Tata Steel-schaaktoernooi

Tata Steel Chess Tournament
Tata Steel-toernooi 2017
Gehouden in	Wijk aan Zee
Data	jaarlijks in januari
Organisator	Tata Steel
Eerste editie	1938
Officiële website
Portaal    Schaken

Het Tata Steel-schaaktoernooi (officieel Tata Steel Chess Tournament) is een schaaktoernooi dat jaarlijks in januari wordt gehouden in het Nederlandse dorp Wijk aan Zee. Het toernooi is vernoemd naar de hoofdsponsor Tata Steel. Het is een van de grootste en sterkst bezette toernooien ter wereld. Tot en met 1999 stond het toernooi bekend als het Hoogoven(s) Schaaktoernooi en vervolgens tot en met 2010 als het Corus-toernooi.

Het eerste Hoogovenstoernooi werd in 1938 gehouden op het terrein van de Hoogovens in Wijk aan Zee. Van een regionaal toernooi ontwikkelde het zich al snel tot een toernooi van nationale allure. Zo deed in 1940 Max Euwe voor het eerst mee. In 1942 verhuisde het toernooi naar Beverwijk.

In 1946 was het Hoogovenstoernooi voor de eerste keer internationaal en werd de hoofdgroep een tienkamp, wat tot en met 1962 zo zou blijven. In 1960 deed voor het eerst een speler uit de Sovjet-Unie (Tigran Petrosjan) mee. In 1963 werd het 25-jarig jubileum gevierd met een 18-kamp bestaande uit oud-winnaars aangevuld met andere sterke spelers. Winnaar werd J.H. Donner. Daarna werd het toernooi een 16-kamp, waaraan bijna altijd een aantal wereldtoppers deelnamen. Het werd in 1967 uitgebreid met een tweede spelersgroep en een aantal open groepen.

In 1968 verhuisde het toernooi van Beverwijk naar Wijk aan Zee. In 1976 maakte hoofdsponsor Hoogovens een crisis door die ook op het toernooi doorwerkte, zo werd de hoofdgroep teruggebracht naar 12 man. In 1980 was het ergste voorbij en werd de hoofdgroep een 14-kamp, wat het sindsdien gebleven is. Uitzonderingen waren de jaren 1993 en 1995, toen er werd geëxperimenteerd met een knock-outtoernooi.

Van 1999 tot 2001 kreeg het toernooi een publicitaire impuls door de deelname van Garri Kasparov. Sindsdien is het niet ongewoon dat een groot deel van de top 10 van de FIDE-ratinglijst meedoet. Nadat de hoofdsponsor fuseerde met een Engels bedrijf, veranderde ook de naam van het toernooi in Corus-toernooi. In zijn huidige vorm is het een massatoernooi met honderden deelnemers, verdeeld over tienkampen, vierkampen, een rapidtoernooi, een superchess-toernooi en drie hoofdgroepen. De A-groep bepaalt het internationale prestige van het toernooi als een van de sterkst bezette toernooien op de schaakkalender. Doordat de naam Hoogovenstoernooi voor buitenlanders niet uit te spreken was, is het in de wandelgangen bekend geworden als Wijk (wiejk), naar de speelplaats.

Na de afronding van de overname van het Brits-Nederlandse Corus door het Indiase Tata Steel, kreeg het toernooi zijn huidige naam. In 2018 introduceerde Tata Steel het Tata Steel India-schaaktoernooi. Dit toernooi betrof rapid- en blitzschaak en werd gehouden in Calcutta. ^[1]Dit toernooi moest in 2020 echter worden afgelast vanwege de coronapandemie die dat jaar uitbrak.

Tussen 2008 en 2022 won Magnus Carlsen het toernooi maar liefst acht maal. Zijn zegereeks werd doorbroken door Hikaru Nakamura (2011), Levon Aronian (2012 en 2014), Wesley So (2017), Fabiano Caruana (2020) en Jorden van Foreest (2021).

In 2021 en 2022 moest het toernooi worden aangepast in verband met de coronapandemie die in 2020 uitbrak. In 2021 werd het toernooi uitsluitend georganiseerd voor de grootmeestergroep.^[2] Het toernooi werd gewonnen door Jorden van Foreest die de eerste Nederlandse winnaar sinds 1985 werd. In 2022 werd het toernooi alleen voor de grootmeestergroep en de challengers georganiseerd. Beide jaren moesten de amateurwedstrijden worden afgelast en moest het toernooi zonder publiek worden gespeeld. Ook werden beide jaren alle wedstrijden in de Moriaan gespeeld.

• Kings, queens & rookies. The Tata Steel Chess Tournament. A celebration of 85 years.. Ed.: Peter Boel & Dirk Jan ten Geuzendam. Alkmaar, New in Ches, 2023. ISBN 9789493257771
• Alexander Münninghoff en Lex Jongsma: 60 jaar Hoogovens Schaaktoernooi 1938-1998. Alkmaar, New In Chess, 1998. ISBN 90-5691-039-6

• Tata Steel-schaaktoernooi

Zie de categorie Tata Steel chess tournament van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.