مرگ بر آمریکا - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

حمیدرضا احمدآبادی سمت چپ در نماز جمعه تهران ۲۲ دی ۱۳۹۶ با پرچم مرگ بر آمریکا
همایش «زنده باد مرگ بر آمریکا» در دانشگاه تهران

مرگ بر آمریکا یک شعار سیاسی است که توسط جمهوری اسلامی ایران در گردهمایی‌ها و راهپیمایی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.[۱][۲][۳] برخی گروه‌های سیاسی-مذهبی مانند انصارالله یمن، حزب‌الله لبنان و کتائب حزب‌الله عراق نیز با الهام‌گیری از جمهوری اسلامی ایران از این شعار استفاده می‌کنند.[۴][۵][۶] این شعار اولین بار در زمان انقلاب سال ۵۷ ایران و سال‌های پس از آن، با تأثیرپذیری از روح‌الله خمینی رواج یافت.[۷]

پس از خمینی مقامات ایران، همانند علی اکبر محتشمی شعار «مرگ بر آمریکا» را «سیاست خارجه ایران» اعلام کردند.[۸][۹] سید علی خامنه‌ای خطاب به مردم ایران و رسانه‌ها اعلام کرد: «کسی مرگ بر آمریکا را به ملت ایران یاد نداد، مرگ بر آمریکا از اعماق جان یکایک مردم برآمد و این خواست همه ملت ایران و خاور میانه است.»[۱۰]

این شعار علاوه بر ایران، در تظاهرات کشورهای افغانستان، پاکستان، عراق و سریلانکا نیز دیده شده‌است.[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]

دلایل استفاده

[ویرایش]

از دلایلی که طرفداران نظام جمهوری اسلامی ایران برای استفاده از این شعار یاد می‌کنند می‌توان به نقش داشتن آمریکا در کودتا ۲۸ مرداد برای برکناری دولت مصدق و بهره بردن از نفت ایران، بزرگ‌ترین سرمایه کشور اشاره کرد.[۱۵] از دیگر دلایلی که می‌توان گفت حمایت همه‌جانبه آمریکا از صدام در طول جنگ ایران و عراق،[۱۶] ورود نظامی به طبس با هدف حمله نظامی به ایران تحت عنوان عملیات پنجه عقاب،[۱۷] اصابت موشک آمریکایی به هواپیمای مسافربری شماره ۶۵۵ ایران ایر،[۱۸][۱۹] ترور شخصیت‌های هسته‌ای ایران[۲۰] و دست درازی‌هایی در تاریخ معاصر به استقلال کشور به خیال طرفداران نظام جمهوری اسلامی ایران و در سال‌های اخیر به شکل خرابکاری یاد کرد. حکومت ایران معتقد است که پیامدهای انتخابات ریاست جمهوری دهم ایران[۲۱][۲۲][۲۳] و خیزش ۱۴۰۱ ایران با طرفداری و برنامه‌ریزی همه‌جانبه ایالات متحده آمریکا اتفاق افتاده‌است و هدف آمریکا ضربه به استقلال و فرهنگ کشور ایران است[۲۴][۲۵][۲۶]

حکومت ایران و هوادارانش حتی ایالات متحده آمریکا را به خاطر انجام عملیات آذرخش کبود و ترور قاسم سلیمانی محکوم می‌کنند و به دنبال گرفتن انتقام از دونالد ترامپ هستند.[۲۷][۲۸] به گونه‌ای که پس از ترور نافرجام ترامپ، برخی انگشت اتهام را به‌سوی ایران گرفتند.[۲۹][۳۰]

در ایران

[ویرایش]

در جمهوری اسلامی ایران روزی برای گرامیداشت حمله به سفارت آمریکا در تهران، تحت عنوان «تسخیر لانه جاسوسی» در نظر گرفته شده، که به آن «روز مبارزه با استکبار جهانی» گفته شده‌است.[۳۱][۳۲] در مدارس ایران نیز شعار مرگ بر آمریکا مرسوم است.[۷][۸] بر اساس نوشتهٔ مجلهٔ پلیتیکو، پس از حملات ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱، درحالی‌که شعار «مرگ بر آمریکا» تا پیش از آن همیشه مرسوم بود، سید علی خامنه‌ای سر دادن این شعار در نماز جمعه تهران را به‌طور موقت، متوقف نمود.[۳۳]

