منصور قدر - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

منصور قدر (۱۳۰۲-نا معلوم) سرلشکر و مسئول پیشین اداره کل دوم (اطلاعات خارجی) ساواک، مسئول پیشین ساواک در سوریه و سفیر پیشین ایران در اردن و لبنان و نویسندهٔ کتاب‌هایی دربارهٔ تاریخ اردن و فلسطین بود. همچنین به گفتهٔ ارتشبد حسین فردوست، او همزمان با ساواک «احتمالا با یکی از سرویس‌های انگلیس یا امریکا و یا شاید اسرائیل»^[۱] همکاری داشته است.

منصور قدر فرزند کاظم در سال ۱۳۰۲ دیده به جهان گشود. او پس از اخذ دیپلم ریاضی وارد دانشکده افسری شد و تا درجهٔ سرهنگی به مشاغل مختلفی اشتغال داشت.^[۲]

سرهنگ قدر در سال ۱۳۳۷ به ساواک منتقل شد و در اداره کل دوم (اطلاعات خارجی) به کار پرداخت. در همین سال وی از طرف ساواک با پوشش کنسولی به کنسولگری ایران در دمشق اعزام شد و در شهریور ۱۳۳۹ با پوشش دبیر اولی به سفارت ایران در بیروت رفت.^[۲]

در سال ۱۳۴۰ قدر در تهران بود و ریاست اداره خاورمیانه در ساززمان اطلاعات خارجی ساواک را بر عهده داشت و بدر سال ۱۳۴۱ مدیرکل اداره دوم ساواک (اطلاعات خارجی) شد.^[۲]

قدر در شهریور ۱۳۴۲ با عنوان رایزن درجه ۲ سفارت ایران مجددا به لبنان اعزام شد و همزمان مسئولیت ساواک در سوریه را نیز بر عهده گرفت. در سال ۱۳۴۵ سمت وی در وزارت خارجه به رایزنی درجه ۱ ارتقاء یافت و سپس کاردار سفارت ایران در لبنان شد.^[۲]

سرتیپ منصور قدر در خرداد ۱۳۴۶ سفیر ایران در اردن شد و تا اردیبهشت ۱۳۵۲ در این سمت بود.^[۲] همزمان با دوران مسئولیت قدر به عنوان سفیر ایران در اردن، واقعهٔ سپتامبر سیاه در این کشور رخ داد.

سرتیپ قدر در مرداد ۱۳۵۲ با عنوان سفیر ایران مجددا به لبنان رفت و در همین مأموریت به درجهٔ سرلشکری رسید. منصور قدر در دوران سفارتش در لبنان شدیدا به مخالفت با نفوذ موسی صدر در این کشور می‌پرداخت. رونن کوهن، پژوهشگر اسرائیلی نوشته است شاه در تلاش بود از طریق قدر، سید حسن شیرازی را به جای موسی صدر رهبر شیعیان لبنان سازد.^[۳] عباس ویلیام سمیعی، از اندیشکدهٔ سیاسی هوور دانشگاه استنفورد، می‌نویسد «او معمولا مخالفان خود را با بهره‌گیری از هنر ایرانی پرونده‌سازی یعنی ساخت پرونده‌ای از اطلاعات شخصی واقعی و جعلی که می‌تواند علیه دشمنان مورد استفاده قرار گیرد، نابود می‌کرد».^[۴] با اوج‌گیری انقلاب ایران او در دی‌ماه ۱۳۵۷ از سمت خود برکنار شد اما به جای بازگشت به ایران مستقیما به لندن رفت.^[۱][۲]

منصور قدر دارای مدرک مهندسی شیمی، لیسانس علوم سیاسی و فوق لیسانس علوم از دانشگاه‌های امریکا بود.^[۲]

او مؤلف دو کتاب دربارهٔ تاریخ اردن و فلسطین بود. نخستین کتاب وی «فلسطین و اسرائیل» و دومین کتابش که در امرداد ۲۵۲۵ شاهنشاهی مصادف با ژوئیهٔ 1976 میلادی از سوی ادارهٔ انتشارات و مدارک وزارت امور خارجه منتشر شده «لبنان و جهان عرب» نام دارد. قدر در کتاب دوم، تا پایان وقایع تل زعتر و آغاز ریاست جمهوری الیاس سرکیس را شرح داده است.

قدر در مصاحبه با تاریخ شفاهی بنیاد مطالعات ایران گفته است مرداد سال ۱۳۵۷ یعنی یک ماه پیش از ناپدیدسازی قهری موسی صدر در لیبی، حافظ اسد از او خواسته به شاهنشاه اطلاع دهد که صدر به زودی دیگر در صحنه سیاسی لبنان نخواهد بود.^[۵] در اسناد ساواک به تاریخ ۲۵۳۵/۸/۱۹ شاهنشاهی [مصادف با ۱۳۵۵ شمسی] ۲۲ ماه پیش از ربوده شدن صدر نیز آمده است داوید کیمخی، معاون وقت سرویس اطلاعات خارجی اسرائیل، به رئیس ساواک، ارتشبد نصیری می‌گوید کار موسی صدر تمام است و به فکر جایگزین برای او باشید.^[۶]

از حیات یا درگذشت منصور قدر اطلاعی در دست نیست. آخرین سندی که از او وجود دارد مصاحبهٔ ۴ مه ۱۹۸۶ او با تاریخ شفاهی بنیاد مطالعات ایران است.^[۷]

1. ↑ ^{۱٫۰ ۱٫۱} فردوست، حسین (۱۹۹۰). ظهور و سقوط سلطنت پهلوی. ج. ۱. به کوشش عبدالله شهبازی. اطلاعات. ص. ۴۷۱. شابک ۹۷۸۹۶۴۴۲۳۱۵۱-۳.
2. ↑ ^{۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ ۲٫۶} شهبازی، عبدالله (۱۹۹۰). ظهور و سقوط سلطنت پهلوی. ج. ۲. اطلاعات. ص. ۴۷۹. شابک ۹۷۸۹۶۴۴۲۳۱۵۲-۰.
3. ↑ Cohen, Ronen A. (2022). "The Impact of Musa al-Sadr and Khomeini's Fight for Religious Influence over Lebanon". Religions (به انگلیسی). 13 (12): 1196. doi:10.3390/rel13121196. ISSN 2077-1444.
4. ↑ Samii, Abbas William (1997). "The Shah's Lebanon policy: the role of SAVAK". Middle Eastern Studies. 33 (1): 66–91. doi:10.1080/00263209708701142. ISSN 0026-3206.
5. ↑ افخمی، غلامرضا (۱۹۷۶-۰۵-۰۴). برنامه تاریخ شفاهی بنیاد مطالعات ایران (PDF). ص. ۵۵.
6. ↑ تقی‌پور، محمدتقی. استراتژی پیرامونی اسرائیل: اسرار عملیات مشترک موساد، ساواک و سرویس‌های اطلاعاتی ترکیه و اتیوپی در خاورمیانه و آفریقا (PDF). تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی. ص. ۴۳۱. شابک ۹۶۴۵۶۴۵۴۸۴.
7. ↑ «قدَّر، سرلشکر منصور». Foundation for Iranian Studies. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۸.