خدمات بهداشتی و پزشکی در کوبا - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

حکومت کوبا دارای یک سامانهٔ بهداشتی ملی است و مسئولیت‌های مالی و اجرایی ارائهٔ خدمات بهداشتی به تمامی شهروندان کوبا به عهدهٔ این سازمان است.[۱] هیچ بیمارستان یا درمانگاه خصوصی در کوبا وجود ندارد و ارائهٔ تمامی خدمات بهداشتی توسط دولت صورت می‌گیرد. وزیر کنونی بهداشت در کوبا خوزه رومن بالگور است.

نگرانی‌های کلی در مورد بیماری و میزان و مرگ و میر نوزادان در دههٔ ۱۹۶۰ در کوبا وجود داشت. اما در دههٔ ۱۹۸۰ این نگرانی‌ها از بین رفت.[۲] چرا که از آن زمان به بعد در وضعیت بهداشتی کوبا پیشرفت‌های قابل توجهی صورت گرفت. در حال حاضر، بر اساس آمارهای دولتی، میزان شیوع ایدز به ازای واحد جمعیت در کوبا تنها یک ششم میزان ایدز در آمریکا است.[۳] همچون سایر بخش‌های اقتصادی کوبا، تحقیقات فراوان همگی حاکی از آن هستند که وضعیت بهداشت این کشور نیز پس از اعمال تحریم‌ها علیه این کشور توسط آمریکا ضربهٔ شدیدی خورد. البته قطع یارانه‌های دریافتی از شوروی نیز بی‌تاثیر نبود.[۴] بر اساس آمارهای دولتی، کوبا یکی از بالاترین آمارهای «امید زندگی» در منطقه را دارا است. به عبارتی دیگر میانگین «امید زندگی» در این کشور ۷۷٫۶۴ سال[۳] است. (تنها پایین‌تر از آمریکا با میانگین ۷۸٫۱۱ سال عمر)[۵]). آمارهای ارائه شده توسط حکومت کاسترو نشان‌دهنده وضعیت مناسب و پیشرفته این کشور هستند، اما برخی از کارشناسان می‌گویند که با این آمارهای ارائه شده توسط حکومت کاسترو باید با شک و تردید برخورد شود. این آمارها نه توسط نهادهای مستقل، بلکه به صورت رسمی توسط حکومت کاسترو منتشر شده‌است.[۶][۷] آمارها در این کشور شفاف نیست و نهادهای مستقل نیز اجازه ورود و بررسی را ندارند. در کوبا «انتقاد عمومی از دولت جرم است» و بیماران حقی برای انتقاد از وضعیت پزشکی ندارند. حتی برای محققان نیز گزارش و استخراج روایت‌های انتقادی پزشکی جرم محسوب می‌شود.[۸] برخی گزارش‌های مستقل نیز به وضعیت نامناسب مراقتب‌های پزشکی برای بیماران کوبایی و در مقابل وضعیت مناسب برای بیماران خارجی و مقامات حزب کمونیستی اشاره می‌کنند.[۹] برخی توریست‌های درمانی نیز که برای درمان به کوبا سفر کرده‌اند، گفته‌اند که کوبا برخی خدمات درمانی را تبلیغ می‌کند که قادر به ارائه آنها نیست.[۱۰] تجربه و تحقیق پژوهشگران در دیگر کشورهای کمونیستی همچون شوروی و جمهوری خلق چین نشان می‌دهد که این حکومت‌ها برای نشان دادن موفق بودن انقلاب خود، با دخالت‌های سیاسی در امور بهداشتی در آمارها به‌طور عامدانه دست می‌برند تا اثبات کنند که در ایجاد یک مدینه فاضله موفق شده‌اند، در حالیکه اجازه بررسی و راستی آزمایی نیز به دیگر نهادهای مستقل را نمی‌دهند.[۸]

