دستگاه بین‌المللی یکاها - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

لوگوی دستگاه بین‌المللی یکاها

دستگاه بین‌المللی یکاها[۱] (به فرانسوی: Système international d’unités)، که با نام مخفف «SI» شناخته می‌شود؛ دستگاه بین‌المللی استاندارد شده‌ای برای سنجش کمیت‌ها بر حسب یکاها (واحدها) است. این سازمان در سال ۱۹۶۰ پایه‌گذاری شد. «توجه به این موضوع ضروری است که گرچه در چند کمیت اصلی مانند طول، جرم و زمان یکاهای این دستگاه با دستگاه متریک مشترک و پذیرفته‌شده است با این‌حال در خیلی از کمیت‌های اصلی و فرعی دیگر با هم تفاوت دارند مانند کلوین و درجه سلسیوس یا ژول و کیلوکالری و… و نباید این دستگاه را با دستگاه متریک اشتباه گرفت» این دستگاه نوع پیشرفته و بین‌المللی دستگاه متریک است.

کمیت‌های اصلی و یکاهای آن‌ها در دستگاه بین‌المللی یکاها(SI)

[ویرایش]

در هر دستگاه اندازه‌گیری کمیت‌هایی را به عنوان کمیت‌های اصلی مشخص می‌کنیم و سپس آن‌ها را مستقلاً تعریف کرده و روش اندازه‌گیری مستقل آن‌ها را ارائه می‌کنیم. کمیت‌های فرعی با به‌کارگیری قوانین فیزیک و روابط ریاضی به دست می‌آیند.

کمیت‌های اصلی و یکاهای آن‌ها در دستگاه بین‌المللی یکاها عبارت‌اند از:

یکاهای فرعی

[ویرایش]
اطلاعات بیشتر: یکای فرعی اس‌آی

یکاهای فرعی واحدهایی هستند که از ترکیب چند واحد تشکیل شده‌اند؛ مانند متر بر ثانیه برای سنجش سرعت. در اصل در اینجا سرعت به‌عنوان کمّیتی بر حسب طول و زمان (یعنی به شکل مقدار طول طی شدهٔ مشخص در مدت زمان مشخص) بیان می‌شود.

جدول یکاها

[ویرایش]
فهرست واحدهای اندازه‌گیریی که با الگوی{{تبدیل}} قابل محاسبه می‌باشند
سیستم یکای اندازه‌گیری کلید واژه
 اختصار توضیحات ضریب تبدیل بر اساس کلوین ترکیب
سیستم‌ها یا دسته بندی یکان‌ها یکان‌ها بر اساس نام واژه‌هایی که هنگام کار می‌توانید استفاده کنید نشانه‌ها یا حروف اختصاری که برای {{تبدیل}} تعریف شده‌است توضیحات در مورد یکان‌هایی که در {الگو|تبدیل}ممکن است وابسته یا کلی باشند ضریب تبدیل بر اساس واحد‌های اس‌آی کلید واژه برای تبدیل‌های چندگانه
طول
(فهرست کامل)
دستگاه یکا کد یکا کوته‌نوشت توضیحات ضریب تبدیل به متر یکاهای خروجی ترکیب
اس‌آی مگامتر Mm Mm US spelling: megameter
 ۱٬۰۰۰٬۰۰۰
کیلومتر km کیلومتر US spelling: kilometer
 ۱٬۰۰۰
  • km mi
متر m متر US spelling: meter
 ۱
  • m ft
  • m ftin
سانتی‌متر cm سانتی‌متر US spelling: centimeter
 ۰٫۰۱
  • cm in
میلی‌متر mm mm US spelling: millimeter
 ۰٫۰۰۱
  • mm in
میکرون μm (um) µm US spelling: micrometer
 ۰٫۰۰۰۰۰۱
نانومتر nm nm US spelling: nanometer
 ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۰۱

'متن مورب'