در ۲۱ مارس ۲۰۱۵، خامنه‌ای، هنگام سخنرانی در یک تجمع عمومی در ایران، در تعطیلات نوروز، سال نوی فارسی، عبارت «مرگ بر آمریکا» را فریاد زد.[۳۴][۳۵][۳۶] خامنه ای در بیانیه ای که در تاریخ ۳ نوامبر ۲۰۱۵ در وب سایت خود منتشر کرد، گفت: «ناگفته نماند که شعار به معنای مرگ بر ملت آمریکا نیست؛ این شعار به معنای مرگ بر سیاست‌های آمریکا، مرگ بر استکبار است.»[۳۷][۳۸]

در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۷، در روز قدس، معترضان شعارهای «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» سر دادند.[۳۹] در ۲۵ آوریل ۲۰۱۸، ایران اعلام کرد که ایموجی «مرگ بر آمریکا» در یک برنامه پیام رسانی تولید داخل قرار می‌گیرد.[۴۰] پس از خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا از توافق هسته ای با ایران، در ۹ مه ۲۰۱۸، پرچم آمریکا در پارلمان ایران در میان شعارهای مرگ بر آمریکا سوزانده شد.

در مراسم تشییع جنازه قاسم سلیمانی، شعار «مرگ بر آمریکا» از سوی بسیاری از عزاداران در سراسر بغداد، اسلام‌آباد، کراچی و بسیاری از شهرهای دیگر شنیده شد.[۴۱][۴۲][۴۳]

دیگر استفاده‌کنندگان

[ویرایش]

جنبش حوثی‌ها

[ویرایش]
شعار روی پرچم حوثی‌ها در یمن چنین است: «خدا بزرگ‌ترین است. مرگ بر آمریکا. مرگ بر اسرائیل. نفرین بر یهودیان، پیروزی از اسلام است.»

حامیان حزب‌الله، گروه شبه نظامی شیعه مستقر در لبنان که از نزدیک با ایران همسو هستند، مرتباً در تظاهرات خیابانی شعار مرگ بر آمریکا سر می‌دهند. یک هفته قبل از حمله آمریکا به عراق در ۲۰ مارس ۲۰۰۳، حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله اعلام کرد: «در گذشته، زمانی که تفنگداران دریایی در بیروت بودند، فریاد می‌زدیم «مرگ بر آمریکا» امروز که منطقه پر از صدها هزار سرباز آمریکایی است، «مرگ بر آمریکا!» بود، هست و خواهد ماند شعار ما.»[۴۴]

شعار حوثی‌ها، گروه شورشی شیعه در یمن که ایران نیز از آن حمایت می‌کند،[۴۵] «خدا بزرگ است، مرگ بر آمریکا، مرگ بر اسرائیل، نفرین بر یهودیان، پیروزی بر اسلام» است.[۴۶]

تفسیر

[ویرایش]

دولتمردان جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده‌اند که این شعار مربوط به دولت و سیاست‌های آمریکا است. سید علی خامنه‌ای رهبر ایران در روز جمعه ۱۹ بهمن ۱۳۹۷ در دیدار با افسران نیروی هوایی ارتش، با اشاره به شعار مرگ بر آمریکا، این شعار را متوجه سردمداران آمریکا و نه ملت آن دانست و گفت: «به حضرات آمریکایی بگویم: مرگ بر آمریکا یعنی مرگ بر ترامپ و جان بولتون و پمپئو. یعنی مرگ بر سردمداران آمریکا که در این دوره این افراد هستند… یعنی مرگ بر شما عده معدودی که این کشور را اداره می‌کنید؛ ما با ملت آمریکا کاری نداریم.»[۴۷] خامنه‌ای به مناسبت گروگان‌گیری در سفارت ایالات متحده آمریکا در ۱۳ آبان نیز اعلام کرد:[۴۸]

معلوم هم هست که مراد از «مرگ بر آمریکا»، مرگ بر ملّت آمریکا نیست، ملّت آمریکا هم مثل بقیّهٔ ملّتها [هستند]، یعنی مرگ بر سیاستهای آمریکا، مرگ بر استکبار؛ معنایش این است. این دارای پشتوانهٔ عقلانی است؛ قانون اساسی ما به این ناطق است، تفکّرات اصولی و عمیق و منطقی بر این ناطق است و این را برای هر ملّتی که تشریح بکنیم، آن را می‌پسندند و می‌پذیرند و قبول می‌کنند.

