کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران

نوع	سهامی عام
صنعت	کشتیرانی ترابری دریایی
بنا نهاده	۱۳۴۶
دفتر مرکزی	فرمانیه، تهران، ایران
محدودهٔ فعالیت	خلیج فارس، دریای خزر، دریای مدیترانه، اقیانوس هند، دریای زرد
افراد کلیدی	محمدرضا مدرس خیابانی[۱]
درآمد	۲۶٫۱ میلیارد دلار (۲۰۱۰)[۲]
تعداد کارکنان	۷،۰۰۰ نفر (۲۰۱۲)[۳]
وبگاه	www.irislgroup.com

شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، شرکت ترابری دریایی و کشتیرانی ایرانی است، که هم‌اکنون با در اختیار داشتن ناوگانی از ۱۷۰ فروند کشتی، به‌عنوان بزرگترین شرکت خدمات کشتیرانی خاورمیانه محسوب می‌شود.

شرکت کشتیرانی ایران در سال ۱۳۴۶ تحت نام شرکت کشتیرانی ملی آریا در دوران حکومت پهلوی تأسیس شد. شمار کارکنان این شرکت در سال ۲۰۱۲ بالغ بر ۷،۰۰۰ نفر اعلام شد.

چهارشنبه ۲۰ آذر ۱۳۹۸ پومپئو وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد این شرکت را در فهرست تحریم قرار داده است.^[۴][۵]

در ابتدای دهه ۱۳۴۰ خورشیدی، افزایش حجم واردات کالا به ایران و ورود و خروج بی‌رویه کشتی‌های خارجی در بنادر داخلی، از گذشته موجب بروز حساسیت در کشور می‌شد. بدین ترتیب اندیشه تأسیس یک شرکت مستقل کشتیرانی در محافل بانکی و بازرگانی کشور قوت گرفت و برخی از مسئولان را به مطالعه و بررسی طرح تأسیس نخستین شرکت کشتیرانی ایرانی واداشت.

به ویژه اینکه نیاز به یک ترابری دریایی منظم و ملاحظاتی چون موقعیت جغرافیایی خاص ایران، داشتن مرزهای طولانی آبی، دسترسی به آب‌های گرم و حساسیت حیاتی ترابری کالا از طریق دریا نیز بر اهمیت این موضع می‌افزود. بر این اساس مطالعاتی از سوی سامانه بانکی و سازمان برنامه و بودجه در این زمینه انجام شد.

نتیجه این مطالعات که از سال ۱۳۴۰ آغاز شده بود، در اولین اجلاس مجمع عمومی مؤسسین در مرداد ۱۳۴۶ تصویب و شرکتی با نام شرکت کشتیرانی ملی آریا فعالیت خود را از همان زمان آغاز کرد. فعالیت کشتیرانی آریا در سال ۱۳۴۷ با دو فروند کشتی کوچک، با ظرفیت‌های هزار و یک هزار و ۵۵۰ تن، در حوزه خلیج فارس و ۴ فروند کشتی اقیانوس پیما با نام‌های آریاسپ، آریافر، آریاناز و آریاگام با ظرفیت ۶۱ هزار و ۲۵۲ تن در مسیر خلیج فارس – اروپا، خلیج فارس – آسیا و خلیج فارس - آمریکا و بالعکس شروع شد. تا پایان سال ۱۳۵۶ شمار کشتی‌های ناوگان آریا به ۴۲ فروند و به ظرفیت کل ۵۲۵ هزار تن افزایش یافت.

با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ ایران و تغییر ساختار اقتصادی و سیاسی کشور در ۱۵ دی ماه ۱۳۵۸، شرکت کشتیرانی آریا، به شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، تغییر نام یافت و به‌عنوان یکی از شرکت‌های وابسته به وزارت بازرگانی به فعالیت تجاری خود ادامه داد. در آغاز جنگ ایران و عراق در حدود ۱۶ فروند از ناوگان این شرکت از قبیل آریابوم، آریاجهان، آریاشاد و آریاامید مورد اصابت قرار گرفت و خسارات عمده‌ای به ناوگان عملیاتی این شرکت، وارد شد.

هم اکنون شرکت کشتیرانی ایران، دارای ۱۱۵ فروند کشتی با ظرفیت بالغ بر ۳٫۳ میلیون DWT است، که با بهره‌گیری از ۶ هزار نفر کادر دریایی و هزار نفر پرسنل بخش خشکی موجبات حمل بیش از ۲۲ میلیون تن کالا در سال را فراهم کرده‌است. با احتساب ناوگان‌های شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه شرکت کشتیرانی ایران، در سال ۱۳۹۲ دارای ۱۷۰ کشتی در کلاس‌های مختلف می‌باشد.