فرستادن پزشکان به کشورهای مختلف و فقیر، یا همان پزشکی انترناسیونال یکی از اهداف ایدئولوژیکی حکومت کمونیستی کوبا بوده‌است. امروزه به علاوه بر اهداف ایدئولوژیکی، دولت کوبا از صادرات پزشکان درآمد ارزی نیز کسب می‌کند. کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد بر اساس گزارش‌های موجود و شرایط سخت کاری پزشکان صادر شده، ارسال آنها از کوبا را نوعی بردگی معاصر، کار اجباری و خلاف حقوق کارگران دانست. پزشکان ارسال شده توسط کوبا در صورت درخواست بازگشت با مجازات زندان روبرو می‌شوند.[۱۱] بنیاد کوبایی‌ها در آمریکا نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که پزشکان کوبایی «کارگران برده» هستند که چهره حکومت کوبا را به عنوان یک کشور اهدا کننده نشان می‌دهند، اما با دستمزد ناچیزی کار می‌کنند و «دولت کوبا این پزشکان را به عنوان کالا صادر می‌کند.»[۱۲] همچنین در این بیانیه ذکر شده‌است شده است که دولت کوبا ۷۰ تا ۹۰ درصد حقوق پزشکان را برای خود برمی‌دارد.[۱۳] گزارش شده‌است که پزشکان کوبایی شاغل در خارج از کشور، تحت نظارت «مراقبان» و تحت قانون منع رفت و آمد قرار می‌گیرند.[۱۴]

سیر تاریخی

[ویرایش]

در دههٔ ۱۹۵۰، کوبا یکی از بهترین خدمات پزشکی را در قاره آمریکا دارا بود و فاصله‌ای با کیفیت خدمات بهداشتی در آمریکا و کانادا نداشت. کوبا یکی از پیشگامان در معیار «امید زندگی» بود و تعداد پزشکان به ازای هر هزار نفر جمعیت در کوبا از بریتانیا، فرانسه و هلند نیز بالاتر بود. همچنین در آمریکای لاتین پس از اروگوئه و آرژانتین رتبهٔ سوم متعلق به کوبا بود.[۱۵]

با این وجود نابرابری‌هایی وجود داشت. چرا که اکثر پزشکان کوبا در شهرها و مناطق مهم حضور داشتند و شرایط در مناطق روستایی و به ویژه در اورینت (Oriente) به طرز قابل توجهی با مشکل مواجه بود.[۱۶] به عبارت دقیق تر، تنها ۸ درصد جمعیت روستانشین به امکانات بهداشتی-درمانی دسترسی داشتند.[۱۷] اما در مجموع، میزان مرگ و میر در این کشور بسیار پایین بود (سومین کشور جهان)[۱۸] و طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، کوبا دارای پایین‌ترین میزان مرگ و میر نوزادان در آمریکای لاتین بود.[۱۸]

پس از انقلاب

[ویرایش]

پس از انقلاب و متعاقب اعمال تحریم کوبا توسط آمریکا، میزان بیماری و مرگ و میر نوزادان در دههٔ ۱۹۶۰ افزایش یافت.[۱۹] دولت جدید کوبا، به حمایت از خدمات بهداشتی همگانی برخاست. در ۱۹۶۰ یک پزشک و انقلابی به نام چه‌گوارا اهداف خود را برای آیندهٔ خدمات بهداشتی در کوبا در یک مقاله تحت عنوان «در باب پزشکی انقلابی» ارائه کرد. در این کتاب چنین آمده‌است:

کاری که امروز به وزارت بهداشت و سازمان‌های مشابه، سپرده می‌شود ارائهٔ خدمات بهداشتی همگانی برای بیشترین تعداد افراد ممکن، طرح‌ریزی برنامه‌های پزشکی در رابطه با پیش‌گیری از بیماری‌ها، و راهنمایی مردم برای انجام فعالیت‌های بهداشتی است.[۲۰]

این اهداف، تقریباً پس از مدت ناچیزی، به دلیل مهاجرت دسته‌جمعی نزدیک به نیمی از پزشکان کوبا به آمریکا، و ترک کشور مختل شد. پس از این اتفاق، کوبا تنها دارای ۳۰۰۰ پزشک و ۱۶ پروفسور در بخش پزشکی دانشگاه هاوانا بود.[۲۱] در ابتدای دههٔ ۱۹۶۰، وزارت بهداشت و خدمات درمانی برنامه‌ای را برای ملی‌سازی و بومی‌سازی خدمات پزشکی و درمانی آغاز کرد.[۲۱]

در ۱۹۷۶، برنامه‌های خدمات درمانی-پزشکی کوبا در اصل ۵۰ نسخهٔ تجدیدنظر شده قانون اساسی کوبا چنین عنوان شد:

این حق همهٔ انسان‌ها ست که به خدمات و مراقبت‌های بهداشتی دسترسی داشته باشند. دولت این حق را با ارائهٔ مراقبت‌های پزشکی و بیمارستانی رایگان تضمین می‌کند. به عبارت دقیق‌تر، از طریق تأسیس شبکهٔ خدمات پزشکی روستایی، درمانگاه‌های چندگانه، بیمارستان‌ها، مراکز پیشگیری و درمان تخصصی، ارائهٔ رایگان خدمات دندانپزشکی، ترویج کمپین‌های عمومی بهداشت، آموزش بهداشت، معاینه‌های پزشکی منظم، واکسیناسیون عمومی و سایر معیارهای سنجش برای پیشگیری از شیوع بیماری‌ها. تمامی قشرها جامعه در این فعالیت‌های و برنامه‌ها از طریق سازمان‌های اجتماعی و مردمی شرکت می‌کنند.[۲۲]

نسبت تعداد پزشک به بیمار در کوبا طی نیمهٔ دوم قرن بیستم به شکل چشمگیری افزایش یافت. به عبارت دقیق‌تر، از ۹٫۲ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر در سال ۱۹۵۸، به ۵۸٫۲ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر در سال ۱۹۹۹.[۲۳] در دههٔ ۱۹۶۰، کوبا، برنامه واکسیناسیون‌های همگانی را پیاده کرد. این اقدام باعث ریشه‌کن شدن بسیاری از بیماری‌های واگیردار از جمله فلج اطفال و سرخجه شد. هر چند که برخی بیماری‌ها طی دورهٔ خاص (فشار اقتصادی) در دههٔ ۱۹۹۰ افزایش یافت (نظیر آبله مرغان، هپاتیت و سل). برنامه‌های دیگر شامل اقدام برای کاهش میزان مرگ و میر نوزادان در ۱۹۷۰ بود که به ویژه معطوف به مراقبت‌های والدینی و مربوط به مادر می‌شد.[۲۳]

پس از فروپاشی شوروی

[ویرایش]

قطع شدن یارانه‌های ارسالی از شوروی باعث شد تا کوبا در اوایل دههٔ ۱۹۹۰ دچار قحطی شود. با این وجود دولت کوبا از دریافت کمک‌های غذایی، دارویی و مالی آمریکا به این کشور تا سال ۱۹۹۳ خودداری کرد.[۲۴]

در سال ۲۰۰۷ کوبا عنوان کرد که در حال کامپیوتری کردن و ایجاد شبکهٔ بانک خون ملی، تصویربرداری پزشکی و مربوط به کلیه است. کوبا پس از فرانسه، دومین کشور جهان است که دست به چنین اقداماتی زده‌است. کوبا در حال آماده‌سازی دفتر ثبت کامپیوتری امور بهداشت، سامانهٔ مدیریت بیمارستانی، مراقبت‌های بهداشتی اولیه، خدمات بخش آموزش، پروژه‌های ژنتیک پزشکی، علوم اعصاب، و نرم‌افزار آموزشی است. هدف از انجام این اقدامات، ارائهٔ خدمات بهداشتی با کیفیت بالا برای همهٔ مردم کوبا و به‌طور رایگان، افزایش متخصصان و ترقی پروژه‌های توسعهٔ تحقیقات می‌باشد. یک بخش مهم از این فرایند تضمین دستیابی تمامی واحدها و کارمندان سامانهٔ بهداشت ملی به وبسایت بهداشت و شبکهٔ اطلاعات کوبا(INFOMED) است.[۲۵]

وضعیت کنونی

[ویرایش]

بر مبنای آمارهای سازمان بهداشت جهانی[۴]

