سده ۱۴ (خورشیدی) - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سده چهاردهم هجری خورشیدی سده‌ای است که از ۱ فروردین سال ۱۳۰۱ هجری خورشیدی آغاز شد و در پایان ۲۹ اسفند سال ۱۴۰۰ هجری خورشیدی پایان یافت.^[۱] در طول این سده در ایران سلطنت قاجار، سلطنت پهلوی و نظام جمهوری اسلامی در راس کار بودند.

• ۱۳۰۴
  • پایان سلطنت قاجار با برکناری احمدشاه و آغاز سلطنت پهلوی با پادشاهی رضاشاه
• ۱۳۰۵
  • ساخت راه‌آهن سراسری ایران
• ۱۳۲۰
  • حمله مشترک بریتانیا و شوروی و اشغال ایران در جنگ جهانی دوم
  • برکناری و تبعید رضاشاه و آغاز پادشاهی محمدرضا پهلوی
  • آغاز قحطی ۱۳۲۲–۱۳۲۰ ایران
  • شورش نان در تهران
  • شیوع بیماری تیفوس در تهران به دلیل وخامت وضع زندگی مردم هنگام اشغال نظامی ایران در جنگ جهانی دوم
• ۱۳۲۳
  • درگذشت رضاشاه پهلوی
• ۱۳۲۵
  • بازپس‌گیری آذربایجان، سقوط حکومت خودمختار آذربایجان و جمهوری مهاباد و شکست شوروی در تجزیه ایران
• ۱۳۲۸
  • ترور عبدالحسین هژیر توسط گروه فدائیان اسلام
• ۱۳۲۹
  • ترور حاجعلی رزم‌آرا توسط گروه فدائیان اسلام
  • ملی شدن صنعت نفت ایران
• ۱۳۳۲
  • کودتای ۲۸ مرداد، سرنگونی دولت محمد مصدق، آغاز دولت فضل‌الله زاهدی و بازگرداندن محمدرضا پهلوی به سلطنت
• ۱۳۳۴
  • تیرباران چند تن از اعضای اصلی گروه فدائیان اسلام از جمله سید مجتبی نواب صفوی
• ۱۳۳۸
  • ازدواج محمدرضا پهلوی با فرح دیبا
• ۱۳۴۰
  • درگذشت سید ابوالقاسم کاشانی
• ۱۳۴۱
  • تصویب منشور انقلاب سفید
• ۱۳۴۲
  • حمله مأموران ساواک به مدرسه فیضیه قم
  • تظاهرات ۱۵ خرداد در پی بازداشت سید روح‌الله خمینی در انتقاد به تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی ولایتی و انقلاب سفید
• ۱۳۴۳
  • تصویب لایحه کاپیتولاسیون و مخالفت سید روح‌الله خمینی
• ۱۳۴۴
  • تأسیس سازمان مجاهدین خلق ایران
• ۱۳۴۵
  • درگذشت محمد مصدق
• ۱۳۵۰
  • برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران در تخت جمشید با هزینه زیاد و شرکت سران حکومتی و پادشاهان ۶۹ کشور جهان
  • استقلال بحرین از بریتانیا و ایران
  • باز پس‌گیری جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک از اشغال بریتانیا
  • برف و بوران ۱۳۵۰ ایران با مرگ بیش از ۴۰۰۰ نفر و مدفون‌شدن ۲۰۰ روستا زیر برف
• ۱۳۵۶
  • درگذشت علی شریعتی
• ۱۳۵۷
  • آتش‌سوزی سینما رکس آبادان
  • تشکیل شورای انقلاب اسلامی ایران به ریاست مرتضی مطهری و به پیشنهاد سید روح‌الله خمینی
  • تظاهرات ۱۷ شهریور
  • تظاهرات ۱۳ آبان
  • ترک ایران توسط محمدرضا پهلوی
  • بازگشت سید روح‌الله خمینی به ایران پس از ۱۴ سال تبعید
  • تشکیل دولت موقت ایران و انتصاب مهدی بازرگان به ریاست دولت توسط روح‌الله خمینی
  • پیروزی انقلاب اسلامی ایران، سقوط حکومت پهلوی و پایان نظام شاهنشاهی ایران
  • انتصاب صادق خلخالی به ریاست دادگاه‌های انقلاب اسلامی توسط سید روح‌الله خمینی و آغاز اعدام بیش از ۴۳۰ نفر از شخصیت‌های کشوری و لشکری دوران پهلوی از جمله امیرعباس هویدا^[۲]