از سوی دیگر، بسیاری شعار مرگ بر آمریکا را یک پدیدهٔ آمریکاستیز دانسته[۴۹] و برخی آمریکایی‌ها با استناد به آن، اسلام‌گرایان را جنگ طلب و موافق با خونریزی می‌دانند.[۵۰]

حسین الحمران، رئیس روابط خارجی انصارالله (حوثی‌ها) می‌گوید: «در مورد کلمات» مرگ بر آمریکا «منظور ما سیاست آمریکا است نه مردم آمریکا».[۵۱] علی البخیتی، سخنگوی سابق و چهره رسمی رسانه ای حوثی‌ها، گفته‌است: «ما واقعاً مرگ کسی را نمی‌خواهیم. این شعار صرفاً علیه دخالت آن دولتها [یعنی ایالات متحده و اسرائیل]».[۵۲]

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران نیز تفسیر لغوی این شعار را رد کرده و اظهار داشت که این شعار به منظور ابراز مخالفت با سیاست‌های مداخله جویانه آمریکا است تا نفرت از مردم آمریکا.[۵۳]

حذف شعار مرگ بر آمریکا

[ویرایش]

بعد از انتخابات ۹۲ برخی از گروه‌های سیاسی با توجه به مذاکرات هسته‌ای ایران خواستار حذف شعار آمریکا شدند، از جمله اکبر هاشمی رفسنجانی، گفته بود که روح‌الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، در اواخر دوران زندگانی خود قصد حذف این شعار را داشت.[۵۴][۵۵][۵۶] در باب برخورد دوگانهٔ ایرانیان با آمریکاییان (شعار دادن مرگ بر آمریکا از یک سو، و محبوب شمردن مردم و زندگی در آمریکا از سوی دیگر[۵۷][۵۸]) متون زیادی به رشته تحریر درآمده‌است. با وجود سر داده شدن این شعار در دوران خمینی[۵۹] و سالهای پس از آن، از جمله در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی[۶۰] (با وجود مخالفت شخص خاتمی با اینگونه شعار دادن[۶۱])، در دوران محمود احمدی‌نژاد نیز این شعار بیش از پیش به وفور دیده می‌شود.[۶۲][۶۳][۶۴]

