Bisdom Terwaan

Het bisdom Terwaan (Latijn: Dioecesis Morinensis) was in de middeleeuwen een katholiek bisdom in wat nu Noord-Frankrijk en West-Vlaanderen is. De hoofdplaats was de stad Terwaan (Thérouanne) in Artesië. De Latijnse naam was diocesis Tarvennensis seu Morinensis^[1]; dit laatste verwijst naar de Romeinse civitas Morinorum, het land van de Morini.

Het bisdom Terwaan behoorde tot de kerkprovincie van het aartsbisdom Reims. Het bisdom wordt als een van rijkst gedoteerde van de middeleeuwen beschouwd.

Het bestond uit meer dan twintig decanaten, verdeeld in twee aartsdiakonaten, met onder meer:

1. Aartsdiakonaat van Morinie in het graafschap Artesië: Bonen, Giezene, Alken, Witzand, Frenk, Valkenberg, Heusden, Bomi, Lillaar, Ariën aan de Leie, Sint-Pols-aan-de-Ternas, Helveld, Sint-Omaars (Terwaan (Terenburg))
2. Aartsdiakonaat van Vlaanderen in het graafschap Vlaanderen: Ieper, Belle, Poperinge, Mark, Veurne, Broekburg, Kassel, Sint-Winoksbergen, Diksmuide (Nieuwpoort), Meregem.

In 1553 werd de stad Terwaan, kathedraal incluis, grondig verwoest door de troepen van keizer Karel V en bestond het bisdom de facto niet meer. In 1559, met de bul Super Universas van paus Paulus IV, werd het deel in Vlaanderen het nieuwe bisdom Ieper en het centrale en zuidwestelijke deel het nieuwe bisdom Sint-Omaars. Kort nadien, in 1567, besliste paus Pius V dat het bisdom Sint-Omaars in twee delen zou worden gesplitst en dat het zuidwestelijke deel het nieuwe bisdom Boulogne werd. Sinds die datum behield het bisdom Terwaan ook kerkrechtelijk op te bestaan.^[1]

• Lijst van bisschoppen van Terwaan

• Geschiedenis van Terwaan

• Van Werveke, H., Het bisdom Terwaan van den oorsprong tot het begin der veertiende eeuw, Gent, 1924
• Van Buggenhout, J., Geschiedenis en vernietiging van de stad en bisdom Terwaan : de leti Morini, Flandria Nostra, Torhout, 1981
• Légendaire de la morinie ou Vies des saints de l'ancien Diocése de Théouranne (Ypres,Saint-Omer, Boulogne), gedrukt bij Berger Frères, 1850 - archief Universiteit Gent (online)
• Bossuyt, S. en Van Melkebeek, M., Statuta synodalia ad usum morinensem. Les statuts synodaux d'Antoine de Croy et de François de Créquy, évêques de Thérouanne (1495, 1541-1542), in: Bulletin de la Commission Royale pour la Publication des Anciennes Lois et Ordonnances de Belgique, XLVII (2006) 135-173.