متریک غیر اس‌آی آنگستروم Å
(angstrom) 		Å ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۰۰۱
امپراطوری
و
مرسوم امریکا 		مایل mi مایل ۱٬۶۰۹٫۳۴۴
  • mi km
فورلانگ furlong ۲۰۱٫۱۶۸
زنجیر (یکا) chain ۲۰٫۱۱۶۸
راد rd rd For other names of this unit see the full list. ۵٫۰۲۹۲
فاتوم fathom assumes 1 fathom ≡ 6 ft ۱٫۸۲۸۸
یارد yd yd assumes the international definition ۰٫۹۱۴۴
پا ft (foot) پا The foot code will produce foot as the plural form. ۰٫۳۰۴۸
  • ftin (feet and inches)
  • ft m (foot m)
اینچ in in ۰٫۰۲۵۴
  • in cm
  • in mm
دیگر موارد مایل دریایی nmi nmi the استاندارد بین‌المللی nautical mile
For other nautical miles see the full list. 		۱٬۸۵۲
پارسک pc pc ۳٫۰۸۵۶۷۷۵۸۱۴۶۷۲×۱۰^۱۶
سال نوری ly ly ۹٫۴۶۰۷۳۰۴۷۲۵۸۰۸×۱۰^۱۵
یکای کیهانی AU AU ۱۴۹٬۵۹۷٬۸۷۰٬۷۰۰
مساحت
(فهرست کامل)
سیستم یکای اندازه‌گیری کلید واژه
 اختصار توضیحات ضریب تبدیل بر اساس مترمربع ترکیب
SI کیلومتر مربع km2 کیلومترمربع US spelling: square kilometer
 ۱٬۰۰۰٬۰۰۰
  • km2 sqmi
متر مربع m2 m۲ US spelling: square meter
 ۱
  • m2 sqft
سانتی‌متر مربع cm2 cm۲ US spelling: square centimeter
 ۰٫۰۰۰۱
  • cm2 sqin
میلی‌متر مربع mm2 mm² US spelling: square millimeter
 ۰٫۰۰۰۰۰۱
  • mm2 sqin
non-SI metric هکتار ha هکتار ۱۰٬۰۰۰
Imperial
&
US customary 		مایل‌مربع sqmi مایل‌مربع ۲٬۵۸۹٬۹۸۸٫۱۱۰۳۳۶
  • sqmi km2
جریب acre ۴٬۰۴۶٫۸۵۶۴۲۲
یارد مربع sqyd یارد مربع ۰٫۸۳۶۱۲۷۳۶
فوت مربع sqft
(sqfoot) 		sq ft The sqfoot code will produce square foot as the plural form. ۰٫۰۹۲۹۰۳۰۴
  • sqft m2 (sqfoot m2)
اینچ مربع sqin sq in ۰٫۰۰۰۶۴۵۱۶
  • sqin cm2
Other square nautical mile sqnmi sq nmi ۳٬۴۲۹٬۹۰۴
dunam dunam For alternative spellings and definitions see the full list ۱٬۰۰۰
tsubo tsubo (۴۰۰/۱۲۱)
حجم
(فهرست کامل)
سیستم یکای اندازه‌گیری کلید واژه
 اختصار توضیحات ضریب تبدیل بر اساس مترمکعب ترکیب
SI متر مکعب m3 متر مکعب US spelling: cubic meter
one kilolitre 		۱
سانتی‌متر مکعب cm3 cm۳ US spelling: cubic centimeter
one millilitre 		۰٫۰۰۰۰۰۱
cc cc
میلی‌متر مکعب mm3 mm³ US spelling: cubic millimeter
 ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۰۱
non-SI metric kilolitre kl kL US spelling: kiloliter
one cubic metre 		۱
kL kl
لیتر l l US spelling: liter
one cubic decimetre
Triple combinations are also possible. See the full list. 		۰٫۰۰۱
  • l impgal
  • l USgal
  • l U.S.gal
  • l USdrygal
  • l U.S.drygal
L L
  • L impgal
  • L USgal
  • L U.S.gal
  • L USdrygal
  • L U.S.drygal
centilitre cl cL US spelling: centiliter
 ۰٫۰۰۰۰۱
cL cL
millilitre ml ml US spelling: milliliter
one cubic centimetre 		۰٫۰۰۰۰۰۱
  • ml impoz
  • ml USoz
  • ml U.S.oz
mL mL
  • mL impoz
  • mL USoz
  • mL U.S.oz
Imperial
&
US customary 		cubic yard cuyd cu yd ۰٫۷۶۴۵۵۴۸۵۷۹۸۴
فوت مکعب cuft (cufoot) cu ft The cufoot code will produce cubic foot as the plural form. ۰٫۰۲۸۳۱۶۸۴۶۵۹۲
