سنگ‌نوشته داریوش یکم در نقش رستم - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

آرامگاهِ چلیپایی‌شکلِ داریوش یکم

سنگ‌نوشته داریوش یکم در نقش رستم سنگ‌نوشته‌ای در آرامگاه داریوش یکم در نقش رستم است. داریوش در مقام فرمانروایی جهانی، در بالا و کنار دیوارهٔ بیرونی آرامگاه خود در نقش رستم با دو نوشتهٔ بزرگ که هریک به سه زبان فارسی باستان، ایلامی و اکدی نوشته شده، وصیتی معنوی از خود برجای گذاشته که در تاریخ خاورمیانه بی‌مانند است.[۱] نخستین نبشته در قسمت بالایی است و به DNa مشهور است و دومی بر کنار درگاه ورودی آرامگاه کنده شده و به‌نام DNb معروف می‌باشد. هردو نوشته جنبهٔ شاعرانه دارند و تجلی مؤثری از شخصیت و نبوغ داریوش هستند و خصوصیات وی را به نیکی روشن می‌سازند.[۲] او نبشته‌اش را به دو بخش تقسیم کرده‌است. یکی نبشته‌ای همگانی و بیطرفانه (DNa) و دیگری، نوشته‌ای شخصی[۳] (DNb).

در زیر متن ایلامی، سنگ‌نوشته‌ای بیست و پنج سطری به خط آرامی وجود دارد که ارنست هرتسفلد در سال ۱۹۲۳ آن را تشخیص داد ولی این نبشته بسیار آسیب دیده و نمی‌توان چیز زیادی از آن دریافت اما والتر هنینگ در سطر چهارم آن، نام سلوکوس را تشخیص داد، بنابراین می‌بایست پیشینهٔ این سنگ‌نوشته به ۳۱۲ تا ۳۰۵ پیش از میلاد یعنی نزدیک به دویست سال پس از ساخت آرامگاه، باشد.[۴]

سنگ‌نوشته DNa

[ویرایش]

داریوش در سنگ‌نوشتهٔ DNa که دارای شش بند است؛ نخست، اهورامزدا را ستایش می‌کند و اعلام می‌دارد که قدرت و شاهی را اهورامزدا به وی بخشیده‌است، پس از آن خود را معرفی می‌کند، سرزمین‌های فرمانروایی‌اش را نام می‌برد و تأکید می‌کند که چون اهورامزدا این سرزمین را آشفته دید، شاهی به آن ارزانی داشت، آنگاه در بند پایانی از دیگران می‌خواهد که از فرمان اهورامزدا پیروی کنند و شورش نکنند![۵]

آشکار است که نه تنها وفاداری به شاه و حمایت از او خواست اهورامزدا معرفی می‌شود، بلکه همهٔ اعمال و اراده‌های شاه نیز با تأیید ایزدان است.[۶] هر چند وارونه‌ی خدایان پیشین آنها رأساً دست به اقدامی نمی‌زنند.

