چپق - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

چُپُق وسیله‌ای برای استعمال دود حاصل از تنباکو است. چپق تلفظی ترکی از واژه «چوبک» فارسی است.^[۱] چوبک فارسی مصغر چوب و بمعنی چوب تر نازک، تَرکه و شاخهٔ راست و جوان و تر است.^[۲]‎ کلمه چوبک فارسی با تلفظ ترکی‌شده به زبان‌های مختلف ازجمله صرب‌ و کرواتی راه یافته‌است. چپق یک وسیله کشیدن تنباکو با دسته بسیار بلند است که اغلب دارای یک کاسه سفالی است که با سنگ‌های قیمتی تزئین شده‌است.^[۳] طول دسته چپق معمولاً بین ۱٫۲ و ۱٫۵ متر متغیر است. در حالی که چپق در غرب در درجه اول به عنوان پیپ ترکی شناخته می‌شد،^[۴][۵][۶] اما در آغاز در ایران رایج بود. شکل چپق به صورت حُقه‌ای (کاسه‌ای) است که در آن توتون ریخته و لوله‌ای به آن وصل نموده و بر روی توتون آتش گذاشته جهت گرفتن دود می‌کشند. چپق دارای دسته‌ای است که میانش سوراخ است و وصل به سر چپق، که عموماً ظرف گلی پخته است. یک طرف آن ظرف متصل به دسته است و در طرف دیگر توتون ریخته آتش می‌دهند تا به‌تدریج بسوزد و دود بدهد.^[۷]‎

پیپ غربی، نگاری چینی، چِلِم و چپق سرخ‌پوستی دستگاه‌های مشابه چپق خاورمیانه‌ای در دیگر نقاط جهان هستند.^[۸][۹] چپق به عنوان یک دستگاه تدخین قدیمی امروزه به ندرت تولید می‌شود. استفاده از آنها در ترکیه و خاورمیانه ممکن است با افزایش محبوبیت قلیان و سیگار از بین رفته باشد. کاسه‌های قدیمی چپق را هنوز هم می‌توان به عنوان عتیقه خریداری کرد. پیپ‌های مشابه زمانی در شمال آفریقا برای کشیدن حشیش استفاده می‌شد.^[۱۰] برخی از چپق‌های تخصصی به عنوان لوله‌های بلند و نگهدارنده سیگار تولید شدند. برخی دارای دهانه‌های جداشدنی بودند. معروف بود که انور پاشا^[۱۱] و جرجیس الجوهری، رهبر قبطی مصر که توسط ناپلئون در سال ۱۷۹۸ به عنوان مباشر کل مصر منصوب شد، چپق می‌کشیدند.^[۱۲][۱۳]

• 
  تصویری از سال ۱۸۳۸ از یک قهوه‌خانه ترکیه‌ای با مشتریانی که چپق‌های ساقه‌بلند می‌کشند، این تصویر در کتاب«سفرهایی در قفقاز غربی» اثر ادموند اسپنس نشان داده شده‌است.
• 
  «چپق‌کش»، اثر رودولف ارنست

• چپق صلح
• این یک چپق نیست
• پیپ

• چپق در دانشنامه جهان اسلام

1. ↑ "chibouk", Dictionary.com Unabridged (v 1.1). Random House, Inc. 2009.
2. ↑ لغتنامه دهخدا: چپق
3. ↑ Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Chibouque" . Encyclopædia Britannica (به انگلیسی). Vol. 6 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 118.
4. ↑ "chibouk". Collins English Dictionary (13th ed.). HarperCollins. 2018. ISBN 978-0-008-28437-4.
5. ↑ "chibouk", Dictionary.com Unabridged (v 1.1). Random House, Inc. 2009.
6. ↑ لغتنامه دهخدا: چپق
7. ↑ "chibouk". The Chambers Dictionary (9th ed.). Chambers. 2003. ISBN 0-550-10105-5.
8. ↑ "Hashish". Archived from the original on 2013-04-29. Retrieved 2013-05-04. Probert Encyclopedia - "Chibouk"
9. ↑ Detail of 1910 CORBIS photo of Enver Pasha smoking a chibouk
10. ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2013-04-29. Retrieved 2013-05-04.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link) Probert Encyclopedia - "Chibouk"
11. ↑ Detail of 1910 CORBIS photo of Enver Pasha smoking a chibouk
12. ↑ تاریخچه ی چپق در ایران و جهان. «انجمن پیپ». دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۲۹.
13. ↑ Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Chibouque" . Encyclopædia Britannica (به انگلیسی). Vol. 6 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 118.