cubic inch cuin cu in ۰٫۰۰۰۰۱۶۳۸۷۰۶۴
Imperial barrel impbbl imp bbl 36 imp gal ۰٫۱۶۳۶۵۹۲۴
bushel impbsh imp bsh 8 imp gal ۰٫۰۳۶۳۶۸۷۲
impbu imp bu
gallon impgal imp gal 4.54609 litres by definition, also
4 imp qt or 8 imp pt or 160 imp fl oz
Triple combinations are also possible. See the full list. 		۰٫۰۰۴۵۴۶۰۹
  • impgal l
  • impgal L
  • impgal USgal
  • impgal U.S.gal
  • impgal USdrygal
  • impgal U.S.drygal
quart impqt imp qt 1/4 imp gal or 40 imp fl oz ۰٫۰۰۱۱۳۶۵۲۲۵
pint imppt imp pt 1/8 imp gal or 20 imp fl oz ۰٫۰۰۰۵۶۸۲۶۱۲۵
fluid ounce impoz(impfloz) imp fl oz 1/160 imp gal ۰٫۰۰۰۰۲۸۴۱۳۰۶۲۵
  • impoz USoz
  • impoz U.S.oz
  • impoz ml
  • impoz mL
US customary
liquid measure 		barrel USbbl US bbl 31½ US gal
used for liquids except for oil and beer (see the full list) 		۰٫۱۱۹۲۴۰۴۷۱۱۹۶
U.S.bbl U.S. bbl
[[بشکه نفت|بشکه نفت]] oilbbl بشکه نفت 42 US gal ۰٫۱۵۸۹۸۷۲۹۴۹۲۸
beer barrel USbeerbbl
(usbeerbbl) 		US bbl ۰٫۱۱۷۳۴۷۷۶۵۳۰۴
U.S.beerbbl
(usbeerbbl) 		U.S. bbl
گالون USgal US گالون 231 cubic inches by definition, also
4 US qt or 8 US pt or 128 US fl oz
Triple combinations are also possible. See the full list. 		۰٫۰۰۳۷۸۵۴۱۱۷۸۴
  • USgal l
  • USgal L
  • USgal impgal
U.S.gal U.S. gal
  • USgal l
  • USgal L
  • USgal impgal
quart USqt US qt 1/4 US gal or 32 US fl oz ۰٫۰۰۰۹۴۶۳۵۲۹۴۶
U.S.qt U.S. qt
pint USpt US pt 1/8 US gal or 16 US fl oz ۰٫۰۰۰۴۷۳۱۷۶۴۷۳
U.S.pt U.S. pt
fluid ounce USoz
(USfloz) 		US fl oz 1/128 US gal ۰٫۰۰۰۰۲۹۵۷۳۵۲۹۵۶۲۵
  • USoz ml
  • USoz mL
  • USoz impoz
U.S.oz
(U.S.floz) 		U.S. fl oz
  • U.S.oz ml
  • U.S.oz mL
  • U.S.oz impoz
US customary
dry measure 		barrel USdrybbl US bbl 105/32 US bsh ۰٫۱۱۵۶۲۸۱۹۸۹۸۵۰۸
U.S.drybbl U.S. bbl
bushel USbsh US bsh 2150.42 cubic inches by definition ۰٫۰۳۵۲۳۹۰۷۰۱۶۶۸۸
USbu U.S. bu
U.S.bsh U.S. bsh
U.S.bu U.S. bu
dry gallon USdrygal US dry gal 1/8 US bsh
Triple combinations are also possible. See the full list. 		۰٫۰۰۴۴۰۴۸۸۳۷۷۰۸۶
  • USdrygal l
  • USdrygal L
  • USdrygal impgal
U.S.drygal U.S. dry gal
  • U.S.drygal l
  • U.S.drygal L
  • U.S.drygal impgal
dry quart USdryqt US dry qt 1/32 US bsh ۰٫۰۰۱۱۰۱۲۲۰۹۴۲۷۱۵
U.S.dryqt U.S. dry qt
dry pint USdrypt US dry pt 1/32 US bsh ۰٫۰۰۰۵۵۰۶۱۰۴۷۱۳۵۷۵
U.S.drypt U.S. dry pt
سرعت
(فهرست کامل)
سیستم یکای اندازه‌گیری کلید واژه
 اختصار توضیحات ضریب تبدیل بر اساس متر بر ثانیه ترکیب
SI metre per second m/s m/s US spelling: meter per second
 ۱
  • m/s ft/s (m/s foot/s)
non-SI metric کیلومتر در ساعت km/h km/h US spelling: kilometer per hour
 (۵/۱۸)
  • km/h mph
Imperial
&
US customary 		mile per hour mph mph ۰٫۴۴۷۰۴
  • mph km/h
  • mph kn
foot per second ft/s (foot/s) ft/s The foot/s code will produce foot per second as the plural form. ۰٫۳۰۴۸
  • ft/s m/s
Maritime units گره kn (knot) kn (۴٫۶۳/۹)
  • kn mph