متن پارسی باستان سنگ‌نوشته DNa

[ویرایش]
سنگ‌نوشتهٔ داریوش یکم در نقش رستم، DNa
۱ 𐎲𐎥 𐎺𐏀𐎼𐎣 𐎠𐎢𐎼𐎶𐏀𐎭𐎠 𐏃𐎹 𐎡𐎶/𐎠𐎶
۲ 𐎲𐎢𐎷𐎡𐎶 𐎠𐎭𐎠 𐏃𐎹 𐎠𐎺𐎶 𐎠𐎿𐎶/𐎠𐎴𐎶
۳ 𐎠𐎭𐎠 𐏃𐎹 𐎶𐎼𐎫𐎡𐎹𐎶 𐎠𐎭𐎠 𐏃/𐎹
۴ 𐏁𐎡𐎹𐎠𐎫𐎡𐎶 𐎠𐎭𐎠 𐎶𐎼𐎫𐎡𐎹𐏃𐎹𐎠
۵ 𐏃𐎹 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐎶 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹𐎶 𐎠𐎤/𐎢𐎴𐎢𐏁
۶ 𐎠𐎡𐎺𐎶 𐎱𐎽𐎢𐎺𐎴𐎠𐎶 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰/𐎡𐎹𐎶
۷ 𐎠𐎡𐎺𐎶 𐎱𐎽𐎢𐎺𐎴𐎠𐎶 𐎳𐎼𐎶𐎠𐎫𐎠/𐎼𐎶
۸ 𐎠𐎭𐎶 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹 𐎺/𐏀𐎼𐎣
۹ 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹𐎠𐎴𐎠𐎶
۱۰ 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹 𐎭𐏃𐎹𐎢𐎴𐎠𐎶 𐎻𐎡𐎿𐎱𐏀𐎴𐎠/𐎴𐎠𐎶
۱۱ 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹 𐎠𐏃𐎹𐎠𐎹𐎠 𐎲𐎢𐎷𐎡/𐎹𐎠
۱۲ 𐎺𐏀𐎼𐎣𐎠𐎹𐎠 𐎯𐎢𐎼𐎡<𐎹 > 𐎠𐎱𐎡𐎹 𐎻𐎡𐏁𐎫𐎠𐎿/𐎱𐏃𐎹𐎠
۱۳ 𐎱𐎢𐏂 𐏃𐎧𐎠𐎶𐎴𐎡𐏁𐎡𐎹 𐎱𐎠𐎼𐎿 𐎱/𐎠𐎼𐎿𐏃𐎹𐎠
۱۴ 𐎱𐎢𐏂 𐎠𐎼𐎡𐎹 𐎠𐎼𐎡𐎹 𐎨𐎡/𐏂
۱۵ 𐎰𐎠𐎫𐎡𐎹 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁 𐎧𐏁[𐎠]𐎹/𐎰𐎡𐎹
۱۶ 𐎺𐏁𐎴𐎠 𐎠𐎢𐎼𐎶𐏀𐎭𐎠𐏃𐎠 𐎡𐎶[𐎠 ]
۱۷ 𐎭𐏃𐎹𐎠𐎺 𐎫𐎹𐎠 𐎠𐎭𐎶 𐎠𐎥𐎼𐎲𐎠𐎹[𐎶 ]
۱۸ 𐎠𐎱𐎫𐎼𐎶 𐏃𐎨𐎠 𐎱𐎠𐎼𐎿𐎠 𐎠𐎭𐎶𐏁𐎠[𐎶 ]
۱۹ 𐎱𐎫𐎡𐎹𐎧𐏁𐎹𐎡𐎹 𐎶𐎴𐎠 𐎲𐎠𐎪𐎡𐎶 𐎠𐎲[𐎼]/𐏃
۲۰ 𐎫𐎹𐏁𐎠𐎶 𐏃𐎨𐎠𐎶 𐎠𐎰𐏃𐎹 𐎠𐎺 [𐎠]/𐎤𐎢𐎴𐎺
۲۱ 𐎭𐎠𐎫𐎶 𐎫𐎹 𐎶𐎴𐎠 𐎠𐎺𐎮𐎡[𐏁 ]
۲۲ 𐎠𐎭𐎠𐎼𐎡𐎹 𐎶𐎠𐎭 𐎢𐎺𐎩 𐎱𐎼𐎰𐎺 𐏃𐎼[𐎡]/𐎺
۲۳ 𐎲𐎠𐎧𐎫𐎼𐎡𐏁 𐎿𐎢𐎦𐎢𐎭 𐎢𐎺𐎠𐎼𐏀[𐎷]/𐎡𐏁
۲۴ 𐏀𐎼𐎣 𐏃𐎼𐎢𐎺𐎫𐎡𐏁 𐎰𐎫𐎦𐎢𐏁 𐎥/𐎭𐎠𐎼
۲۵ 𐏃𐎡𐎯𐎢𐏁 𐎿𐎣𐎠 𐏃𐎢𐎶𐎺𐎼𐎥𐎠 𐎿/𐎣𐎠
۲۶ 𐎫𐎡𐎥𐎼𐎧𐎢𐎭𐎠 𐎲𐎠𐎲𐎡𐎽𐎢[𐏁 ] 𐎠/𐎰𐎢𐎼𐎠
۲۷ 𐎠𐎼𐎲𐎠𐎹 𐎸𐎢𐎭𐎼𐎠𐎹 𐎠𐎼𐎷[𐎡𐎴]
۲۸ 𐎣𐎫𐎱𐎬𐎢𐎣 𐎿𐎱𐎼𐎭 𐎹𐎢𐎴 𐎿𐎣𐎠 𐎫𐎹𐎡[𐎹 𐎱]/𐎼𐎭𐎼𐎹
۲۹ 𐎿𐎤𐎢𐎭𐎼 𐎹𐎢𐎴𐎠 𐎫𐎣𐎲𐎼𐎠 𐎱𐎢𐎫[𐎠]𐎹/𐎠
۳۰ 𐎤𐎢𐏁𐎡𐎹𐎠 𐎶𐎨𐎡𐎹𐎠 𐎣𐎼𐎣𐎠 𐎰𐎠𐎫𐎡𐎹 𐎭/𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁
۳۱ 𐎧𐏁𐎠𐎹𐎰𐎡𐎹 𐎠𐎢𐎼𐎶𐏀𐎭𐎠 [ 𐎹]𐎰/𐎠
۳۲ 𐎠𐎺𐎡𐎴 𐎡𐎶𐎠𐎶 𐎲𐎢𐎷𐎡𐎶 𐎹𐎢[𐎭𐎫𐎡𐎶 ]
۳۳ 𐎱𐎿𐎠𐎺𐎮𐎡𐎶 𐎶𐎴𐎠 𐎳𐎼𐎠𐎲𐎼 𐎶𐎠𐎶 [ 𐎧𐏁𐎠/𐎹𐎰𐎡𐎹𐎶
۳۴ 𐎠𐎤𐎢𐎴𐎢𐏁 𐎠𐎭𐎶 𐎧𐏁𐎠[𐎹𐎰]𐎡𐎹
۳۵ 𐎠𐎷𐎡𐎹 𐎺𐏁𐎴𐎠 𐎠𐎢𐎼𐎶𐏀𐎭𐎠𐏃[𐎠] 𐎠/𐎭𐎶𐏁𐎡𐎶
۳۶ 𐎥𐎠𐎰𐎺𐎠 𐎴𐎡𐎹𐏁𐎠𐎭𐎹𐎶 [