سلامت بهداشت و روان در طول دنیاگیری کووید ۱۹ - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

همه‌گیری COVID-19 بر سلامت روان مردم در سراسر جهان تأثیر گذاشته‌است.[۱][۲] این بیماری همه گیر باعث اضطراب، افسردگی و علائم اختلال استرس پس از سانحه شده‌است.[۳][۴] این بیماری همه گیر به روابط اجتماعی، اعتماد به نهادها و سایر افراد آسیب رسانده، باعث تغییراتی در کار و درآمد شده و بار قابل توجهی از اضطراب و نگرانی را بر مردم تحمیل کرده‌است.[۵] زنان و جوانان با بیشترین خطر ابتلا به افسردگی و اضطراب روبرو بوده‌اند.[۲][۴]

COVID-19 مشکلات ناشی از اختلالات مصرف مواد (SUDs) را تشدید کرد. همه‌گیری به‌طور نامتناسبی بر افراد مبتلا به SUD تأثیر می‌گذارد.[۶] پیامدهای سلامتی SUDها (به عنوان مثال، بیماری‌های قلبی عروقی، بیماری‌های تنفسی، دیابت نوع ۲، سرکوب سیستم ایمنی و افسردگی سیستم عصبی مرکزی، و اختلالات روانی)، و چالش‌های محیطی مرتبط (مانند بی‌ثباتی مسکن، بیکاری، و دخالت سیستم‌های قضایی در زندگی مردم)، با افزایش خطر ابتلا به COVID-19 مرتبط هستند. قوانین حبس و همچنین بیکاری و اقدامات ریاضتی مالی در طول دوره همه گیر و پس از آن نیز می‌تواند بر بازار مواد مخدر غیرقانونی و الگوهای مصرف در میان مصرف‌کنندگان مواد غیرقانونی تأثیر بگذارد.

اقدامات انجام شده برای کاهش همه‌گیری (مانند فاصله گذاری فیزیکی، قرنطینه و انزوا) می‌تواند تنهایی، علائم سلامت روان، علائم ترک و آسیب روانی را بدتر کند.

علل

[ویرایش]
یک پزشک متخصص بیهوشی خسته در پسارو، ایتالیا، مارس ۲۰۲۰ میلادی
نشانی در یک باشگاه ورزشی در ایرلند به دلیل خطر ابتلا به عفونت، تشویق به جلوگیری از تماس‌های اجتماعی گاه به گاه جلوگیری می‌کند. از دست دادن این نوع تعاملات بر بسیاری از افراد در طول همه‌گیری تأثیر گذاشته‌است.

علل شناخته شده مسائل مربوط به سلامت روان در طول همه‌گیری شامل ترس از داشتن ویروس در بدن، انگ مرتبط با داشتن آن، انزوا (تحمیل شده توسط افرادی که به تنهایی یا مطابق با قرنطینه پناه می‌گیرند) و ماسک بوده‌است.[۷] میلیاردها نفر به کار از راه دور، بیکاری موقت، آموزش در خانه یا آموزش از راه دور، و عدم تماس فیزیکی با اعضای خانواده، دوستان و همکاران روی آوردند.[۸]

ناشناخته‌ها

[ویرایش]

با شروع همه‌گیری، خطرات نامشخص بودند. با هجوم افراد بیمار به بیمارستان‌ها و ارائه توصیه‌های رسمی، کمبود اطلاعات باعث افزایش استرس و اضطراب شد.[۹] ابهامات زیادی در آغاز همه‌گیری وجود داشت، از جمله تخمین خطر عفونت، همپوشانی علائم بین COVID-19 و سایر مشکلات سلامت.[۱۰]

نبود آماگی

[ویرایش]

در طول موج اول این بیماری همه گیر، منابع ذخیره شده برای شریط بحرانی به سرعت به پایان رسیدند. برجسته‌ترین موارد این منابع عبارتند از تجهیزات حفاظتی شخصی برای کارکنان بیمارستان و دستگاه‌های تنفس مصنوعی برای درمان.[۹] یک مطالعه گزارش داد که ۶۳٫۳٪ از پرستاران با این بیانیه موافق، «من در مورد تجهیزات حفاظت شخصی ناکافی برای پرسنل بهداشت و درمان نگران هستم».[۱۱]

