زمین‌لرزه ۱۳۵۷ طبس - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع، با ارائهٔ منابع معتبر به بهبود این مقاله کمک کنید. مطالب بی‌منبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد. یافتن منابع: "زمین‌لرزه ۱۳۵۷ طبس" – اخبار · روزنامه‌ها · کتاب‌ها · آکادمیک · جی‌استور (آوریل ۲۰۲۴) (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید)

زمین‌لرزه طبس

زمان UTC	۱۶ سپتامبر ۱۹۷۸، ۱۵:۳۵:۵۵
رویداد ISC	۶۷۶۸۱۳
USGS-ANSS	کام‌کت
تاریخ محلی	۲۵ شهریور ۱۳۵۷
زمان محلی	۱۹:۰۵:۵۵ ساعت رسمی ایران (یوتی‌سی+۳:۳۰)
بزرگی	۸.۷ ریشتر[۱]
ژرفای کانونی	۱۰ کیلومتر
گسل	طبس
مناطق آسیب‌دیده	طبس، دیهوک، اصفهک
کل آسیب	۶۳۶۶ (آمار رسمی) (در آمارهای غیررسمی بین ۱۵ تا ۲۵ هزار کشته گزارش شده است.)
پس‌لرزه‌ها	۳۳

زمین‌لرزه طبس، زمین‌لرزه‌ای با شدت 7.8 ریشتر بود که در ساعت ۱۹:۳۶ روز شنبه ۲۵ شهریور ۱۳۵۷ و در عمق ۱۰ کیلومتری زمین رخ داد و شهر طبس و روستاهای مجاور آن را ویران کرد. این زمین‌لرزه قدرتمندترین زلزله‌ای است که تا به حال در تاریخ ایران ثبت شده است. کشته‌های این زلزله را بین ۱۵ تا ۲۵ هزار نفر اعلام کرده‌اند. و این در حالی است که به علت شدت تخریب ساختمانها و شدت بالای زلزله بسیاری از اجساد هرگز پیدا نگشتند.

زلزله طبس در نوع خود از بزرگترین زلزله‌های ایران بود که تا مدت‌ها مبنای محاسبات سازه در آئین‌نامه زلزله ایران بود.

این زلزله با قدرت ۸.۷ ریشتر رخ داد؛ اما در مورد عمق آن ارقام متفاوتی ارائه شده است؛ اغلب منابع عمق زلزله را ۱۰ کیلومتر عنوان کرده‌اند اما سازمان زمین‌شناسی آمریکا عمق این زمین‌لرزه را ۳۵ کیلومتر و مؤسسه ژئوفیزیک عمق آن را ۵ کیلومتر تخمین زده است.

گسل عامل زمین‌لرزه طبس حدود ۸۰ کیلومتر طول دارد و در عمق حدود ۱۰ کیلومتری سطح زمین واقع است که از فاصله حدود ۱۰ کیلومتری شهر طبس عبور می‌کند و کانون این زمین‌لرزه نیز در نزدیکی روستای کریت طبس واقع بود. خرابی‌های این زلزله از شهر دیهوک در جنوب شرق طبس تا روستای اصفهک و سپس خود شهر طبس گسترش یافت.

عمق کم زلزله و نزدیکی کانون زلزله به شهر طبس موجب شد تا حجم تخریب افزایش یابد و کل شهر را فراگیرد. همچنین به این دلیل که برخلاف معمول هیچ پیش‌لرزه‌ای در زمین‌لرزه طبس رخ نداد، آمار تلفات در این زلزله افزایش قابل‌توجهی داشت.

مختصات جغرافيايي مركز زلزلة طبس و عمق آن به وسيله مراكز مختلف چنين گزارش شده است:

انگلستان I.S.C ؛ عرض جغرافيايي N 37/33 (21/0 ± درجه) و طول جغرافيايي E 44/57 (15/0 ± درجه) و عمق km 33 

مسكو: عرض جغرافيايي N 24/33 و طول جغرافيايي E 40/57 و عمق km 33 

آمريكا: عرض جغرافيايي N 40/33 و طول جغرافيايي E 40/57 و عمق km 33 

NEIS

فرانسه: عرض جغرافيايي N 31/33 و طول جغرافيايي E 40/57 و عمق km 32 

C.S.EM

ايران: عرض جغرافيايي N 35/33 و طول جغرافيايي E 40/57 و عمق km 5 

پس از روز حادثه در شهر طبس، در روز اول ۲۳ پس‌لرزه، در روز دوم ۷ پس‌لرزه و روز سوم ۳ پس‌لرزه ثبت شده است. همچنین در دیهوک نیز ۷ پس‌لرزه ثبت شده است.^[۲]

در مورد آمار تلفات زلزله طبس عددهای مختلفی گزارش شده است. در آمار رسمی ارائه‌شده توسط مرکز آمار ایران، شمار کشته‌شدگان در طبس و روستاهای اطراف ۶۳۶۳ نفر اعلام شده است؛ اما با توجه به این‌که پس از این حادثه امکان ثبت دقیق تعداد کشته‌شدگان وجود نداشته است، تعداد تلفات زمین‌لرزه طبس تا ۲۵ هزار نفر نیز برآورد شده است. گفته می‌شود اجساد بی‌شماری از جان‌باختگان این حادثه هیچگاه یافت نشدند.

پس از وقوع زلزله در طبس ارتش و جمعیت شیر و خورشید برای کمک به زلزله‌زدگان مامور شدند. دولت ایران، سه روز عزای عمومی اعلام کرد و دربار نیز اعلام کرد جشن‌های چهارم و نهم آبان برگزار نمی‌شود و هزینهٔ این جشن‌ها برای رسیدگی به اوضاع طبس خرج خواهد شد.

با این وجود مردمی که از وقایع هفده شهریور خشمگین بودند اعتقاد داشتند رژیم به‌منظور تلاش برای عدم حضور مردم در تظاهرات و اعتراضات، از این زلزله استفاده تبلیغاتی می‌کند.

پس از این حادثه محمدرضاشاه و فرح پهلوی به صورت جداگانه از مناطق زلزله‌زده بازدید کردند.

روح‌الله خمینی طی پیامی از نجف از مردم برای کمک‌رسانی به زلزله‌زدگان درخواست کمک کرد و کمبودهای مردم زلزله‌زده را ناشی از ناکارآمدی حکومت پهلوی دانست..^[۲]

پس از زلزله طبس شایعه‌ای شکل گرفت که بر اساس آن، این زلزله ناشی از دفن زباله‌های اتمی کشورهای خارجی در ایران و حتی انفجار عمدی آن‌ها بوده است. با توجه به پژوهش‌های متعدد لرزه‌شناسی روشن است که زلزله طبس یک زمین‌لرزه کاملاً طبیعی بوده که در گسل طبس اتفاق افتاده است.

یک هواپیمای که برای امدادرسانی به زلزله‌زدگان طبس اعزام شده بود، در فرودگاه دوشان‌تپه دچار سانحه شد و از بین رفت.

در تاریخ ۲۹ شهریور ۱۳۵۷، یک فروند هرکولس سی-۱۳۰ نیروی هوایی ارتش که به منظور حمل وسایل و مواد غذایی مورد نیاز مردم زلزله‌زده طبس از پایگاه شیراز عازم تهران بود، در حدود ساعت ۸:۰۰ صبح، در فرودگاه دوشان تپه سقوط کرد و ۹ سرنشین آن کشته شدند.

• فهرست زمین‌لرزه‌های ایران
• فهرست زمین‌لرزه‌های سده بیستم

این یک مقالهٔ خرد یک زمین‌لرزه است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.