سازمان بازنشستگی کشوری و سازمان تأمین اجتماعی از جمله سهامداران اصلی شرکت کشتیرانی ایران هستند.^[۶]

این شرکت دارای شعبات متعدد در داخل و خارج ایران می‌باشد.

این گروه با دارا بودن ناوگانی متنوع از انواع کشتی‌های اقیانوس پیما و شناورهای خدماتی، در کلیه مسیرهای بین‌المللی فعالیت می‌کند. امروزه گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران جهت ترابری کالا به بسیاری از بنادر مهم جهان تردد نموده و با ارائه خدمات متنوع، بخش قابل توجهی از ظرفیت خود را به جابجایی کالا در مسیرهای بین‌المللی اختصاص داده است.

در سال ۱۳۸۸ این شرکت در مجموع دارای ۱۷۶ فروند شناور بود، که ۵۳ فروند کشتی فله‌بر، ۸ فروند جنرال کارگو، ۲۰ فروند کشتی کانتینری، ۲۵ فروند شناور چندمنظوره، ۴ فروند کشتی تانکر، ۲ عدد رو رو و ۴ عدد شناور تندرو مسافری، در ناوگان خود داشت. در سال ۱۳۸۹ شمار کشتی‌های این ناوگان به ۱۳۲ فروند رسید. در ۱۳۹۰ شمار شناورها، به ۱۴۶ و در سال ۱۳۹۱ به ۱۶۶ فروند افزایش یافت.^[۷]

شرکت کشتیرانی کیش

• شرکت کشتیرانی راه جنوب
• شرکت کشتیرانی والفجر
• شرکت کشتیرانی دریای خزر
• شرکت کشتیرانی ایران و هند
• شرکت کشتیرانی ایران و مصر شرکت ایراینوست شیپ
• شرکت خدمات دریایی و مهندسی کشتیرانی
• شرکت خدمات ماشینی کشتیرانی
• شرکت ترابری ترکیبی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران
• مؤسسه آموزشی کشتیرانی ایران
• مؤسسه خدمات رفاهی کشتیرانی ایران
• شرکت سرمایه‌گذاری کشتیرانی ایران^[۸]
• شرکت بیمه معلم: شرکت کشتیرانی ایران مالک ۲۵ درصد از سهام شرکت بیمه معلم است.^[۹][۱۰]

بیش از ۹۰٪ درصد از تجارت جهانی از طریق فرایند ترابری دریایی انجام می‌پذیرد. گروه کشتیرانی ایران به‌عنوان بزرگترین شرکت کشتیرانی ایرانی، خطوط کشتیرانی مختلفی را از منطقه خلیج فارس به همه بنادر کشورهای آسیایی، بنادر کشورهای واقع در جنوب دریای مدیترانه، آمریکای لاتین و همچنین آفریقا دایر نموده و توانسته است مقام اول را در خصوص حمل کانتینر در منطقه خاورمیانه به خود اختصاص دهد.

گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با هدف تخصصی کردن فعالیت‌های خود اقدام به سازماندهی ساختار شرکت بر مبنای یک شرکت هلدینگ نموده و هم‌اکنون این گروه به عنوان بزرگترین هلدینگ ترابری ایران و منطقه خاورمیانه محسوب می‌گردد.

از اول ژوئیه ۲۰۱۳ به موجب تحریم‌های علیه ایران همه خطوط بین‌المللی حمل کانتینر از ورود به بنادر ایران منع شدند، که در نتیجه این تحریم بازار حمل کانتینر کشور به‌طور انحصاری به دست کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران افتاد، اگرچه این شرکت پیشتر در فهرست تحریم‌های بین‌المللی قرار گرفته بود و در پی آن عملاً در بایکوت کامل بسر می‌برد.^[۱۱] تحریم‌های وضع شده باعث کاهش سود شرکت از ۹۶۲ ریال به ۶ ریال در هر سهم و سقوط قیمت سهام این شرکت در بازار بورس اوراق بهادار تهران گردید.^[۱۲]

• شرکت صنعتی دریایی ایران
• ترابری در ایران
• شرکت ملی نفت‌کش ایران
• رتبه‌بندی‌های بین‌المللی ایران
• تحریم‌ها علیه ایران
• بندر دیر
• بندر لنگه
• بوشهر
• بندرعباس
• بندر گناوه

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «IRISL Group». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ مارس ۲۰۱۳.

• وب‌گاه رسمی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران