عزت‌الله مقبلی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

عزت‌الله مقبلی
عزت‌الله مقبلی
زادهٔ	۴ فروردین ۱۳۱۲ تهران
درگذشت	۱۳ دی ۱۳۶۷ (۵۵ سال) پاریس[۱][۲]
مدفن	بهشت زهرا قطعه ۱۲ ردیف ۱۸ شماره ۵۰
ملیت	ایرانی
پیشه(ها)	دوبلور و بازیگر
سال‌های فعالیت	۱۳۳۵ تا ۱۳۶۷
همسر	محبوبه مقبلی
فرزندان	مریم، امیرعلی، مسعود، امیدرضا

عزت‌الله مقبلی (۴ فروردین ۱۳۱۲ – ۱۳ دی ۱۳۶۷) دوبلور و بازیگر سینما و تئاتر ایران بود.

عزت‌الله مقبلی در ۴ فروردین ۱۳۱۲ در تهران زاده شد. فعالیت هنری را از سال ۱۳۲۴ در باشگاه کودکان به‌عنوان بازیگر تئاتر شروع کرد. از اولین نمایش‌های وی می‌توان به نمایش «پرندهٔ آبی» به عنوان بازیگر اشاره کرد. از دیگر نمایش‌های وی می‌توان نمایش‌های «انگل اجتماع»، «تاجر ونیزی»، «اولیور توئیست»، «داروی جوانی»، «یک گل و بهار»، و… را نام برد.

سپس از سال ۱۳۳۵ وارد کار دوبله شد. در عرصهٔ صداپیشگی بیشتر به‌جای اولیور هاردی و لوئی دوفونس حرف می‌زد. یکی از تیپ‌هایی که در دوبله بسیار ماندگار شد، صدای مقبلی به‌جای افراد چاق بود که معروف‌ترین آن‌ها اولیور هاردی است. صدا و نحوهٔ تیپ‌سازی مقبلی به‌جای هاردی یکی از بهترین و به یادماندنی‌ترین تیپ‌های تاریخ دوبله محسوب می‌شود و قطعاً در موفقیت فیلم‌های «لورل و هاردی» در ایران نقش غیرقابل انکار داشت. تطابق صدای مقبلی با شخصیت هاردی به‌قدری بود که بعداً پس از فوت مقبلی، گوینده‌های دیگر هرگز نتوانستند ذهنیت صدای مقبلی را از ذهن تماشاگران تلویزیون پاک کنند.^[۳]

مقبلی از تیپ‌سازان موفق تاریخ دوبله به‌جای لوئی دوفونس نیز توانست تیپ خاصی مبتنی بر تند و سریع حرف زدن در قالب مردان پا به سن گذاشته و عصبی مزاج به‌وجود آورد. وی تا زمانی که در قید حیات بود به‌جای دوفونس در تمامی فیلم‌هایش حرف زد.^[۳]

ارائه تیپ پیرمردهای شیرین‌سخن و زنده‌دل از جمله به‌جای والتر برنان در «داشتن و نداشتن»، «رودخانهٔ سرخ»، «ریو براوو»، «چگونه غرب تسخیر شد»؛ و والتر هیوستون در «گنج‌های سیرا مادره» از دیگر اجراهای موفق و به‌یادماندنی اوست.^[۴]

می‌توان گفت بی‌شک گویندگی عزت‌الله مقبلی به‌جای همایون در فیلم برجستهٔ «تپلی» نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت فیلم داشت. همچنین به‌جای رضا کرم‌رضایی در فیلم «کندو» یکی از بهترین کارهایش را در عرصهٔ دوبله به‌جا گذاشت و می‌توان گفت نقش مقبلی در مورد توجه قرار گرفتن بازی‌های همایون و کرم‌رضایی در جشنواره سینمایی سپاس نقشی غیرقابل انکار بود.^[۳]

از دیگر نقش‌های برجستهٔ او در کار دوبله، حرف‌زدن به‌جای ادوارد جی. رابینسون در «خانهٔ غریبه‌ها» و «ده فرمان»، الک گینس به نقش فاگین در «اُلیور توئیست»، هیو گریفیث به نقش شیخ ایلدریم در «بن هور»، بادی ابسن در «صبحانه در تیفانی»، ادموند اوبراین در «این گروه خشن»، اسماعیل داورفر به نقش دوستعلی خان در مجموعهٔ تلویزیونی «دایی‌جان ناپلئون»، جعفر والی به نقش رئیس نظمیه و جهانگیر فروهر به نقش مأمور تأمینات در مجموعهٔ «هزاردستان»، روباه پیر در انیمیشن «ووک»، جادوگر در انیمیشن «علاالدین و چراغ جادو»، و… است.

وی همزمان با دوبله، از سال ۱۳۳۵ بازیگری در سینما را با فیلم «طلسم شیطان» آغاز کرد و تا ۱۳۶۷ (پایان عمر) ادامه داد.

در سال ۱۳۴۶ با مشارکت نصرت‌الله وحدت استودیوی دوبلاژ «نقش جهان» را تأسیس کرد.