انگ اجتماعی

[ویرایش]

در هنگام شروع همه‌گیری، هرکسی که با افراد آلوده ارتباط برقرار می‌کرد، باید این احتمال را که ممکن است خودش آلوده شده باشد و در نتیجه ممکن است خطر ناشناخته‌ای برای خانواده‌اش و دیگران داشته باشد را بررسی کند. در برخی موارد این انگ اجتماعی فقط در ابتدای دنیاگیری مشاهده شد.[۱۰][۱۲][۱۳]

انزوا

[ویرایش]

بسیاری از خانه‌های مراقبت سالمندان و افراد نیازمند به مراقبت ساکنان خود را در معرض انزوای اجباری قرار دادند. افرادی که در این خانه‌ها بودند، شبانه‌روزی در اتاقهایشان حبس شده بودند حتی در هنگام صرف غذا و هنگام تحویل وعده‌های غذاییشان. بازدید از این افراد نیز مجاز نبود و هیچ رابطه اجتماعی در بین ساکنان وجود نداشت و اجازه داده نمی‌شد.[۱۴]

احساس ناتوانی و بی‌قدرتی

[ویرایش]

پرستاران ساعات طولانی تری در طول بیماری همه گیر کار می‌کردند که باعث افزایش اضطراب در بسیاری از افراد شد. بسیاری از بیماران بیمارستان بسرعت به بخش‌های ICU و در نهایت به مرگ رسیدند. فقدان درمان‌های تأیید شده به این معنی بود که مراقبت‌های تکنسینی (اکسیژن تکمیلی، دستگاه تنفس و اکسیژن رسانی غشایی خارج از بدن) تنها گزینه بود. در برخی موارد، این باعث ناامیدی و احساس ناتوانی می‌شد.[۱۵]

پیشگیری و مدیریت

[ویرایش]
مقابله با اختلال دوقطبی و سایر مشکلات سلامت روان در طول اینفوگرافیک COVID-19

دستورالعمل‌های مربوط به سلامت روان و حمایت روانی-اجتماعی کمیته دائمی بین سازمانی سازمان ملل متحد توصیه می‌کند که حمایت از سلامت روان در مواقع اضطراری «هیچ آسیبی وارد نکند، حقوق بشر و برابری را ارتقا بخشد، از رویکردهای مشارکتی استفاده کند، بر منابع و ظرفیت‌های موجود استوار باشد و مداخلات چند لایه و کار با سیستم‌های پشتیبانی یکپارچه را در نظر بگیرد."[۱۰]

یکی از نویسندگان اجرای عادت‌هایی را پیشنهاد کرد که به عنوان «PPE روانی» عمل می‌کنند. این عادات شامل تغذیه سالم، مکانیسم‌های مقابله ای سالم و تمرین روش‌های ذهن آگاهی و آرامش است.[۱۶]

دستورالعمل‌های سازمان بهداشت جهانی و مراکز کنترل بیماری

[ویرایش]

WHO و CDC دستورالعمل‌هایی را برای به حداقل رساندن مشکلات سلامت روان در طول همه‌گیری منتشر کردند. دستورالعمل‌های خلاصه شده عبارتند از:[۱۷][۱۸][۱۹]

برای عموم مردم

[ویرایش]
  • با افراد آسیب دیده همدل باشید.
  • هنگام توصیف افراد آلوده از زبان اول مردم استفاده کنید. (مثلاً به جای گفتن «یک فرد اسکیزوفرنی، بگویید «یک فرد مبتلا به اسکیزوفرنی»).[۲۰]
  • برای کاهش اضطراب، تماشای اخبار را به حداقل برسانید. اطلاعات را فقط از منابع قابل اعتماد، ترجیحاً یک یا دو بار در روز جستجو کنید.
  • از خود محافظت کنید و از دیگران حمایت کنید.
  • داستان‌های مثبت افراد آلوده محلی را منتشر و تعریف کنید.
  • به کارکنان مراقبت‌های بهداشتی که از مبتلایان به COVID-19 مراقبت می‌کنند، احترام بگذارید.
  • تفکر مثبت داشته باشید.
  • به سرگرمی‌های خود مشغول شوید.
  • از راهبردهای مقابله ای منفی مانند اجتناب از شلوغی و پوشش خبری همه گیر اجتناب کنید.

برای کارکنان مراقبت‌های بهداشتی

[ویرایش]

کارکنان مراقبت‌های بهداشتی چه چیزی را تجربه می‌کنند؟

  • احساس فشار در یک بحران طبیعی است. سلامت روان به اندازه سلامت جسمی مهم است.
  • پرستاران نرخ بالاتر از خستگی، مشکلات خواب، اختلالات افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه، و اضطراب را تحمل می‌کنند
  • کمبود تجهیزات حفاظت شخصی باعث احساس نا امنی در پرستاران می‌شود.
  • افرادی که درخط مقدم مراقبت‌های بهداشتی کار می‌کنند تجربه سطوح بالاتری از استرس را دارند.
  • پرستاران استرس بالا را بیان کردند. مراقبت مستقیم از بیمار باعث افزایش درک خطر می‌شود. پرستاران واکسینه شده نسبت به دیگران خستگی کمتری داشتند.[۹] پرستاران شاغل با بیماران مبتلا با اضطراب بیشتر مواجه، افسردگی، و پریشانی بودند. پرستاران غیر خط مقدم افسردگی کمتر به نمایش گذاشتند.[۱۱]

کارکنان مراقبت‌های بهداشتی چه اقداماتی می‌توانند انجام دهند؟

  • راهبردهای مقابله ای را اتخاذ کنید، استراحت کافی داشته باشید، غذای سالم بخورید، از نظر بدنی فعال باشید، از مصرف دخانیات، الکل یا مواد مخدر اجتناب کنید.
  • با عزیزان خود در ارتباط باشید، از جمله به نحو دیجیتال و تصویری.
  • از راه‌های قابل درک برای به اشتراک گذاشتن پیام‌ها با افراد دارای معلولیت استفاده کنید.
  • بدانید چگونه افراد را با منابع موجود پیوند دهید.
  • مشاوره آنلاین می‌تواند خطر بی خوابی، اضطراب و افسردگی/فرسودگی شغلی را کاهش دهد.[۲۱]

برای رهبران تیمی در مراکز بهداشتی

[ویرایش]
  • به جای نتایج کوتاه مدت، بر ظرفیت شغلی بلندمدت تمرکز کنید.
  • از ارتباطات با کیفیت خوب و به روز رسانی دقیق اطمینان حاصل کنید.
  • اطمینان حاصل کنید که کارکنان از منابع علمی سلامت روان آگاه هستند.
  • کارکنان را در مورد چگونگی ارائه کمک‌های اولیه روانشناختی به آسیب دیده راهنمایی کنید.
  • اطمینان حاصل کنید که اورژانس‌های سلامت روان در مراکز مراقبت‌های بهداشتی مدیریت می‌شوند.
  • اطمینان از در دسترس بودن داروهای روانپزشکی ضروری در تمام سطوح مراقبت‌های بهداشتی حاصل کنید.
  • با استفاده از رهبری قوی و ارتباط شفاف، صادقانه و باز، با احساسات اضطراب و افسردگی مقابله کنید.[۲۲]
  • از غربالگری گسترده برای شناسایی کارگرانی که نیاز به حمایت از سلامت روان دارند استفاده کنید.[۲۳]
  • پشتیبانی سازمانی را ارائه دهید
  • پشتیبانی همتایان را تسهیل کنید[۲۳]
  • برای کاهش استرس، برنامه‌های کاری را بچرخانید.[۲۴]
  • اجرای مداخلات متناسب با نیازهای محلی و ایجاد محیط‌های مثبت و حمایتی.[۲۴]

