مملوک - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

مملوک، یا سربازان برده، عضو یکی از ارتش‌های مملوک تأسیس شده در دوران خلافت عباسی بود که بعداً توانست کنترل سیاسی چندین ایالت مسلمان را بدست آورد. بعد از ایوبیان، ژنرال‌های مملوک از قدرت خود برای تأسیس سلسله‌ای استفاده کردند که از سال ۱۲۵۰ تا ۱۵۱۷ بر مصر و سوریه حکومت می‌کرد. لغت مملوک از یک کلمه عربی برای برده گرفته شده‌است.^[۱] همچنین اصطلاحی است که معمولاً به سربازان برده، برده‌های آزاد شده، مسلمانانی که به وظایف نظامی و اداری منصوب می‌شدند و حاکمان مسلمان با اصالت برده اشاره دارد.

مملوک در عربی به معنی برده است و می‌تواند به یکی از پادشاهی‌های زیر اشاره کند:

• سامانیان در ایران (۸۷۴ تا ۱۰۰۴ میلادی)
• سلطنت مملوک (دهلی) (۱۲۰۶ تا ۱۲۹۰ میلادی)
• سلطنت مملوک (مصر) (۱۲۵۰ تا ۱۵۱۷ میلادی)
• سلطنت مملوک عراق زیر سلطهٔ عثمانی (۱۷۰۴ تا ۱۸۳۱ میلادی)
• طولونیان (۸۶۸ تا ۹۰۵) مصر، سوریه و فلسطین^[۲]

از این میان، سلطنت مملوک در مصر طولانی‌ترین سلطنت را دارا بود که با ترفیع سربازان ترک از نژاد قپچاق و دیگر نژادهای ترک و چرکسها و گرجی‌ها دولتی نظامی را در تاریخ مصر اسلامی تشکیل دادند.

• مملوک‌ها، همچنین واحدی سواره‌نظام در یگان گارد سلطنتی امپراتوری فرانسه در دوران امپراتوری ناپلئون بناپارت بودند.

• سیف الدین قطز
• نبرد عین جالوت
• شمشیر مملوک
• سقوط طرابلس (۱۲۸۹)

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مملوک موجود است.