  • امید زندگی در کوبا برای مردان ۷۶٫۰ و برای زنان ۸۰٫۰ است. (میانگین جهانی ۶۸ سال)
  • میزان مرگ و میر کودکان در کوبا ۸٫۷ در هر ۱۰۰۰ نفر است.
  • میزان مرگ و میر بزرگسالان در کوبا ۱۳۱٫۸۵ در هر ۱۰۰۰ نفر
  • مجموع هزینه‌های بهداشت به ازای هر نفر در کوبا ۳۶۳ دلار است. (۲۰۰۶)
  • نسبت مجموع هزینه‌های بهداشت به تولید ناخالص داخلی در کوبا ۷٫۱٪ است. (۲۰۰۶)
  • احتمال مرگ کودک قبل از ۵ سالگی: ۶ در هر ۱۰۰۰ نفر (میانگین جهانی ۶۵ نفر در هر هزار نفر)
  • میزان شیوع ایدز: ۱ نفر در هر هزار نفر (میانگین جهانی ۸ نفر در هر هزار نفر)
  • درصدی از جمعیت که در مناطق شهری زندگی می‌کنند: ۷۶٪ (میانگین جهانی ۵۰٪)
  • میزان شیوع سل: ۲ نفر در هر هزار نفر (میانگین جهانی ۱۷۰ نفر در هر هزار نفر)
  • میزان افراد چاق در جمعیت مذکر ۸٪ و در مؤنث ۱۵٫۴٪ است.
  • ۹۵٫۲٪ جمعیت کوبا به آب آشامیدنی سالم دسترسی دارند.
  • ۹۴٪ جمعیت کوبا دارای دستگاه‌های بازیافت آب و استفادهٔ مجدد از آن هستند.

مقایسهٔ وضعیت خدمات بهداشتی پیش و پس از انقلاب

[ویرایش]
  • امید زندگی در کوبا در سال ۱۹۵۵، ۶۳ سال بود.[۲۶] در ۱۹۶۰، ۶۳٫۹ سال بود.[۲۷] طبق آمار بانک جهانی در ۱۹۶۰ متوسط امید زندگی در جهان ۵۰٫۱۸ سال و در آمریکا ۶۹٫۷۷ سال بود.[۲۸] در سال ۲۰۰۷، امید زندگی در کوبا ۷۸٫۲۶ است. این در حالی ست که متوسط امید زندگی در جهان ۶۸٫۷۶ سال و در آمریکا ۷۷٫۹۹ است. (آمار بانک جهانی)[۲۹]
  • میزان مرگ و میر کودکان قبل از ۵ سالگی در سال ۱۹۶۰ در کوبا ۵۴ نفر در هر ۱۰۰۰ نفر بود. (بانک جهانی)[۳۰] این در حالی بود که این میزان در آمریکا ۳۲٫۲ نفر در هر ۱۰۰۰ نفر و میانگین جهانی در ۱۹۷۰ (۱۹۶۰ موجود نیست) ۱۵۴٫۶۶ در هر هزار نفر بود.[۲۹] این آمار در سال ۲۰۰۷ برای کوبا ۶٫۵ نفر در هر هزار نفر، برای متوسط جهانی ۶۸٫۰۱ نفر در هر هزار نفر و برای آمریکا ۷٫۶۰ نفر در هر هزار نفر است.[۲۹]
  • میزان مرگ و میر نوزادان در کوبا در سال ۱۹۵۷، ۳۲ نفر در هر هزار نفر بود.[۳۱] در سال‌های ۲۰۰۰–۲۰۰۵ این رقم ۶٫۱ در هر هزار نفر است. این رقم برای آمریکا ۶٫۸ در هر هزار نفر است.[۳۲] طبق آمار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۹ این رقم برای کوبا ۵، برای متوسط جهانی ۴۶، برای کشورهای با درآمد بالا ۶ و برای آمریکا ۶ است.[۳۳]
  • کوبا در سال ۱۹۵۷، به ازای هر ۱۰۰۰۰۰ نفر دارای ۱۲۸ پزشک و دندانپزشک بود. این رقم قابل مقایسه با کشورهای اروپایی و بالاتر از تمامی کشورهای منطقه بود.[۳۴] در سال ۲۰۰۵، کوبا دارای ۶۲۷ پزشک و ۹۴ دندانپزشک به ازای هر ۱۰۰۰۰۰ نفر بود. این در حالی ست که در سال ۲۰۰۵، آمریکا دارای ۲۵۵ پزشک و ۵۴ دندانپزشک در ۱۰۰۰۰۰ نفر جمعیت بود.[۳۵]

شاخص‌های سلامت

[ویرایش]

تغذیه

[ویرایش]