نیرو
(فهرست کامل)
سیستم یکای اندازه‌گیری کلید واژه
 اختصار توضیحات ضریب تبدیل بر اساس متر ترکیب
SI گیگانیوتن GN GN Triple combinations are also possible. See the full list. ۱٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰
  • GN LT-f
  • GN LTf
  • GN ST-f
  • GN STf
meganewton MN MN Triple combinations are also possible. See the full list. ۱٬۰۰۰٬۰۰۰
  • MN LT-f
  • MN LTf
  • MN ST-f
  • MN STf
kilonewton kN kN Triple combinations are also possible. See the full list. ۱٬۰۰۰
  • kN LT-f
  • kN LTf
  • kN ST-f
  • kN STf
newton N N ۱
  • N lb-f
  • N lbf
  • N oz-f
  • N ozf
millinewton mN mN ۰٫۰۰۱
  • mN oz-f
  • mN ozf
  • mN gr-f
  • mN grf
micronewton μN (uN) µN ۰٫۰۰۰۰۰۱
  • μN gr-f
  • μN grf
nanonewton nN nN ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۰۱
  • nN gr-f
  • nN grf
cgs megadyne Mdyn Mdyn ۱۰
kilodyne kdyn kdyn ۰٫۰۱
dyne dyn
(dyne) 		dyn ۰٫۰۰۰۰۱
millidyne mdyn mdyn ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۱
Metric gravitational units tonne-force t-f tf ۹٬۸۰۶٫۶۵
tf tf
kilogram-force kg-f kgf ۹٫۸۰۶۶۵
kgf kgf
gram-force g-f gf ۰٫۰۰۹۸۰۶۶۵
gf gf
milligram-force mg-f mgf ۰٫۰۰۰۰۰۹۸۰۶۶۵
mgf mgf
Avoirdupois-based units poundal pdl pdl ۰٫۱۳۸۲۵۴۹۵۴۳۷۶
long ton-force LT-f LTf ۹٬۹۶۴٫۰۱۶۴۱۸۱۸۳۵۲
  • LT-f ST-f
LTf LTf
  • LTf STf
short ton-force ST-f STf ۸٬۸۹۶٫۴۴۳۲۳۰۵۲۱
  • ST-f LT-f
STf STf
  • STf LTf
pound-force lb-f lbf ۴٫۴۴۸۲۲۱۶۱۵۲۶۰۵
lbf lbf
ounce-force oz-f ozf ۰٫۲۷۸۰۱۳۸۲۰۳۰۹۵۳۷۸۰۰۰
ozf ozf
grain-force gr-f grf ۰٫۰۰۰۶۳۵۴۶۰۲۳۰۷۵۱۵
grf grf
انرژی
(فهرست کامل)
سیستم یکای اندازه‌گیری کلید واژه
 اختصار توضیحات ضریب تبدیل بر اساس ژول ترکیب
SI gigajoule GJ GJ ۱٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰
[[ژول|مگاژول]] MJ MJ ۱٬۰۰۰٬۰۰۰
[[ژول|کیلوژول]] kJ kJ ۱٬۰۰۰
hectojoule hJ hJ ۱۰۰
decajoule daJ daJ ۱۰
[[ژول|ژول]] J J ۱
decijoule dJ dJ ۰٫۱
centijoule cJ cJ ۰٫۰۱
megajoule mJ MJ ۱٬۰۰۰٬۰۰۰
microjoule μJ (uJ) µJ ۰٫۰۰۰۰۰۱
nanojoule nJ nJ ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۰۱
cgs

{{convert/list of units/rowtop|Merg|{{{2

kiloerg kerg kerg ۰٫۰۰۰۱
erg erg erg ۰٫۰۰۰۰۰۰۱
کیلووات ساعت multiples terawatt-hour TWh TWh ۳٫۶×۱۰^۱۵
TW.h TW·h
gigawatt-hour GWh GWh ۳٫۶×۱۰^۱۲
GW.h GW·h
megawatt-hour MWh MWh ۳٬۶۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰
MW.h MW·h
[[کیلووات ساعت|کیلووات ساعت]] kWh kW·h ۳٬۶۰۰٬۰۰۰
kW.h kW·h
[[وات‌ساعت|وات‌ساعت]] Wh Wh ۳٬۶۰۰
W.h W·h
الکترون‌ولت multiples
gigaelectronvolt GeV GeV ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۰۰۱۶۰۲۱۷۶۴۸۷
megaelectronvolt MeV MeV ۱٫۶۰۲۱۷۶۴۸۷×۱۰^−۱۳
kiloelectronvolt keV keV ۱٫۶۰۲۱۷۶۴۸۷×۱۰^−۱۶
electronvolt eV eV ۱٫۶۰۲۱۷۶۴۸۷×۱۰^−۱۹
millielectronvolt meV meV ۱٫۶۰۲۱۷۶۴۸۷×۱۰^−۲۲
کالری multiples [[کالری|کالری]] Cal کالری The thermochemical calorie is the default definition. For other definitions see the full list. ۴٬۱۸۴
megacalorie Mcal Mcal ۴٬۱۸۴٬۰۰۰
کیلوکالری kcal kcal ۴٬۱۸۴
Calorie cal Cal ۴٬۱۸۴
millicalorie mcal mcal ۰٫۰۰۴۱۸۴
پوند-نیرو-foot/
اینچ-ساعت (زمان)-دقیقه-ثانیه 		foot-poundal ftpdl ft·pdl ۰٫۰۴۲۱۴۰۱۱۰۰۹۳۸۰۴۸
foot-pound (energy) ftlbf ft·lbf ۱٫۳۵۵۸۱۷۹۴۸۳۳۱۴۰۰۳
ftlb-f ft·lbf
inch-pound force inlbf in·lbf ۰٫۱۱۲۹۸۴۸۲۹۰۲۷۶۱۶۷
inlb-f in·lbf
inch-ounce force inozf in·ozf ۰٫۰۰۷۰۶۱۵۵۱۸۱۴۲۲۶۰۴۳۵۰
inoz-f in·ozf
horsepower-hour hph hp·h 2,684,519.537696172792
یکای بریتانیایی حرارت Btu Btu Btu The International Steam Table British thermal unit is the default definition. For other definitions see the full list. ۱٬۰۵۵٫۰۵۵۸۵۲۶۲
BTU BTU
TNT-based units gigatonne of TNT GtTNT ۴٫۱۸۴×۱۰^۱۸
gigaton of TNT GtonTNT
megatonne of TNT MtTNT ۴٫۱۸۴×۱۰^۱۵
megaton of TNT MtonTNT Mt
kilotonne of TNT ktTNT ۴٫۱۸۴×۱۰^۱۲
kiloton of TNT ktonTNT kt
tonne of TNT tTNT ۴٬۱۸۴٬۰۰۰٬۰۰۰
ton of TNT tonTNT
Other
Hartree Eh Eh ۴٫۳۵۹۷۴۴۱۷×۱۰^−۱۸
rydberg Ry Ry ۲٫۱۷۹۸۷۴۱×۱۰^−۱۸
tonne of oil equivalent toe toe ۴۱٬۸۶۸٬۰۰۰٬۰۰۰
barrel of oil equivalent BOE BOE ۶٬۱۱۷٬۸۶۳٬۲۰۰
cubic foot of natural gas cuftnaturalgas
(cufootnaturalgas) 		The cufootnaturalgas code will produce cubic foot of natural gas as the plural form. ۱٬۰۵۵٬۰۵۵٫۸۵۲۶۲
litre-atmosphere latm l·atm ۱۰۱٫۳۲۵
Latm L·atm
gallon-atmosphere impgalatm imp gal·atm ۴۶۰٫۶۳۲۵۶۹۲۵
gallon-atmosphere USgalatm
(usgalatm) 		US gal·atm ۳۸۳٫۵۵۶۸۴۹۰۱۳۸
U.S.galatm
(usgalatm) 		U.S. gal·atm
دما
(فهرست کامل)
سیستم یکای اندازه‌گیری کلید واژه
 اختصار توضیحات ضریب تبدیل بر اساس کلوین ترکیب
SI کلوین K K Triple combinations are also possible. See the full list. [K]
  • K °C (K)C
  • K °R (K)R
  • K °F (K)F
[[سانتیگراد|degree سانتیگراد]] °C (C) سانتیگراد ([°C]+273.15)
  • °C K (C)K
  • °C °R (C)R
  • °C °F (C)F
Imperial
&
US customary 		degree Rankine °R (R) °R ([°R]/1.8)
  • °R K (R) K
  • °R °C (R) C
  • °R °F (R) F
[[فارنهایت|degree فارنهایت]] °F (F) فارنهایت (([°F]+459.67)/1.8)
  • °F K (F) K
  • °F °C (F) C
  • °F °R (F) R
Celsius change C-change مثال:   {{تبدیل|5|C-change}}
Fahrenheit change F-change مثال:  {{تبدیل|10|F-change}}