  • نخستین اعتراضات بر ضد حکومت جمهوری اسلامی از سوی زنان معترض به حجاب اجباری
• ۱۳۵۸
  • برگزاری همه‌پرسی نظام جمهوری اسلامی در ایران با رای آری ۹۸٫۲ درصد شرکت کنندگان و بنیانگذاری حکومت جمهوری اسلامی ایران
  • تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به دستور سید روح‌الله خمینی
  • لغو کاپیتولاسیون در ایران
  • ترور مرتضی مطهری توسط گروه فرقان
  • درگذشت سید محمود طالقانی
  • گروگان‌گیری در سفارت ایالات متحده آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام و استعفای مهدی بازرگان و هیئت دولت موقت او
  • برگزاری همه‌پرسی قانون اساسی و تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با حدود ۹۹/۵ درصد آرا^[۳]
  • تشکیل اولین دولت رسمی جمهوری اسلامی ایران و انتخاب شدن ابوالحسن بنی‌صدر به عنوان اولین رئیس‌جمهور ایران
• ۱۳۵۹
  • درگذشت محمدرضا پهلوی
  • آغاز جنگ ایران و عراق
• ۱۳۶۰
  • برکناری ابوالحسن بنی صدر از ریاست جمهوری به وسیله روح‌الله خمینی
  • ترور نافرجام سید علی خامنه‌ای در مسجد ابوذر تهران توسط گروه فرقان
  • انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی منسوب به مجاهدین خلق و کشته شدن محمد بهشتی
  • انتخاب محمدعلی رجایی به عنوان دومین رئیس‌جمهور ایران
  • انفجار در دفتر نخست‌وزیری توسط مجاهدین خلق و کشته‌شدن محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر
  • انتخاب سید علی خامنه‌ای به عنوان سومین رئیس‌جمهور ایران و انتصاب میرحسین موسوی به نخست‌وزیری
• ۱۳۶۴
  • انتخاب حسینعلی منتظری به قائم مقامی رهبری توسط مجلس خبرگان رهبری
• ۱۳۶۷
  • سرنگونی پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر توسط ناو یواس‌اس وینسنس متعلق به نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا بر فراز خلیج فارس و کشته‌شدن تمام ۲۹۰ سرنشین آن
  • اعدام دسته‌جمعی هزاران زندانی عقیدتی سیاسی به دستور سید روح‌الله خمینی
  • پایان جنگ ایران و عراق
• ۱۳۶۸
  • عزل حسینعلی منتظری از قائم مقامی رهبری
  • درگذشت سید روح‌الله خمینی
  • انتخاب سید علی خامنه‌ای به عنوان دومین رهبر جمهوری اسلامی ایران توسط مجلس خبرگان رهبری
  • برگزاری همه‌پرسی بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و تصویب قانون اساسی جدید با ۹۷٫۵ درصد آرای مثبت
  • انتخاب اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان چهارمین رئیس‌جمهور ایران
• ۱۳۶۹
  • زمین‌لرزه ۱۳۶۹ رودبار و منجیل
• ۱۳۷۳
  • بمب‌گذاری در حرم امام رضا
• ۱۳۷۶
  • انتخاب سیدمحمد خاتمی به‌عنوان پنجمین رئیس‌جمهور ایران
  • آغاز حصر حسینعلی منتظری به اتهام انتقادات تند نسبت به نظام و رهبر جمهوری اسلامی
• ۱۳۷۷
  • وقوع قتل‌های زنجیره‌ای ایران
• ۱۳۷۸
  • حمله به کوی دانشگاه تهران
• ۱۳۸۲
  • زمین‌لرزه بم
• ۱۳۸۴