کوبا در سال ۱۹۶۲ یک برنامهٔ سهمیه‌بندی غذایی را با هدف تضمین دسترسی تمامی مردم کشور به مواد غذایی ضروری را آغاز کرد. طبق آمار سال ۲۰۰۷، دولت کوبا سالانه ۱ میلیارد دلار صرف یارانه‌های غذایی می‌کند. هزینه هر سبد غذایی برای یک نفر در فروشگاه‌های آمریکا در حدود ۵۰ دلار آمریکا است اما مردم در کوبا برای دریافت این سبد غذایی تنها حدود ۱٫۲۰ دلار می‌پردازند. این سبد غذایی شامل برنج، سبزیجات، سیب زمینی، نان، تخم مرغ، و مقدار کمی گوشت است. این سبد بین ۳۰ تا ۷۰ درصد از ۳۳۰۰ کیلوکالری انرژی که مردم کوبا به‌طور متوسط در روز مصرف می‌کنند را تأمین می‌کند. مردم بقیهٔ نیازهای غذایی خود را از فروشگاه‌های دولتی تینداس (Tiendas)، مغازه‌های بازار آزاد، شرکت‌ها، داد و ستد شخصی، باغ‌ها و زمین‌های خود و بازار سیاه خریداری می‌کنند.[۳۶] طبق تحقیقات سازمان بهداشت پان آمریکا در سال ۲۰۰۳، کالری دریافتی روزانه به ازای هر نفر در کشورهای مختلف به این شکل بود:[۳۷] (واحد: کیلوکالری)

  • کوبا: ۳۲۸۶
  • آمریکای لاتین: ۲۸۷۵
  • آمریکا: ۳۷۵۴

مرگ و میر

[ویرایش]

میزان مرگ و میر (به علتی غیر از مرگ طبیعی) نزدیک به آمار مربوط به کشورهای جهان اول است. به این شکل که مرگ و میر بیشتر از آنکه به علت بیماری‌های مسری باشد، بر اثر مسائلی (نظیر سرطان، حملهٔ قلبی و نظیر آن) رخ می‌دهد.[۳۸]

سقط جنین

[ویرایش]

میزان سقط جنین در کوبا بالا است. این رقم در دههٔ ۱۹۸۰ به شکل نگران‌کننده‌ای افزایش یافت، اما در دههٔ بعد تا ۱۹۹۹ تقریباً به وضعیت عادی بازگشت و به سطح ۳۲ سقط در هر ۱۰۰ حاملگی (مشابه دههٔ ۱۹۷۰) رسید. با این وجود میزان سقط جنین در کوبا نسبت به سایر کشورهای آمریکای لاتین بالاتر است.[۲۳]

قتل

[ویرایش]

میزان قتل در کوبا ۵٫۵ نفر در هر ۱۰۰۰۰۰ نفر است. (آمار سال ۲۰۰۶)[۳۹] این در حالی است که میانگین جهانی ۷٫۱، اروپا ۵٫۴ می‌باشد.[۴۰]

خودکشی

[ویرایش]

میزان خودکشی در این کشور بالا است و این مسئله امری مربوط به دهه‌های اخیر نبوده و از قرن نوزدهم به این سو همواره این مسئله وجود داشته‌است.[۴۱] میزان خودکشی در سال بر ازای هر ۱۰۰۰۰۰ نفر طبق آمار سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ برای کشورهای زیر به این شکل است:[۴۲]

  • کوبا: ۱۳٫۶
  • آمریکا: ۱۰٫۸
  • آمریکای لاتین: ۵٫۸

خدمات پزشکی

[ویرایش]

در کوبا، مراقبت‌های پزشکی پیش‌گیرانه، آزمایش‌های تشخیص بیماری و داروها برای بیماران بستری در بیمارستان رایگان هستند. با این وجود برخی موارد پزشکی رایگان نیست. این موارد عبارتند از: داروهایی که برای مواردی غیر از بیماری تجویز می‌شوند، مشکلات شنوایی، دندان‌پزشکی، و فرایندهای اورتوپتیک، صندلی چرخ‌دار و عصای زیر بغل. افراد می‌توانند این موارد را از فروشگاه‌های دولتی تهیه کنند. قیمت این موارد پایین است چرا که دولت برای آن‌ها یارانه در نظر گرفته‌است. برای بیمارانی که درآمد پایین دارند این موارد نیز رایگان است.[۴۳]

سلامت جنسی

[ویرایش]

انتقاد

[ویرایش]