جرم
(فهرست کامل)
سیستم یکای اندازه‌گیری کلید واژه
 اختصار توضیحات ضریب تبدیل بر اساس متر ترکیب
SI کیلوگرم kg کیلوگرم Triple combinations are also possible. See the full list. ۱
  • kg lb
  • kg st
گرم g g ۰٫۰۰۱
  • g oz
milligram mg mg ۰٫۰۰۰۰۰۱
  • mg gr
microgram μg (ug) µg ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۰۱
non-SI metric تن t t Triple combinations are also possible. See the full list. ۱٬۰۰۰
  • t LT
  • t ST
تن متریک MT t
  • MT LT
  • MT ST
اویردوپیز تن بزرگ LT 2,240 lb
used mostly in the British Commonwealth
Triple combinations are also possible. See the full list. 		۱٬۰۱۶٫۰۴۶۹۰۸۸
  • LT t
  • LT MT
  • LT ST
long ton
short ton ST 2,000 lb
used mostly in the US
Triple combinations are also possible. See the full list. 		۹۰۷٫۱۸۴۷۴
  • ST t
  • ST MT
  • ST LT
short ton
short ton st 14 lb
used mostly in the British Commonwealth except Canada
Triple combinations are also possible. See the full list. 		۹۰۷٫۱۸۴۷۴
  • st kg
  • st lb
پوند lb پوند Triple combinations are also possible. See the full list. ۰٫۴۵۳۵۹۲۳۷
  • lb kg
  • lb st
ounce oz oz ۰٫۰۲۸۳۴۹۵۲۳
  • oz g
drachm drachm ۰٫۰۰۱۷۷۱۸۴۵۱۹۵
drachm dram
grain gr gr equivalent to the troy grain ۰٫۰۰۰۰۶۴۷۹۸۹۱
Troy troy ounce ozt ozt ۰٫۰۳۱۱۰۳۴۷۶۸
other carat carat ۰٫۰۰۰۲
گشتاور
(فهرست کامل)
سیستم یکای اندازه‌گیری کلید واژه
 اختصار توضیحات ضریب تبدیل بر اساس N·m ترکیب
صنعتی
SI نیوتون-متر Nm N·m سه ترکیب ممکن است. full list را بنگرید. 1
  • Nm kg-m
  • Nm ft-lb
غیر SI کیلوگرم-نیرو kg-m kg-m 9.80665
  • kg-m Nm
  • kg-m ft-lb
متعارف پادشاهی
و
ایالات متحده 		پوند-فوت ft-lb ft-lb 1.3558
  • ft-lb Nm
  • ft-lb kg-m
علمی
SI نیوتون-متر N-m N·m سه ترکیب ممکن است. full list را بنگرید. 1
  • N-m kgf-m
  • N-m lbf-ft
غیر SI کیلوگرم-نیرو kgf-m kgf·m 9.80665
  • kgf-m N-m
  • kgf-m lbf-ft
پادشاهی
و
متعارف ایالات متحده 		پوند-فوت lbf-ft lbf·ft 1.3558
  • lbf-ft N-m
  • lbf-ft kgf-m
فشار
یکان کد واژه اختصاری ضریب تبدیل بر اساس pa
gigapascal GPa GPa ۱٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ‎
megapascal MPa MPa ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ ‎
کیلوپاسکال kPa kPa ۱٬۰۰۰ ‎
hectopascal hPa hPa ۱۰۰ ‎
pascal Pa Pa ۱ ‎
millipascal ‎mPa‎ mPa ۰٫۰۰۱ ‎
millibar mbar mbar ۱۰۰ ‎
mb mb ‎
decibar ‎dbar dbar ۱۰٬۰۰۰ ‎
بار bar bar ۱۰۰٬۰۰۰ ‎
kilobarye kBa kBa ۱۰۰ ‎
barye ‎Ba Ba ۰٫۱ ‎
standard atmosphere atm atm ۱۰۱٬۳۲۵ ‎
torr Torr Torr (۲۰٬۲۶۵/۱۵۲) ‎
millimetre of mercury mmHg mmHg ۱۳۳٫۳۲۲۳۸۷۴۱۵ ‎
inch of mercury inHg inHg ۳٬۳۸۶٫۳۸۸۶۴۰۳۴۱ ‎
پاوند بر اینچ مربع psi psi (۴۴۴،۸۲۲،۱۶۱.۵۲۶۰۵
/ ۶۴،۵۱۶)
بازده سوخت
یکان
واژه اختصاری 		توضیحات ترکیب
کیلومتر درهر لیتر km/l (km/L) استفاده از km/Lبرای "km/L"
  • km/l mpgimp
  • km/l mpgus
لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر l/۱۰۰ km (L/۱۰۰ km) استفاده از L/۱۰۰ km برای "L/۱۰۰ km"
  • l/۱۰۰ km mpgimp
  • l/۱۰۰ km mpgus
لیتر بر کیلومتر l/km (L/km) استفاده از L/km برای "L/km"
  • l/km impgal/mi
  • l/km usgal/mi
مایل برهر گالون پادشاهی mpgimp
  • mpgimp mpgus
مایل بر هر گالون ایالات متحده mpgus (mpgUS، mpgU.S.) استفاده از mpgUS برای "US"