از نتایج سعی در ترویج این شعار در میان ملت‌های مسلمان دیگر، می‌توان به واقعه برخورد با حجاج ایرانی در مناسک حج سال ۱۹۸۱[۶۵] و ۱۹۸۷[۶۶] اشاره کرد که در آن چندین زائر ایرانی در هنگام شعار دادن مرگ بر آمریکا در مراسم حج، و تحت لوای «برائت از مشرکین» در عربستان سعودی توسط پلیس سعودی کشته یا دستگیر شدند. با این وجود اغلب اصول گرایان حذف این شعار را مردود می‌دانند که از جمله این افراد می‌توان به سیدعلی خامنه‌ای و سید احمد خاتمی اشاره کرد.[۶۷]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Adam Taylor (2015-02-18). "the history of death to america". www.thewashingtonpost.com (به انگلیسی).[پیوند مرده]
  2. ↑ Vanessa Martin. «Creating an Islamic State: Khomeini and the Making of a New Iran».
  3. ↑ "'Death to America' chants in Iran to mark 40 years since revolution". South China Morning Post (به انگلیسی). 2019-02-11. Retrieved 2019-09-14.
  4. ↑ Schmitt، Eric؛ Worth، Robert F. (۲۰۱۲-۰۳-۱۵). «Aiding Yemen Rebels, Iran Seeks Wider Mideast Role» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۴.
  5. ↑ «Hezbollah Vows Anew to Target Americans». Los Angeles Times (به انگلیسی). ۲۰۰۳-۰۴-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۴.
  6. ↑ The Seattle Times: Nation & World: "Death to Israel," "Death to America," Iraqis chant in huge pro-Hezbollah rally
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ The Islamic World and the West, Kai Hafez, Mohammed Arkoun, Mary Ann Kenny, BRILL, 2000, ISBN 90-04-11651-6, p.131
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Islam in World Cultures: Comparative Perspectives, R. Michael Feener, ABC-CLIO, 2004, ISBN 1-57607-516-8, pp.93
  9. ↑ Factional Politics in Post-Khomeini Iran, M. Moslem, Syracuse University Press, 2002, شابک ‎۰−۸۱۵۶−۲۹۷۸−۸ pp.124
  10. ↑ آمریکا در دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای بایگانی‌شده در ۵ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine وبگاه دانشجویان مسلمان پیرو خط امام
  11. ↑ RAWA.ORG: 'Death to America', Afghans riot after crash
  12. ↑ Afghans: Death to America
  13. ↑ DelhiJanuary 5, Santosh Chaubey New; January 5, 2018UPDATED:; Ist, 2018 13:35. "Pakistan chants death to America, will introduce bill to stop US aid: Senator Rand Paul". India Today (به انگلیسی). Retrieved 2019-09-15.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: فهرست نویسندگان (link) نگهداری CS1: نقطه‌گذاری اضافه (link)
  14. ↑ «Asian Tribune | Striving for Asian Solidarity». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۲ مارس ۲۰۲۱.
  15. ↑ «اعتراف و عذرخواهی سه رئیس‌جمهور و دو وزیر آمریکا به کودتای ۱۳۳۲ توسط آمریکا + فیلم با زیرنویس». سایت میلیون ایران. ۲۰۲۳-۰۸-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۳.
  16. ↑ «Books». Cornell University Press (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۳.
  17. ↑ Brinkley، Douglas (۲۰۰۲-۱۲-۲۹). «THE LIVES THEY LIVED; Out of the Loop» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۳.
  18. ↑ «خبرگزاری فارس - روایت بازماندگان از پرواز سرخ ایرباس ۶۵۵». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۳-۰۷-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۲.
  19. ↑ YJC، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان | (۱۴۰۲-۰۴-۱۲). «بازخوانی پرواز ناتمام شماره ۶۵۵ + عکس و فیلم». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۲.
  20. ↑ «آزادی متهمان به قتل دانشمندان هسته‌ای، معجزه یا بیگناهی؟ - BBC News فارسی». web.archive.org. ۲۰۱۹-۰۸-۰۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ اوت ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۳.
  21. ↑ «111 کد از دخالت و نقش‌آفرینی آمریکا و انگلیس در فتنه 88- اخبار سیاسی تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۲.
  22. ↑ «خبرگزاری فارس - مستندات دخالت آمریکا در انتخابات ایران/ ماجرای ۶ میلیارد دلاری که از عمان آمد». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۰-۱۰-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۲.
  23. ↑ «طراحی فتنه 88 از چه زمانی آغاز شده بود؟ / اظهارات عجیب سناتور آمریکایی در سال 84- اخبار سیاست ایران - اخبار سیاسی تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۲.
  24. ↑ «خبرگزاری فارس - روزنامه اسرائیلی، لیدر صهیونیست اغتشاشات ایران را معرفی کرد». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۲-۰۹-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۲.
  25. ↑ «آیا آمریکا و صهیونیست‌ها برای اغتشاش جدید در ایران آماده می‌شوند؟». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۳-۰۸-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۲.
  26. ↑ «بیانیه مشترک وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه». ایسنا. ۲۰۲۲-۱۰-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۲.
  27. ↑ افشاری، علی (۲۰۲۰-۰۱-۰۴). «کشته شدن قاسم سلیمانی چه پیامدهایی خواهد داشت؟». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۳.
  28. ↑ «Statement by the Department of Defense». U.S. Department of Defense (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۳.