در کوبا «انتقاد عمومی از دولت جرم است» و بیماران حقی برای انتقاد از وضعیت پزشکی ندارند. حتی برای محققان نیز گزارش و استخراج شکایت‌های پزشکی جرم است. آمارهای ارائه شده نیز نه مستقل، بلکه به صورت رسمی توسط حکومت کاسترو منتشر شده‌است. برخی از کارشناسان می‌گویند که با این آمارهای رسمی ارائه شده توسط حکومت کاسترو باید با شک و تردید برخورد شود. برخی گزارش‌های مستقل نیز به وضعیت بد بهداشت و پزشکی برای بیماران کوبایی و در مقابل وضعیت مناسب برای بیماران خارجی و مقامات حزب کمونیستی اشاره می‌کنند.[۶][۷][۹] تجربه و تحقیق پژوهشگران در دیگر کشورهای کمونیستی نیز نشان می‌دهد که این حکومت‌ها برای نشان دادن موفق بودن انقلاب خود، در آمارها به‌طور عامدانه دست می‌برند تا نشان دهند که در ایجاد یک مدینه فاضله موفق شده‌اند، در حالیکه اجازه راستی آزمایی نیز به دیگر نهادهای مستقل را نمی‌دهند.[۸] شاخص‌ها را حکومت از قبل مشخص می‌کند و دیگر بخش‌ها تلاش می‌کنند تا به آنها برسند. در مورد شاخص پایین مرگ و میر نوزادان، بر اساس تحقیقات تجربی یک پژوهشگر، برای رسیدن به یک آمار مناسب و پایین، در صورت ملاحظه برخی ناهنجاری در جنین، عملیات سقط جنین صورت می‌پذیرد.[۸] همچنین برای نشان دادن برخی شاخص‌های بهداشتی، حکومت کوبا هزینه‌های زیادی را به مردم تحمیل می‌کند و مردم نیز حق اعتراض به آن را ندارند.[۸] برخی توریست‌های درمانی نیز که برای درمان به کوبا سفر کرده‌اند، گفته‌اند که کوبا برخی خدمات درمانی را تبلیغ می‌کند که قادر به ارائه آنها نیست.[۱۰]

مقاله ای در روزنامه کانادایی نشنال پست، بر اساس مصاحبه‌های کوبایی‌ها، نشان می‌دهد که در واقع حتی رایج‌ترین مواد دارویی مانند آسپیرین و آنتی‌بیوتیک‌ها به‌طور واضح وجود ندارند یا فقط در بازار سیاه موجود هستند. جراحان فاقد لوازم اولیه هستند و باید از دستکش لاتکس استفاده مجدد کنند.[۴۴] بیماران باید بخیه‌های خود را در بازار سیاه بخرند و ملافه و غذا را برای مدت طولانی بستری در بیمارستان تهیه کنند.[۴۵] دولت کوبا علت این کمبودها را تحریم می‌داند. درآمد پزشکان در کوبا پایین است و گزارش‌هایی نیز از دریافت رایج زیرمیزی توسط پزشکان وجود دارد.[۴۶]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. ↑ Harvard Public Health Review/Summer 2002 The Cuban Paradox
  2. ↑ Dominguez, Jorge (1993), "Cuba since 1959", in Bethell, Leslie (ed. , 1993), Cuba: a short history, Cambridge: Cambridge University Press
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ CIA World FactBook - Cuba بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۱۰-۲۴ توسط Wayback Machine - 2009
  4. ↑ The effects of the U.S. embargo on medicines in Cuba have been studied in numerous reports.
    • R Garfield and S Santana. Columbia University, School of Nursing, New York; "The impact of the economic crisis and the US embargo on health in Cuba" "this embargo has raised the cost of medical supplies and food Rationing, universal access to primary health services"
    • American Association for World Health; Online. American Association for World Health Report. March 1997. Accessed 6 October 2006. Supplementary source: American Public Health Association website "After a year-long investigation, the American Association for World Health has determined that the U.S. embargo of Cuba has dramatically harmed the health and nutrition of large numbers of ordinary Cuban citizens."
    • Felipe Eduardo Sixto; An evaluation of Four decades of Cuban Healthcare.
    "The lack of supplies accompanied by a deterioration of basic infrastructure (potable water and sanitation) resulted in a setback of many of the previous accomplishments. The strengthening of the U.S. embargo contributed to these problems."
    • Pan American Health organization; Health Situation Analysis and Trends Summary [1] "The two determining factors underlying the crisis are well known. One is the dissolution of the Soviet Union and the socialist bloc, and the other is the economic embargo the Government of the United States."
    • Harvard Public Health; Review/Summer 2002: The Cuban Paradox "Because its access to traditional sources of financing is seriously hindered by the sanctions, which until recently included all food and medicine, Cuba has received little foreign and humanitarian aid to maintain the vitality of its national programs"
    • The Lancet medical journal; Role of USA in shortage of food and medicine. "The resultant lack of food and medicines to Cuba contributed to the worst epidemic of neurological disease this century."
  5. ↑ CIA World FactBook - US بایگانی‌شده در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine - 2009
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ "Justin Trudeau's claim that Castro made 'significant improvements' to Cuban health care and education". Washington Post. Retrieved 2017-08-19.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Berdine, Gilbert; Geloso, Vincent; Powell, Benjamin (2018). "Cuban infant mortality and longevity: health care or repression?". Health Policy and Planning (به انگلیسی). 33 (6): 755–757. doi:10.1093/heapol/czy033. PMID 29893849.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ Katherine Hirschfeld (July 2007). "Re-examining the Cuban Health Care System: Towards a Qualitative Critique" (PDF). Cuban Affairs. 2 (3). Archived from the original (PDF) on 2009-03-17.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Cuban Medicine Today by Dr بایگانی‌شده در ۲۰۰۶-۰۵-۲۹ توسط Wayback Machine Hilda Molina Center for a free Cuba – link fails 16.9.06
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ El cuento de la Salud en Cuba 404 بایگانی‌شده در ۲۰۰۶-۰۸-۱۲ توسط Wayback Machine, Publicado el 06.03.2005 11:32 Por Carlos Wotzkow, María Elena Morejón y Equipo Informativo de Gentiuno.com
  11. ↑ Bhoola, Urmila; Giammarinaro, Maria Grazia (November 6, 2019). "Information received in relation to alleged human rights abuses suffered by 30,000 Cuban doctors participating in "internationalization missions."". United Nations High Commissioner for Human Rights. United Nations High Commissioner for Human Rights. Archived from the original on June 9, 2020. Retrieved June 11, 2020.
  12. ↑ Miami Herald, 6 June 2000, Cuban doctors vanish in Zimbabwe
  13. ↑ "Trata de Médicos Cubanos" (به اسپانیایی). ADN Cuba. 13 January 2020. Retrieved 20 March 2020.
  14. ↑ Ceaser, Michael (2007). "Cuban doctors working abroad defect to the USA". The Lancet, Volume 369, Issue 9569
  15. ↑ Gott, R. (2004) Cuba: A New History (Yale: Yale University Press) p165. شابک ‎۰−۳۰۰−۱۰۴۱۱−۱
  16. ↑ Hugh Thomas, Cuba: The pursuit of Freedom. p968-970 "[since the revolution] The distribution of food has been erratic. Still, few die of malnutrition and, particularly in Oriente province, the very poor peasants must be fed better and more regularly than before the revolution" - "The revolution has in many ways improved everybody's health. The availability of medicines has been much more fairly distributed throughout the country. Preventative medicine has been much emphasized and many clinics have been established in rural areas."