استفاده از mpgU.S. برای "U.S."
mpgus خواهد داد "U.S." اگر املا
US را می‌نشاند و در غیر این صورت "US"

  • mpgus mpgimp
گالون پادشاهی در هر مایل impgal/mi
  • impgal/mi
گالون ایالات متحده در هر مایل usgal/mi (USgal/mi، U.S.gal/mi) مانند بالا با us دربرابر US دربرابر U.S.
  • usgal/mi
The mpgUS، mpgU.S.، USgal/mi دربرابر U.S.gal/mi، km/L، L/۱۰۰ km و L/km همچنین به صورت مرکب کار می‌کنند. (روی هم رفته ۳۶ ترکیب می‌سازند).
توان
وات، کیلووات، میلی‌وات و غیره پشتیبانی می‌شوند، همچنین اسب بخار (در سیستم انگلیسی و متریک). از کدهای اختصاری استاندارد به عنوان ورودی استفاده کنید (مانند hp کد معرف اسب بخار (به انگلیسی: horsepower) در جدول زیر)
تراکم جمعیت
یکان
(واژه اختصاری) 		توضیحات ترکیب
سکنه در هر کیلومتر مربع PD/sqkm PD مخفف تراکم جمعیت (به انگلیسی: population density)می‌باشد.
  • PD/sqkm PD/sqmi
در هر کیلومتر مربع /sqkm زمانی که واژهٔ سکنه نامناسب باشد.
  • /sqkm /sqmi
سکنه در هر هکتار PD/ha
  • PD/ha PD/acre
در هر هکتار /ha
  • /ha /acre
سکنه در هر مایل مربع PD/sqmi PD مخفف تراکم جمعیت (به انگلیسی: population density)می‌باشد.
  • PD/sqmi PD/sqkm
در هر مایل مربع /sqmi زمانی که واژهٔ سکنه نامناسب باشد.
  • /sqmi /sqkm
سکنه در هر جریب فرنگی PD/acre
  • PD/acre PD/ha
هر جریب فرنگی /acre
  • /acre /ha

دستگاه یکاها در ایران

[ویرایش]

در ایران از سال ۱۳۰۳ خورشیدی تصمیم به اجرای دستگاه بین‌المللی یکاها گرفته شد. اندازه‌ها مطابق با اندازه‌های استاندارد بین‌المللی بود اما برای یکاها نام‌های ایرانی پیشنهاد شد: ذرع به جای متر، درم به جای گرم و رطل به جای لیتر.[۲] در بررسی طرح در این مجلس، به پیشنهاد عبدالله یاسایی (صدرالادباء) نماینده سمنان و دامغان، به جای ذرع، گز و به جای رطل پیمانه تعیین شد.[۳] در قانونی که برای اجرای این دستگاه در نهم فروردین ۱۳۰۴ به تصویب رسید، دولت مکلف شد ظرف سه سال از تصویب این قانون، اوزان و مقیاسهای تازه را تهیه کند، چهار ماه پیش از انقضای سه سال اوزان و مقیاسهای جدید را آگهی عمومی کند و با گذشت سه سال کامل از تصویب قانون، به اجرا بگذارد. برای کسانی که از اجرای آن خودداری کنند و همچنان واحدهای قدیمی به کار ببرند، مجازات از سه روز تا یک ماه زندان در نظر گرفته شد.[۴] نامهای واحدهای اندازه‌گیری پس از چند جلسه بحث بر سر نامگذاری، چنین تعیین شد[۵] و در دهم خرداد ۱۳۰۴ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

طول معادل متریک سطح معادل متریک حجم معادل متریک جرم معادل متریک
مو یک میلی‌متر گره مربع متر مربع موی مکعب میلی‌متر مکعب خردل یک هزارم گرم
بهر یک سانتی‌متر قفیز صد متر مربع بهر مکعب سانتی‌متر مکعب ارزن یک صدم گرم
گره یک دسی‌متر جریب هکتار پیمانه لیتر نخود یک میلی‌گرم
گز یک متر میل مربع کیلومتر مربع درم گرم
میل یک کیلومتر مثقال ده گرم
سیر صد گرم
سنگ یک کیلوگرم

دولت موفق نشد این دستگاه یکاها را در ایران جا بیندازد و اجرا بکند. در نتیجه، در سال ۱۳۱۱ عبدالله یاسایی که در زمان نمایندگی مجلس از حفظ نامهای ایرانی برای یکاها دفاع می‌کرد، اکنون که معاون وزیر اقتصاد ملی و رئیس کل تجارت شده بود، لایحه‌ای در هجدهم دی ۱۳۱۱ به تصویب مجلس شورای ملی رساند که قانون قبلی را لغو می‌کرد و اوزان و مقیاس‌های رسمی را مطابق اصول متری قرار می‌داد که واحد آن برای؛ طول، متر. و برای جرم، کیلوگرم است. اضعاف و اجزای مقیاس‌ها هم مطابق اصول متری تعیین شد. هرچند به دولت هم اجازه داده شد وزنه‌هایی با مقایسه با اصول متری برای من (سه کیلو) و سایر اوزان همچون سیر (۷۵ گرم) تهیه کند.[۶][۷]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ دستگاه بین‌المللی یکاها برابر مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی به جای Système international d’unités در فرانسه است. «فرهنگ واژه‌های مصوّب فرهنگستان: 1376 تا 1385، بخش لاتین». فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ص. ۱۱۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۲ فوریه ۲۰۱۲.
  2. ↑ «مذاکرات جلسه ۵۲ دوره پنجم مجلس شورای ملی هشتم شهریور ۱۳۰۳». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۶ مارس ۲۰۲۰.
  3. ↑ «مذاکرات جلسه ۱۱۳ دوره پنجم مجلس شورای ملی ۲۸ جدی ۱۳۰۳». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۶ مارس ۲۰۲۰.
  4. ↑ «مذاکرات جلسه ۱۳۴ دوره پنجم مجلس شورای ملی یازدهم حوت ۱۳۰۳». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۶ مارس ۲۰۲۰.
  5. ↑ «مذاکرات جلسه ۱۷۱ دوره پنجم مجلس شورای ملی سوم خرداد ۱۳۰۴». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۲.
  6. ↑ [سازمان انرژی اتمی ایران «امضای پیمان متر در ایران»] مقدار |پیوند= را بررسی کنید (کمک). وزارت امور خارجه سند امضای پیمان متر. ۱۹۷۵.
  7. ↑ «مذاکرات جلسه ۱۲۶ دوره هشتم مجلس شورای ملی هجدهم دی ۱۳۱۱». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۲.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ دستگاه بین‌المللی یکاها موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=دستگاه_بین‌المللی_یکاها&oldid=40523827»