برای مراقبین کودک

[ویرایش]
  • رفتارهای سالم، مهارت‌های مقابله ای و کارای سالم و تکراری را الگو قرار دهید.[۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱]
  • بر اساس ارتباطات و احترام از رویکرد فرزندپروری مثبت استفاده کنید.[۲۷][۲۸][۳۰]
  • روالهای خانوادگی را حفظ کنید و فعالیتهای متناسب با سن را برای تدریس مسوولیت پذیری به کودکان فراهم کنید.[۲۵][۲۹][۳۱][۳۲]
  • کووید-۱۹ و مداخلات لازم را به روش‌های متناسب با سن توضیح دهید.[۲۶][۲۷][۲۸][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳]
  • رسانه‌های اجتماعی کودکان را کنترل کنید.[۲۵][۲۸][۳۲]
  • افکار و احساسات کودکان را اعتبارسنجی کنید و به او کمک کنید تا راه‌های مثبتی برای بیان احساسات پیدا کند.[۲۸][۳۱]
  • تا حد امکان از جدا کردن کودکان از والدین/مراقبان خود خودداری کنید. از تماس منظم با والدین و مراقبان، برای کودکان در انزوا اطمینان حاصل کنید.[۲۵][۳۳][۳۴]

برای افراد مسن، افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه ای و مراقبین آنها

[ویرایش]
  • افراد مسن و خصوصاً کسانی که در انزوا هستند ممکن است بیشتر مضطرب، عصبانی، یا درخود مانده شوند. برای آنان حمایت عملی و عاطفی را از طریق مراقبان و متخصصان مراقبت‌های بهداشتی فراهم کنید.
  • حقایق مربوط به بحران را به اشتراک بگذارید و اطلاعات روشنی در مورد چگونگی کاهش خطر عفونت بدهید.
  • دسترسی به داروهای فعلی را حفظ کنید.
  • از قبل دریابید که از کجا و چگونه می‌توانید از کمک عملی استفاده کنید.
  • تمرینات ورزشی روزانه در خانه را بیاموزید و انجام دهید.
  • برنامه‌های منظم داشته باشید.
  • با عزیزان در تماس باشید.
  • سرگرمی‌ها یا کارهای منظم خود را ادامه دهید.
  • با تلفن یا اینترنت صحبت کنید یا با دیگران یک فعالیت سرگرم‌کننده انجام دهید.
  • با تهیه غذا/وعده‌های غذایی به دیگران و به جامعه خود کمک کنید.

برای افراد در انزوا

[ویرایش]
  • با دیگران در ارتباط باشید و شبکه‌های اجتماعی خود را حفظ کنید.
  • به نیازها و احساسات خود توجه کنید. در فعالیت‌های آرامش بخش شرکت کنید.
  • از گوش دادن به شایعات خودداری کنید.
  • فعالیت‌های جدیدی آغاز کنید.
  • روال‌ها و عادات خود را حفظ کنید.

CDC اعلام کرد که شهروندان باید "سعی کنند فعالیت‌های لذت بخش انجام دهند و تا آنجا که ممکن است به زندگی عادی " در هنگام بحران برگردند.[۳۵] یک مطالعه بررسی شده که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، نشان می‌داد که انجام بازی‌های ویدیویی ممکن است تأثیر مثبتی بر سلامت روان و رفاه بازیکنان داشته باشد و فرصت‌هایی برای ایجاد روابط اجتماعی و ارتباط فراهم کند.[۳۶]

تأثیرات

[ویرایش]

افراد مبتلا به اختلالات سلامت روان

[ویرایش]

یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های جهانی در نسل‌ها، همه‌گیری COVID-19 پیامدهای شدید و گسترده‌ای برای سیستم‌های بهداشتی، اقتصادها و جوامع داشته است. افراد بی‌شماری جان خود را از دست داده‌اند یا زندگی خود را از دست داده‌اند. خانواده ها و جوامع تحت فشار قرار گرفته و از هم جدا شده اند. کودکان و نوجوانان فرصت یادگیری و معاشرت را از دست داده اند. مشاغل ورشکسته شدند. میلیون ها نفر زیر خط فقر قرار گرفته اند.[۳۷]سلامت روان به طور گسترده ای تحت تاثیر قرار گرفته است. بسیاری از ما مضطرب تر شدیم. اما برای برخی از کووید-19 مشکلات سلامت روانی بسیار جدی تری را ایجاد کرده یا تشدید کرده است. تعداد زیادی از مردم پریشانی روانی و علائم افسردگی، اضطراب یا استرس پس از سانحه را گزارش کرده اند.[۳۸]