از سال ۱۳۴۶ نیز فعالیتش را در رادیو آغاز کرد و خیلی زود به عنوان یک بازیگر تیپیک رادیویی شناخته شد. همچنین سال‌های طولانی در برنامهٔ رادیویی «صبح جمعه با شما» هنرنمایی کرد.

در دههٔ ۱۳۵۰ کارگردانی در تلویزیون را با مجموعهٔ «گذر عمر (مجموعه تلویزیونی)|گذر عمر» نیز تجربه کرد.

همسر وی محبوبه مقبلی از بازیگران قدیمی تئاتر است و در فیلم‌ها و مجموعه تلویزیونی‌های دههٔ ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ فعالیت داشت. زمانی که عزت‌الله مقبلی ناظم یک مدرسه بود با محبوبه فرج افشاری (مقبلی) که او نیز در امور دفتری یکی از مدارس تهران فعالیت می‌کرد، آشنا شد و با هم ازدواج کردند. همچنین فرزندش مریم مقبلی و نوه ایشان دریا مقبلی نیز به بازیگری اشتغال دارند.

فرزند او مسعود مقبلی، متولد ۱۳۴۱، در نوزده سالگی به دلیل هواداری از سازمان مجاهدین خلق ایران دستگیر شد^[۵] و در تابستان ۱۳۶۷ در حالی که چیزی به آزادی‌اش نمانده بود اعدام شد.^[۶] چند ماه بعد مقبلی در ۱۳ دی ۱۳۶۷ در سن ۵۵ سالگی به علت سکتهٔ قلبی در پاریس درگذشت و در روز چهارشنبه ۲۰ دی ۱۳۶۷ پس از انتقال به ایران، در قطعه ۱۲ بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

از سال ۱۳۳۵ به دوبله پرداخت. در عرصه صداپیشگی به‌جای اولیور هاردی، لویی دوفونس و والتر برنان حرف می‌زد. از نقش‌های برجسته او در کار دوبله حرف‌زدن به‌جای والتر هوستون در فیلم گنج‌های سیرا مادره است.

یکی از تیپ‌هایی که در دوبله بسیار ماندگار شد صدای مقبلی به جای افراد چاق بود که معروف‌ترین آن‌ها اولیور هاردی است. صدا و نحوه تیپ سازی مقبلی به جای هاردی یکی از بهترین و به یادماندنی‌ترین تیپ‌های تاریخ دوبله محسوب می‌شود.^[۳]

عزت‌الله مقبلی همچنین سال‌های طولانی در برنامه رادیویی صبح جمعه با شما هنرنمایی کرد.

مقبلی در ۱۳ دیماه ۱۳۶۷ در سن ۵۵ سالگی در پاریس بعلت بیماری قلبی درگذشت و در روز چهارشنبه ۲۰ دیماه ۱۳۶۷ پس از انتقال به ایران، در قطعه ۱۲ ردیف ۱۸ شماره ۵۰ بهشت زهرا به خاک سپرده شد.^[۱] همسر ایشان محبوبه مقبلی و فرزندش مریم مقبلی و نوه ایشان دریا مقبلی به بازیگری اشتغال دارند.

• تله‌تئاتر «با یک گل بهار» (۱۳۶۳)
• تک‌مضراب (۱۳۴۰–۱۳۴۵)
• چنگک (مجموعه تلویزیونی)
• آدم و حوا (مجموعه تلویزیونی)
• گذر عمر (مجموعه تلویزیونی)
• بوعلی سینا (مجموعه تلویزیونی)
• کوچک جنگلی (مجموعه تلویزیونی)
• هزاردستان (مجموعه تلویزیونی)
• کفش‌های میرزا نوروز
• دایی‌جان ناپلئون (مجموعه تلویزیونی)
• صبح جمعه با شما

فیلم‌های خارجی:

• ووک (پدر بزرگ)
• بامبی (چغد)

• جعفر والی و جهانگیر فروهر (مجموعهٔ هزاردستان، ساختهٔ علی حاتمی)
• تمامی فیلم‌های همایون، کمدین دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰
• خسرو دستگیر (گل مریم، ۱۳۶۶)
• حسین ملکی (ترن، ۱۳۶۷)
• سعید امیرسلیمانی (کفش‌های میرزا نوروز، ۱۳۶۴)
• کمال‌الملک (فیلم) به جای جهانگیر فروهر
• اسماعیل داورفر (دوست علی خان) - دائی جان ناپلئون
• روایت عشق
• جمیل
• خبرچین
• یکی از کارهای ایشان که کمتر کسی از آن اطلاع دارد، بازی در نقش کیان (کیسان ابوعمره) در نمایشنامه ای در خصوص مختار ثقفی می باشد که در سال ۱۳۵۹ به کارگردانی رامین فرزاد و نویسندگی حسین مدنی برای رادیو ساخته شد.</ref>http://book.iranseda.ir/DetailsAlbum/?VALID=TRUE&g=93051

• 
  الیور هاردی

• عزت‌الله مقبلی در بانک جامع اطلاعات سينماى ايران

• عزت‌الله مقبلی در IMDb
• مقبلی در یک وبلاگ سینمایی
• یادی از مقبلی