُرُّ بِمَلَاقِحِهِ أَرَّ الْفُحُولِ الْمُغْتَلِمَةِ لِلضِّرَابِ أُحِیلُکَ مِنْ ذَلِکَ عَلَی مُعَایَنَةٍ لَا کَمَنْ یُحِیلُ عَلَی ضَعِیفٍ إِسْنَادُهُ …

و شگفت انگیزترِ آن پرندگان در آفرینش، طاووس است که آن را در استوارترین هیئت پرداخت، و رنگهای آن را به نیکوترین ترتیب مرتب ساخت، با پری که نای استخوانهای آن را به هم درآورد، و دُمی که کشش آن را دراز کرد. چون به سوی ماده پیش رود، آن دم در هم پیچیده را وا سازد و بر سر خود برافرازد، که گویی بادبانی است برافراشته و کشتیبان زمام آن را بداشته. به رنگهای خود می‌نازد، و خرامان خرامان دم خود را بدین سو و آن سو می‌برد و سوی ماده می‌تازد. چون خروس می‌خیزد و چون نرهای مست شهوت با ماده درمی‌آمیزد. این داستان که تو را گویم داستانی است از روی دیدن، نه چون کسی که روایت کند، بر اساس حدیثی ضعیف شنیدن …

اهمیت و جایگاه این خطبه به قدری است که اکنون و بعد از حدود هزار و چهارصد سالی که از بیان آن می‌گذرد، بارها به زبان‌های مختلف مورد تحقیق، تفسیر و بررسی قرار گرفته و به عنوان موضوع چندین گزارش، مقاله و پایان‌نامه نیز انتخاب شده‌است.^{[۴][۵][۶][۷][۸]}

• متن خطبه طاووس با ترجمه فارسی