بررسی‌های جهانی انجام‌شده در سال‌های 2020 و 2021 نشان می‌دهد که سطوح استرس، بی‌خوابی، اضطراب و افسردگی بالاتر از حد معمول است. تا سال 2022، سطوح کاهش یافته بود اما همچنان بالاتر از قبل از سال 2020 بود.[۳۹]این بیماری همه گیر به طرق مختلف بر سلامت روان و رفاه عمومی تأثیر گذاشت، از جمله از طریق انزوا و تنهایی، از دست دادن شغل و بی ثباتی مالی، و بیماری و اندوه.[۴۰]

عواقب طولانی مدت

[ویرایش]

طبق دستورالعمل‌های Inter-Agency Standing Committee (IASC) در مورد سلامت روان و پشتیبانی روانی اجتماعی، این بیماری همه گیر عواقب طولانی مدت را به همراه دارد. وخامت شبکه‌های و روابط اجتماعی و اقتصادها، ننگ بازماندگی از بیماری، عصبانیت و پرخاشگری و بی‌اعتمادی به اطلاعات رسمی از جمله عواقب طولانی مدت است.[۴۱] در حالی که برخی از عواقب منعکس کننده خطرات واقع بینانه است، اما بعضی از آنان ناشی از عدم دانش است. بسیاری از اعضای جامعه نوع دوستی و همکاری را در یک بحران نشان می‌دهند و برخی از آنها رضایت از کمک به دیگران را تجربه می‌کنند. برخی ممکن است تجربیات مثبتی مانند غرور در مورد مقابله با این دنیاگیری را داشته باشند. در یک مطالعه، چگونگی مقابله و یافتن معنا در ۳۰ میان کشور بررسی شده‌است.[۴۲] این مطالعه گزارش داده‌است که افرادی که قادر به تغییر تجربیات خود به روشی مثبت بودند، از افسردگی، اضطراب و استرس پایین‌تری برخوردار بودند. جنسیت، عوامل اجتماعی-اقتصادی، سلامت جسمی و کشور مبدأ با این نتایج در تناقض نبودند. یک مطالعه دیگر در مورد نزدیک به ۱۰۰۰۰ شرکت کننده از ۷۸ کشور نیز، نشان داد که ۴۰ ٪ بهزیستی گزارش شده‌است.[۴۳] یک مطالعه دیگر گزارش داد که تغییر استرس زا مثبت به افراد اجازه می‌دهد تا به جای یک بحران، ناراحتی را به عنوان یک فرصت رشد مشاهده کنند.[۴۴]

پس از بهبودی از COVID-19، بسیاری از آنها همچنان اثرات طولانی مدت ویروس را تجربه می‌کنند. از این اثرات ممکن است شامل حس گمشدگی یا کاهش یافتگی طعم و بو باشد که نتیجه تأثیر ویروس بر سلولهای موجود در بینی است. در حالی که این علائم کشنده نیست، عدم وجود این حواس برای مدت طولانی می‌تواند باعث عدم اشتها، اضطراب و افسردگی شود.[۴۵] کسانی که در هنگام مبارزه با عفونت مستقیم ویروس COVID-19 در بخش مراقبت‌های ویژه پذیرفته شده‌اند، عواقب سلامت روان را در نتیجه این اقامت در این بخش‌های مراقبت ویژه را از از جمله PTSD، اضطراب و افسردگی تجربه می‌کنند.[۴۶]