  • انتخاب محمود احمدی‌نژاد به‌عنوان ششمین رئیس‌جمهور ایران
• ۱۳۸۵
  • اعلام دستیابی به چرخه تولید انرژی هسته‌ای از سوی احمدی‌نژاد
• ۱۳۸۸
  • آغاز سلسله اعتراضات سراسری ۱۳۸۸ در اعتراض به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری دهم
  • درگذشت حسینعلی منتظری
  • حصر خانگی میرحسین موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی از رهبران جنبش سبز
• ۱۳۸۹
  • اعدام عبدالمالک ریگی
• ۱۳۹۰
  • ترور شخصیت‌های هسته‌ای ایران
• ۱۳۹۲
  • آغاز مداخله نظامی جمهوری اسلامی در جنگ داخلی سوریه
  • انتخاب حسن روحانی به‌عنوان هفتمین رئیس‌جمهور ایران
• ۱۳۹۴
  • فاجعه منا
  • آغاز اجرای برجام
• ۱۳۹۵
  • درگذشت اکبر هاشمی رفسنجانی
  • آتش‌سوزی و ریزش ساختمان پلاسکو
• ۱۳۹۶
  • حملات تروریستی داعش به ساختمان مجلس شورای اسلامی و آرامگاه سید روح‌الله خمینی
  • حملات موشکی سپاه پاسداران به مقر داعش در دیرالزور سوریه در پاسخ به حملات داعش در تهران
  • زلزله کرمانشاه
  • وقوع اعتراضات دی ۱۳۹۶ ایران و کشته‌شدن دست‌کم ۵۰ تن از معترضان توسط جمهوری اسلامی
  • وقوع حادثه نفت‌کش سانچی
• ۱۳۹۷
  • خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها
  • آغاز بحران اقتصادی ۱۳۹۹–۱۳۹۷ ایران و در نهایت رسیدن قیمت دلار آمریکا به رکورد ۳۰ هزار تومان و سکه طلا به رکورد ۱۵ میلیون تومان در ۱۰ مهر ۱۳۹۹^[۴]
• ۱۳۹۸
  • قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی از سوی دولت آمریکا
  • وقوع اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران به گرانی قیمت بنزین و قطعی سراسری اینترنت و کشته‌شدن بیش از ۱٫۵۰۰ تن از معترضان به‌دست حکومت جمهوری اسلامی
  • حمله هوایی دولت آمریکا به فرودگاه بین‌المللی بغداد و کشته شدن قاسم سلیمانی
  • حمله نیروی هوافضای سپاه پاسداران به پایگاه آمریکایی عین الاسد در عراق در پاسخ به کشتن قاسم سلیمانی
  • شلیک پدافند هوایی سپاه پاسداران به پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین در مسیر تهران-کی‌یف و ساقط شدن آن در نزدیکی فرودگاه امام خمینی و کشته شدن همه ۱۷۶ نفر سرنشین آن
  • آغاز دنیاگیری کووید-۱۹ در ایران و درگذشت شمار زیادی از چهره‌های سیاسی، فرهنگی، ورزشی و هنری بر اثر ابتلا به این بیماری
• ۱۴۰۰
  • انعقاد قرارداد ۲۵ ساله همکاری مشترک ایران و چین
  • انتخاب سید ابراهیم رئیسی به عنوان هشتمین رئیس‌جمهور ایران

1. ↑ «نسخه آرشیو شده» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۵ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ فوریه ۲۰۲۱.
2. ↑ https://www.radiofarda.com/a/f3-executions-iran-1979/25276792.html
3. ↑ https://web.archive.org/web/20120705125422/http://www.fatehnet.net/index.php?option=com_content&view=article&id=123:1387-11-07-06-34-23&catid=7:2008-10-29-19-53-37&Itemid=14
4. ↑ https://www.radiofarda.com/a/30868839.html