  17. ↑ PBS - Views on Cuba
  18. ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ "Cuba Before Fidel Castro".
  19. ↑ Dominguez, Jorge (1993), "Cuba since 1959", in Bethell, Leslie (ed. , 1993), Cuba: a short history, Cambridge: Cambridge University Press
  20. ↑ On Revolutionary Medicine by Che Guevara Monthly review
  21. ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ Cuban Healthcare: An analysis of a Community-based model Essam Farag online بایگانی‌شده در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
  22. ↑ ° English translation of the 1976 Constitution of Cuba Wikisource
    1976 Constitution of Cuba 1976 (in Spanish) بایگانی‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine
  23. ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ ۲۳٫۲ An evaluation of four decades of Cuban healthcare بایگانی‌شده در ۱۹ ژوئن ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine. Filipe Eduardo Sixto, 2002.
  24. ↑ "Health consequences of Cuba's Special Period". Canadian Medical Association Journal. Archived from the original on 1 August 2013. Retrieved 7 February 2011.
  25. ↑ Carroll, Rory (27 September 2007). "Economic crisis boost to health of Cubans". London: The Guardian. Retrieved 4 May 2010.
  26. ↑ "Cuba facts issue 43". December 2008. Archived from the original on 9 July 2012. Retrieved 7 February 2011.
  27. ↑ Life expectancy at birth, total (years); retrieved 2010-10-29.
  28. ↑ World Bank, Quick Query (op cit.), retrieved 2009. High income OECD (Organisation for Economic Cooperation and Development) countries were defined by the World Bank in 2009 as those with 2007 per capita GNI of at least $US 11,456 (notes to Quick Query).
  29. ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ ۲۹٫۲ World Bank, Quick Query, op cit. , retrieved July 2009.
  30. ↑ Quick Query, op cit. , retrieved July 2009
  31. ↑ Note: the source for this datum quotes data selectively and may not be a reliable source according to Wikipedia's standards. Kirby Smith and Hugo Llorens. "Renaissance and decay: A comparison of socioeconomic indicators in pre-Castro and current-day Cuba" (PDF). Archived from the original (PDF) on 13 July 2009. Retrieved 7 February 2011.
  32. ↑ http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2006/WPP2006_Highlights_rev.pdf
  33. ↑ These are the probability of dying between birth and age one, per 1000 live births. World Health Organisation, World Health Statistics 2009, Table 1, "Mortality and burden of disease." Retrieved July 2009.
  34. ↑ Note: this source quotes data selectively and may not be reliable. Kirby Smith and Hugo Llorens. "Renaissance and decay: A comparison of socioeconomic indicators in pre-Castro and current-day Cuba" (PDF). Archived from the original (PDF) on 13 July 2009. Retrieved 7 February 2011.
  35. ↑ Pan American Health Organization, Health situation in the Americas: Basic Indicators 2008 [۱] بایگانی‌شده در ۱ مه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine page 9, "resources, access & coverage indicators," retrieved July 2009.
    Also, World Health Organisation, 2005 [۲], retrieved July 20, 2007, and 2007 [۳], retrieved 1 August 2007.
  36. ↑ Snow, Anita (2 July 2007). "Living on Cuban Food Ration Isn't Easy". Washington Post. Retrieved 4 May 2010.;
    United States Department of Agriculture, "Cuba's Food & Agriculture Situation Report" (PDF). Retrieved 7 February 2011. {{cite web}}: |archive-url= is malformed: timestamp (help). The Post article says that the government estimates that the ration meets about 1/3 of a person's food requirement; but the USDA Report (p 24 of the.pdf) says the ration meets roughly 2/3, although estimates vary.
  37. ↑ Pan American Health Organization, "Health situation in the Americas: Basic Indicators 2008" بایگانی‌شده در ۱ مه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine; retrieved July 2009.
  38. ↑ World Health Organisation 2004.
  39. ↑ Homicide statistics, Trends (2003-2008) UNODC. Retrieved on 2011-01-23.
  40. ↑ Richards, Patsy (1999-05-27). "Homicide statistics, research paper 99/56" (PDF). House of commons library, Social and general statistics section. p. 29. Archived from the original (PDF) on 21 November 2006. Retrieved 2007-01-11.
  41. ↑ To Die in Cuba: Suicide and Society. By Louis A. Pérez, Jr. access online[پیوند مرده]
  42. ↑ Pan American Health Organization, Health situation in the Americas: Basic Indicators 2009, op cit. , p 6.
  43. ↑ Jerry M. Spiegel and Annalee Yassi "Lessons from the margins of globalization: appreciating the Cuban health paradox" in Journal of Public Health Policy, Volume 25, Number 1, 2004, pp. 85–110(26)online. "Patients pay for drugs, hearing, dental,and orthopedic prostheses, wheelchairs, crutches, and similar items but prices are low and subsidized by the state; and in the case of low-income patients, these items are offered free of charge"
  44. ↑ مشکلات سلامت و بهداشت در آمریکای جنوبی. «دستکش لاتکس پزشکی». بیوتی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۶-۲۹.
  45. ↑ "For Cubans a bitter pill". Archived from the original on 26 January 2021. Retrieved 12 January 2021.
  46. ↑ Cuba's Health in Transition and the Central and Eastern European بایگانی‌شده در ۱۸ اکتبر ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine. Countries Experience. Antonio Maria de Gordon.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=خدمات_بهداشتی_و_پزشکی_در_کوبا&oldid=40611277»