صلوات‌خوانی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

موسیقی در ایران
تاریخ
پیش از اسلامهخامنشیانساسانیان
پس از اسلامصدر اسلاممروگی
معاصرقاجارپهلویلس‌آنجلسیزیرزمینی
موسیقی سنتی ایرانی
مقام‌هانظریهٔ ادواردستگاه‌هاتحول مقام به دستگاهردیففواصل موسیقی ایرانیگوشهآوازهاسازهافرم‌ها
دیگر سبک‌ها
پاپرپراکسمفونیکجازمتالکرال
نواحی
آذربایجانیشوشتریایلامیجنوبیمازندرانیبختیاریسیستانیبخشی‌های خراسان شمالیبلوچیبندریترکمنیخراسانیعلوانیهکردیکرمانیگیلکیلری
مناسبتی
زرتشتینوروزخوانیتعزیهرمضانصلوات‌خوانیمداحی

صلوات‌خوانی یکی از آیین‌های موسیقایی ایرانیان مسلمان است. این آیین هنگام سحر انجام می‌شده و در آن مسلمانان با ذکر صلوات همسایه‌شان را از خواب بیدار می‌کردند.[۱]

انواع

[ویرایش]

در ماه رمضان سحرخوان‌ها علاوه بر آواز، نقاره هم می‌نواختند تا حنجره‌شان دمی بیاساید؛ مناجات‌خوانی، اذان‌گفتن و دعاخواندن بخش‌های دیگری بود که به وقت سحر یکی پس از دیگری اجرا می‌شد و این‌ها همه تمهیداتی بود که ایرانیان در گذشته برای به موقع بیدار کردن از خواب اندیشیده بودند.[۲]

سحرخوان‌ها تا نزدیک اذان به خواندن ادامه می‌دادند و سپس هنگامی که وقت اذان نزدیک می‌شد، ابیاتی را می‌خواندند که پایان هر بیت آن با یک صلوات همراه بود و همین رمزی بود که مردم تازه‌بیدارشده را آگاه می‌کرد که دیگر وقت کمی برای خوردن سحری دارند؛ به این کار صلوات‌خوانی می‌گفتند. سپس دعاخوان‌ها دعای سحر را می‌خواندند و پس از آن مؤذن اذان می‌گفت.[۳]

«صلوات‌خوانی» تنها به ماه رمضان اختصاص نداشت اما در این ماه زیباتر اجرا می‌شد و در برخی شهرها چون دزفول و شوشتر حتی صلوات‌خوانی شاد هم وجود داشت.[۴]

صلوات‌خوانی در حال حاضر

[ویرایش]

در گذشته بیش از ۹۰ نوع صلوات‌خوانی گروهی در نقاط مختلف ایران وجود داشته که در حال حاضر تنها دو نوع آن شناخته شده‌است.[۵]

پی‌نوشت

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  • جاوید، هوشنگ (۱۳۹۱). «نغمه‌های فراموش‌شدهٔ رمضان گردشگر جذب نمی‌کند». خبرگزاری میراث فرهنگی. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۲. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک)
  • جاوید، هوشنگ (کوشش)؛ درویشی، (سنت‌نگاری:) محمدرضا (۱۳۸۳). موسیقی رمضان در ایران. تهران: انتشارات سورهٔ مهر.