زندان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

جرم‌شناسی و کیفرشناسی
نظریه آنومی Biosocial criminology پنجره‌های شکسته Collective efficacy Crime analysis جرم‌انگاری Differential association کج‌رفتاری نظریه برچسب‌زنی سایکوپتی Rational choice کنترل اجتماعی Social disorganization یادگیری اجتماعی Strain Subculture کنش متقابل نمادین Victimology
انواع بزه علیه بشریت Against the person علیه حکومت یقه آبی Corporate نوجوانان سازمان‌یافته سیاسی Public-order State State-corporate Victimless یقه سفید جنگ
روش‌ها Comparative جرم‌شناسی بالینی نظریه انتقادی قوم‌نگاری Uniform Crime Reports Crime mapping Positivist school کیفی کمی BJS NIBRS
کیفرشناسی Denunciation Deterrence Incapacitation جلسه دادرسی زندان abolition open reform Prisoner Prisoner abuse Prisoners' rights توانبخشی Recidivism عدالت در کیفرشناسی Participatory ترمیمی Retributive زندان انفرادی
مکاتب Anarchist criminology مکتب شیکاگو Classical school Conflict criminology Critical criminology Environmental criminology Feminist school Integrative criminology Italian school Left realism Marxist criminology Neo-classical school Positivist school Postmodernist school Right realism
زیرشاخه‌ها American Anthropological Biosocial criminology Conflict جرم‌شناسی Critical Culture سایبر جمعیت‌شناسی توسعه Environmental Experimental نظریه سازمانی سیاسی Public Radical criminology
همچنین ببینید شاخص ژورنال‌ها سازمان‌های جرم‌شناسی افراد
ن ب و

زِندان، یا نِدامَتگاه مکانی است که اشخاص از نظر فیزیکی، محدود و توقیف و معمولاً از آزادی‌های شخصی محروم می‌شوند. زندان‌ها به‌طور قراردادی، سازمان‌هایی هستند که بخشی از نظام دادگستری یک کشور محسوب می‌شوند و به منظور اجرای کیفر حبس، به‌عنوان یک مجازات قانونی که به صورت حکم از سوی دادگاه صادر شده‌است، به دلیل ارتکاب جرم بکار می‌روند.

به کسی که در زندان خدمت می‌کند و وظیفهٔ حفاظت از زندانیان را بر عهده دارد، زندانبان و به کسانی که در زندان محبوس هستند زندانی می‌گویند. گاهی واژه زندانبان به تمام افرادی که در زندان یا سازمان زندان‌ها کار می‌کنند گفته می‌شود.

زندان‌های بزرگ به بخش‌هایی تقسیم می‌شوند که هر بخش، یک بند نام دارد. در زندان‌های بزرگ قسمت‌هایی مانند اندرزگاه، سالن، هواخوری، سلول انفرادی، و بهداری نیز وجود دارد.

زندان در لغت‌نامه دهخدا: زندان جایی است که متهمان و محکومان را در آن نگاهدارند. این کلمه در فرهنگستان زبان و ادب فارسی به جای حبس پذیرفته شده‌است. در زبان پهلوی «زیندان»، ارمنی «زندن»، اوسِتی «زیندون» … محبس، جایی که گناهکاران را در آنجا توقیف کنند. بندی‌خانه. سجن. دوستاخ. دوستاق‌خانه. بند. حصیر. محبس. سجن. دوستاق. این واژه در فرهنگ عمید به معنای بندیخانه، محبس خانه و قیدخانه، جایی که محکومان و تبهکاران را در آنجا نگهداری می‌کنند و محبس است.

در بیان عامیانه در خیلی از کشورها، واژه زندان به عنوان یک مترادف برای بازداشتگاه یا به فارسی افغانستان نظارت خانه نیز بکار می‌رود. در حالی که از نظر قانونی این واژه‌ها به دو نهاد مختلف اختصاص دارند. بازداشتگاه‌ها محل نگهداری اشخاص متهم است که در بازداشت موقت هستند و در انتظار محاکمه‌اند یا هنوز حکم قطعی به آن‌ها ابلاغ نشده‌است، که چند روز یا چند ماه آنجا در حبس هستند. در صورتی که زندان‌ها میزبان اشخاص مجرم است که دارای حکم قطعی می‌باشند و چند ماه یا چند سال آنجا در حبس هستند.

در آیین‌نامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور (مصوب ۱۳۸۴/۹/۲۰) در تعریف زندان آمده‌است:

زندان محلی است که در آن محکومانی که حکم آنان قطعی شده‌است با معرفی مقامات قضایی صلاحیت‌دار قضایی و قانونی برای مدت معین یا به‌طور دایم به منظور تحمل کیفر، با هدف حرفه‌آموزی، بازپروری و بازسازگاری نگهداری می‌شوند.

در همین آیین‌نامه بازداشتگاه اینگونه تعریف شده‌است:

بازداشتگاه، محل نگهداری متهمانی است که با قرار کتبی مقامهای صلاحیت‌دار قضایی تا اتخاذ تصمیم نهایی به آنجا معرفی می‌شوند.

در قانون به افرادی که در زندان به‌عنوان یک کیفر که به صورت حکم از سوی دادگاه صادر شده‌است، که به دلیل ارتکاب جرم بکار می‌روند، از نظر فیزیکی محدود و توقیف و معمولاً از آزادی‌های شخصی محروم می‌شوند، زندانی گفته می‌شود. در نظام حقوقی فقه در ایران عفو و مرخصی‌ها به زندانی‌هایی تعلق می‌گیرد که مجدداً به کارهای خلاف روی نمی‌آورند و می‌توانند از مرخصی خود استفاده کنند.^[۲] به گفتهٔ معاون منابع انسانی قوه قضاییه (تا ابتدای سال ۱۳۹۵) حدود ۲۰۰ هزار زندانی در ایران وجود دارد.^[۳]

در ایران بر اساس قانون زندان‌ها مادران مجرم مجازند کودکان و نوجوانان خود را تا۱۴سالگی به همراه خود به زندان ببرد.

اصطلاح‌های گوناگونی میان زندانی‌ها در زندان‌های جهان رایج است. اصطلاح زیر هشت در زبان فارسی میان زندانی‌های ایرانی به معنای محل نگهبانی یا محل افسر نگهبان است. اصطلاح زیر هشت در زندانِ قصر رایج شد؛ زیرا محلِ استقرارِ نگهبانان در تقاطعِ هشت راهروی زندان بود و هم‌اکنون نیز این اصطلاح بسیار در زندان‌ها به‌خصوص رجایی شهر کاربرد گسترده‌ای دارد.^[۴]

طبق رأی دیوان عالی کشور بایست برای مجازات‌های با حبس کمتر از ۳ ماه مجازات جایگزین در نظر گرفته شود.^[۵] با هر شرایطی مجازات زیر ۳ماه باید با مجازات دیگری جایگزین شود که حبس و جرائم غیرعمد دیگر نیاز به گذشت شاکی خصوصی وجود نداشته و همه دادگاه‌ها موظف هستند مجازاتی را جایگزین مجازات حبس کنند.^[۶]

• 
  شکنجه و آزار زندانیان ابوغریب

• آئین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور
• Wikipedia contributors, "Prison," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Prison&oldid=182754020 (accessed January ۸، ۲۰۰۸).
• لغت‌نامه دهخدا

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به زندان در ویکی‌گفتاورد موجود است.

سازمان زندانهای کشور