منابع

[ویرایش]
  1. CDC (2020-02-11). "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)". Centers for Disease Control and Prevention (به انگلیسی). Retrieved 2020-05-17.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ "Pandemic Year 1 Saw a Dramatic Global Rise in Anxiety and Depression". Scientific American (به انگلیسی). Retrieved 2021-10-10.
  3. Luo Y, Chua CR, Xiong Z, Ho RC, Ho CS (23 November 2020). "A Systematic Review of the Impact of Viral Respiratory Epidemics on Mental Health: An Implication on the Coronavirus Disease 2019 Pandemic". Frontiers in Psychiatry. 11: 565098. doi:10.3389/fpsyt.2020.565098. PMC 7719673. PMID 33329106.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ Santomauro DF, Herrera AM, Shadid J, Zheng P, Ashbaugh C, Pigott DM, et al. (November 2021). "Global prevalence and burden of depressive and anxiety disorders in 204 countries and territories in 2020 due to the COVID-19 pandemic". Lancet. 398 (10312): 1700–1712. doi:10.1016/S0140-6736(21)02143-7. PMC 8500697. PMID 34634250.
  5. "OECD". read.oecd-ilibrary.org. Retrieved 2020-05-07.
  6. Jemberie WB, Stewart Williams J, Eriksson M, Grönlund AS, Ng N, Blom Nilsson M, et al. (July 21, 2020). "Substance Use Disorders and COVID-19: Multi-Faceted Problems Which Require Multi-Pronged Solutions". Frontiers in Psychiatry. 11: 714. doi:10.3389/fpsyt.2020.00714. PMC 7396653. PMID 32848907.
  7. Larsen, Jo (2021-11-29). "7 Remote Working From Home Techniques To Protect Mental Health". jolarsen.com (به انگلیسی). Retrieved 2022-05-24.
  8. "The Effects of Working From Home: How to Cope With the New Normal?".
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ Labrague LJ (October 2021). "Pandemic fatigue and clinical nurses' mental health, sleep quality and job contentment during the covid-19 pandemic: The mediating role of resilience". Journal of Nursing Management. 29 (7): 1992–2001. doi:10.1111/jonm.13383. PMC 8237073. PMID 34018270. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «Labrague_2021» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ "Inter-Agency Standing Committee Guidelines on Mental Health and Psychosocial support" (PDF). MH Innovation. Archived from the original (PDF) on 31 March 2020. Retrieved 28 March 2020. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «iascg» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Kamberi F, Sinaj E, Jaho J, Subashi B, Sinanaj G, Jaupaj K, et al. (October 2021). "Impact of COVID-19 pandemic on mental health, risk perception and coping strategies among health care workers in Albania - evidence that needs attention". Clinical Epidemiology and Global Health. 12: 100824. doi:10.1016/j.cegh.2021.100824. PMC 8567021. PMID 34751254. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «Kamberi 100824» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  12. "ICN COVID-19 Update: New guidance on mental health and psychosocial support will help to alleviate effects of stress on hard-pressed staff". ICN - International Council of Nurses (به انگلیسی). Archived from the original on 28 March 2020. Retrieved 28 March 2020.
  13. "Emergency Responders: Tips for taking care of yourself". emergency.cdc.gov (به انگلیسی). 10 January 2020. Archived from the original on 27 March 2020. Retrieved 28 March 2020.
  14. "Managing the Impact of Isolation in Nursing Homes Due to COVID-19 | HealthCity". healthcity.bmc.org (به انگلیسی). Retrieved 2022-01-25.
  15. Cho M, Kim O, Pang Y, Kim B, Jeong H, Lee J, et al. (June 2021). "Factors affecting frontline Korean nurses' mental health during the COVID-19 pandemic". International Nursing Review. 68 (2): 256–265. doi:10.1111/inr.12679. PMC 8251381. PMID 33894067.
  16. "The Use of Psychological PPE in the Face of - ProQuest". www.proquest.com (به انگلیسی). ProQuest 2451175792. Retrieved 2022-01-23.