  29. ↑ «پای ایران به ماجرای ترور ترامپ باز شد!». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۴-۰۷-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۷.
  30. ↑ «هرگونه دخالت در ترور ترامپ را رد می‌کنیم/ ایران در پیگرد قضایی ترامپ برای نقش مستقیم او در جنایت ترور قاسم سلیمانی مصمم است/ او یک مجرم جنایتکار است و باید در دادگاه محاکمه و مجازات شود». مشرق نیوز. ۲۰۲۴-۰۷-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۱۷.
  31. ↑ BBC News | WEST ASIA | Death to America Day
  32. ↑ «Happy 'Death to America Day'». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئن ۲۰۰۸.
  33. ↑ 34 Years of Getting to No with Iran - POLITICO Magazine. Politico Magazine. Barbara Slavin. November 19, 2013. Permanent Archived Link. at WebCite. Retrieved and archived on July 4th, 2016.
  34. ↑ "'Death to America': Iran's Supreme Leader accuses the US of 'bullying'". Euronews. Retrieved 21 March 2015.
  35. ↑ "Iran's supreme leader screams 'Death to America' amid ongoing nuclear talks". New York Post. Retrieved 23 March 2015.
  36. ↑ "Obama downplays Iran 'death to America' remarks, toes hard line on Benjamin Netanyahu". The Washington Times. Retrieved 23 March 2015.
  37. ↑ Dehghan, Saeed (November 3, 2015). "Iran's Ayatollah clarifies that 'death to America' slogan refers to policies". The Guardian. Retrieved 6 November 2015.
  38. ↑ Vinograd, Cassandra (3 November 2015). "Iran's Ayatollah Ali Khamenei Explains 'Death to America' Slogan". NBC News. Retrieved 6 November 2015.
  39. ↑ "'Death to Israel.', 'Death to America' at Iranian parade". Arutz Sheva. June 23, 2017.
  40. ↑ "'Death to America' emoji reportedly included in Iran messaging app". CNBC. April 25, 2018.
  41. ↑ "Mourners shout 'Death to America' at funeral for Iranian general" (به انگلیسی). ITV News. Retrieved 2020-01-04.
  42. ↑ Peshimam, Syed Raza Hassan, Gibran Naiyyar (2020-01-05). "Thousands protest in Pakistan over U.S. killing of Iranian commander". Reuters (به انگلیسی). Retrieved 2021-07-28.
  43. ↑ "Pakistan Stress Neutrality, Big Rally Protests Killing of Soleimani | Voice of America - English". www.voanews.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-07-28.
  44. ↑ "Hezbollah Vows Anew to Target Americans". Los Angeles Times. 17 April 2003.
  45. ↑ "With Arms for Yemen Rebels, Iran Seeks Wider Mideast Role". The New York Times. 15 March 2012.
  46. ↑ "Yemen's 'Death to America' rebels bring calm to northern Yemen". The Christian Science Monitor. 28 October 2012.
  47. ↑ «خامنه‌ای: مرگ بر آمریکا یعنی مرگ بر ترامپ و جان بولتون و پمپئو، با ملت آمریکا کاری نداریم». یورونیوز. ۸ فوریه ۲۰۱۹.
  48. ↑ بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان در آستانه‌ی روز ملّی مبارزه با استکبار جهانی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر رهبری
  49. ↑ BBC NEWS | Americas | 'Death to US': Anti-Americanism examined
  50. ↑ "Death to America" :: Daniel Pipes
  51. ↑ "Yemen in crisis". Esquire. 4 Jun 2015. Retrieved 5 September 2015.
  52. ↑ "Photo Essay: Rise of the Houthis". Newsweek. 9 February 2015. Retrieved 27 March 2015.
  53. ↑ "'Death to America' chants not personal, Rouhani says" (به انگلیسی). Retrieved 2017-10-15.
  54. ↑ نظر هاشمی درباره حذف شعار «مرگ بر آمریکا» خبرگزاری تابناک
  55. ↑ Khomeini 'sought to drop Death to America chant' Guardian
  56. ↑ Khomeini wanted to drop 'Death to America' Expressindia
  57. ↑ «How the "Great Satan" Became Just Great - TIME». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۰۸.
  58. ↑ Bitter Friends, Bosom Enemies: Iran, the U.S. , and the Twisted Path to confrontation. Barbara Slavin, Macmillan, 2007, ISBN 0-312-36825-9 pp.8-10
  59. ↑ At Teheran Funeral, 'Death to America!' - The New York Times
  60. ↑ London Free Press: 'Death to America' chanted again in Iran[پیوند مرده]
  61. ↑ Persian Mirrors: The Elusive Face of Iran, Elaine Sciolino, 2001, Simon and Schuster, ISBN 0-7432-1779-9 pp188
  62. ↑ In Iran, 'Death to America' is back | csmonitor.com
  63. ↑ Ahmadinejad encourages 'Death to America' refrain
  64. ↑ «shahabnews.com». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ نوامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئن ۲۰۰۸.
  65. ↑ Iran's Persian Gulf Policy, Christin Marschall, 2003, Routledge, ISBN 0-415-29780-X, pp.50
  66. ↑ BBC NEWS | Middle East | Muslims begin the Hajj pilgrimage
  67. ↑ «سیداحمد خاتمی: شعار "مرگ بر آمریکا" باید در گینس ثبت شود». www.entekhab.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۴.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به مرگ بر آمریکا در ویکی‌گفتاورد موجود است.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مرگ بر آمریکا موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=مرگ_بر_آمریکا&oldid=40598234»