میر بولان ریگی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

میر بولان ریگی (بلوچی: میر بولان خان ریکی) از سرداران بلوچ بود که در جنگ کرنال نادرشاه افشار را همراهی کرد. کمک‌های او به نادر راه را برای فتح هندوستان هموار کرد.^[۱] میر بولان از طایفه رند ریگی و از اجداد تیرۀ بلوچ طایفه ریگی است که از سران این قبیله بوده‌اند. او مردی قوی و شجاع بود و در نبرد کرنال به همراه همراهانش به کمک نادر شتافت و پس از عبور از تنگۀ بولان که امروزه در کویته پاکستان واقع شده، به هند یورش برد.

میر بولان ریگی همراه سپاه ایران در زمان نادر شاه افشار بود و با سپاه بلوچ یاری کرد تا سپاه ایران بتواند از گذرگاه بولان و کوهستان بولان عبور کرده و هندوستان را فتح کند.^[۲]

سپاهیان ایران اسب‌سوار و سپاهیان هندوستان فیل‌سوار بودند، اسب‌ها در مواجه با فیل‌ها رم می‌کردند. سلطان میرزاخان کرد و میربولان به چندهزار شترسوار دستور دادند که بر بالای کوهان شترها تنورهایی بگذارند و داخل آن را پر از خس و خاشاک کنند و آتش بزنند به این ترتیب لشکر هند که دارای فیل بود با دیدن داغ شدن آتش بر پشت شتران و رم کردن آنان با غرش به سمت فیل‌ها ترسیدند و به سمت لشکر هند حمله‌ور شدند و لشکر هندی زیر دست و پای فیل‌ها ماندند، و شمار زیادی زیر پای فیل‌ها و به‌دست لشکر نادرشاه به قتل رسیدند و فیل‌ها و عده زیادی از لشکر محمدشاه گورکانی به اسارت نادر درآمدند و هند شکست خورد.

در ایران منطقه سرحد بلوچستان را که زادگاه اصلی میربولان بود به یاد وی به عنوان چراگاه سند هم لقب داده بودند و مواردی دیگر مانند: کوهستان بولان، تنگه بولان، خط قطار بولان، دانشکده پزشکی ایالت بلوچستان پاکستان به نام بولان مدیکل آکادمی و شهر میرجاوه به یاد او نام‌گذاری شده‌است.^[۳] نادرشاه افشار به خاطر همراهی میربولان با او در نبرد با هند، منطقۀ میرجاوه را به میر بولان ریگی اهدا کرد.^[۴] نام میرجاوه در زبان بلوچی به معنی «جایگاه میر» (سکونتگاه امیر) است و به همین موضوع تاریخی اشاره دارد.^[۵]

• میر چاکر رند
• نادرشاه

• مختصری از تاریخ ایل ریگی، برگرفته از مقاله ارائه شده در همایش ایل ریگی (منتشر شده در جمعه، ۳ شهریور ۱۳۹۱، ۱۷:۳۱، احسان‌الله ریگی).
• تاریخ جهانگشای نادری