  17. "Mental health and psychosocial considerations during the COVID-19 outbreak" (PDF). World Health Organization. Archived from the original (PDF) on 26 March 2020. Retrieved 28 March 2020.
  18. "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)". Centers for Disease Control and Prevention (به انگلیسی). 11 February 2020. Archived from the original on 29 March 2020. Retrieved 28 March 2020.
  19. Chew QH, Wei KC, Vasoo S, Sim K (October 2020). "Psychological and Coping Responses of Health Care Workers Toward Emerging Infectious Disease Outbreaks: A Rapid Review and Practical Implications for the COVID-19 Pandemic". The Journal of Clinical Psychiatry. 81 (6). doi:10.4088/JCP.20r13450. PMID 33084255.
  20. "'Schizophrenic' vs. 'person with schizophrenia': Does person-first language really matter?". www.advisory.com (به انگلیسی). Retrieved 2022-04-27.
  21. Spoorthy MS, Pratapa SK, Mahant S (June 2020). "Mental health problems faced by healthcare workers due to the COVID-19 pandemic-A review". Asian Journal of Psychiatry. 51: 102119. doi:10.1016/j.ajp.2020.102119. PMC 7175897. PMID 32339895.
  22. Woon LS, Sidi H, Nik Jaafar NR, Leong Bin Abdullah MF (December 2020). "Mental Health Status of University Healthcare Workers during the COVID-19 Pandemic: A Post-Movement Lockdown Assessment". International Journal of Environmental Research and Public Health. 17 (24): 9155. doi:10.3390/ijerph17249155. PMC 7762588. PMID 33302410.
  23. ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ Stuijfzand S, Deforges C, Sandoz V, Sajin CT, Jaques C, Elmers J, Horsch A (August 2020). "Psychological impact of an epidemic/pandemic on the mental health of healthcare professionals: a rapid review". BMC Public Health. 20 (1): 1230. doi:10.1186/s12889-020-09322-z. PMC 7422454. PMID 32787815.
  24. ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ Zaçe D, Hoxhaj I, Orfino A, Viteritti AM, Janiri L, Di Pietro ML (April 2021). "Interventions to address mental health issues in healthcare workers during infectious disease outbreaks: A systematic review". Journal of Psychiatric Research. 136: 319–333. doi:10.1016/j.jpsychires.2021.02.019. PMC 7880838. PMID 33636688.
  25. ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ ۲۵٫۲ ۲۵٫۳ Ghosh R, Dubey MJ, Chatterjee S, Dubey S (June 2020). "Impact of COVID -19 on children: special focus on the psychosocial aspect". Minerva Pediatrica. 72 (3): 226–235. doi:10.23736/s0026-4946.20.05887-9. PMID 32613821.
  26. ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ Guessoum SB, Lachal J, Radjack R, Carretier E, Minassian S, Benoit L, Moro MR (September 2020). "Adolescent psychiatric disorders during the COVID-19 pandemic and lockdown". Psychiatry Research. 291: 113264. doi:10.1016/j.psychres.2020.113264. PMC 7323662. PMID 32622172.
  27. ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ ۲۷٫۲ Imran N, Aamer I, Sharif MI, Bodla ZH, Naveed S (2020-06-26). "Psychological burden of quarantine in children and adolescents: A rapid systematic review and proposed solutions". Pakistan Journal of Medical Sciences. 36 (5): 1106–1116. doi:10.12669/pjms.36.5.3088. PMC 7372688. PMID 32704298.
  28. ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ ۲۸٫۲ ۲۸٫۳ ۲۸٫۴ Panda PK, Gupta J, Chowdhury SR, Kumar R, Meena AK, Madaan P, et al. (January 2021). "Psychological and Behavioral Impact of Lockdown and Quarantine Measures for COVID-19 Pandemic on Children, Adolescents and Caregivers: A Systematic Review and Meta-Analysis". Journal of Tropical Pediatrics. 67 (1). doi:10.1093/tropej/fmaa122. PMC 7798512. PMID 33367907.
  29. ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ Sethy M, Mishra R (September 2020). "An Integrated Approach to Deal with Mental Health Issues of Children and Adolescent during COVID-19 Pandemic". Journal of Clinical and Diagnostic Research. 14 (9). doi:10.7860/jcdr/2020/45418.14002. ISSN 2249-782X.
  30. ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ ۳۰٫۲ Shah K, Mann S, Singh R, Bangar R, Kulkarni R (August 2020). "Impact of COVID-19 on the Mental Health of Children and Adolescents". Cureus. 12 (8): e10051. doi:10.7759/cureus.10051. PMC 7520396. PMID 32999774.
  31. ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ ۳۱٫۲ ۳۱٫۳ Singh S, Roy D, Sinha K, Parveen S, Sharma G, Joshi G (November 2020). "Impact of COVID-19 and lockdown on mental health of children and adolescents: A narrative review with recommendations". Psychiatry Research. 293: 113429. doi:10.1016/j.psychres.2020.113429. PMC 7444649. PMID 32882598.
  32. ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ ۳۲٫۲ Pedrosa AL, Bitencourt L, Fróes AC, Cazumbá ML, Campos RG, de Brito SB, Simões E, Silva AC (2020). "Emotional, Behavioral, and Psychological Impact of the COVID-19 Pandemic". Frontiers in Psychology (به انگلیسی). 11: 566212. doi:10.3389/fpsyg.2020.566212. PMC 7561666. PMID 33117234.
  33. ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ Fegert JM, Vitiello B, Plener PL, Clemens V (2020-05-12). "Challenges and burden of the Coronavirus 2019 (COVID-19) pandemic for child and adolescent mental health: a narrative review to highlight clinical and research needs in the acute phase and the long return to normality". Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health. 14 (1): 20. doi:10.1186/s13034-020-00329-3. PMC 7216870. PMID 32419840.
  34. Marques de Miranda D, da Silva Athanasio B, Sena Oliveira AC, Simoes-E-Silva AC (December 2020). "How is COVID-19 pandemic impacting mental health of children and adolescents?". International Journal of Disaster Risk Reduction. 51: 101845. doi:10.1016/j.ijdrr.2020.101845. PMC 7481176. PMID 32929399.
  35. "Coping with a Disaster or Traumatic Event". Centers for Disease Control and Prevention. U.S. Department of Health & Human Services. September 13, 2019.
  36. Barr M, Copeland-Stewart A (2021-05-06). "Playing Video Games During the COVID-19 Pandemic and Effects on Players' Well-Being". Games and Culture (به انگلیسی). 17: 122–139. doi:10.1177/15554120211017036. ISSN 1555-4120.
  37. یادکرد خالی (کمک)
  38. یادکرد خالی (کمک)
  39. mayoclinic. "covid 19". https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/coronavirus/in-depth/mental-health-covid-19/art-20482731 (به انگلیسی). {{cite web}}: External link in |وبگاه= (help)
  40. Panchal، Nirmita؛ Saunders، Heather؛ Rudowitz، Robin؛ Published، Cynthia Cox (۲۰۲۳-۰۳-۲۰). «The Implications of COVID-19 for Mental Health and Substance Use». KFF (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۳۰.
  41. "Inter-Agency Standing Committee Guidelines on Mental Health and Psychosocial support" (PDF). MH Innovation. Archived (PDF) from the original on 31 March 2020. Retrieved 28 March 2020.
  42. Eisenbeck N, Carreno DF, Pérez-Escobar JA (2021-03-17). "Meaning-Centered Coping in the Era of COVID-19: Direct and Moderating Effects on Depression, Anxiety, and Stress". Frontiers in Psychology. 12: 648383. doi:10.3389/fpsyg.2021.648383. PMC 8010126. PMID 33815231.
  43. Gloster AT, Lamnisos D, Lubenko J, Presti G, Squatrito V, Constantinou M, et al. (2020-12-31). Francis JM (ed.). "Impact of COVID-19 pandemic on mental health: An international study". PLOS ONE. 15 (12): e0244809. Bibcode:2020PLoSO..1544809G. doi:10.1371/journal.pone.0244809. PMC 7774914. PMID 33382859.
  44. Eisenbeck N, Carreno DF, Pérez-Escobar JA (2021-03-17). "Meaning-Centered Coping in the Era of COVID-19: Direct and Moderating Effects on Depression, Anxiety, and Stress". Frontiers in Psychology. 12: 648383. doi:10.3389/fpsyg.2021.648383. PMC 8010126. PMID 33815231.
  45. "COVID 'Long Haulers': Long-Term Effects of COVID-19". www.hopkinsmedicine.org (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-13.
  46. "Understanding Long Term Effects of COVID-19 – Brigham and Women's Hospital". www.brighamandwomens.org. Retrieved 2022-03-13.