French
DeutschCounter Terrorism Group
De Counter Terrorism Group (CTG) is een in 2001 opgericht samenwerkingsverband bestaande uit de voor contra-terrorisme verantwoordelijke inlichtingen- en veiligheidsdiensten van de 27 leden van de Europese Unie plus die van Noorwegen, Zwitserland en, sinds de Brexit op 31 januari 2020, het Verenigd Koninkrijk.[1] Voor Nederland is de AIVD lid van de CTG en voor België is dat de Staatsveiligheid.[2]
De CTG levert dreigingsanalyses aan beleidsmakers en bevordert de kennisuitwisseling tussen deskundigen van de aangesloten diensten. Daarnaast levert de Counter Terrorism Group informatie over terrorisme aan het EU Intelligence Analysis Centre (EU INTCEN) van de Europese dienst voor extern optreden. Ook wordt informatie uitgewisseld met Europol en de Verenigde Staten, die als observator aan de CTG verbonden is.[3]
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]De Counter Terrorism Group is ontstaan vanuit de Club de Berne, een overlegorgaan waarin sinds 1971 de hoofden van de veiligheidsdiensten van de EU-lidstaten en van Noorwegen en Zwitserland bijeenkomen. Concrete aanleiding waren de aanslagen van 11 september 2001, waarna de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken (JBZ) van de genoemde landen besloten om de CTG in te stellen.
De eerste bijeenkomst van de CTG vond in november 2001 plaats in Den Haag, onder voorzitterschap van de Belgische veiligheidsdienst. Met ingang van 2005 werd een cel van de CTG in het Joint Situation Centre (SitCen, sinds maart 2012: EU INTCEN) opgenomen om dreigingsanalyses op te stellen op basis van interne en externe bronnen.[3]
Organisatie
[bewerken | brontekst bewerken]In de Counter Terrorism Group komen de hoofden en de voor terrorismebestrijding verantwoordelijke ambtenaren van de 30 aangesloten diensten elke drie maanden voor overleg bij elkaar[2]
Hoewel de CTG geen onderdeel van de Europese Unie is, wordt het voorzitterschap vervuld door het land dat voorzitter van de Raad van Ministers is. Alszodanig was Nederland in de tweede helft van 2004 en de eerste helft van 2016 voorzitter van de Counter Terrorism Group, in het laatste geval uitgeoefend door directeur-generaal van de AIVD, Rob Bertholee.
Uitwisselingsplatform
[bewerken | brontekst bewerken]Tijdens het Nederlandse voorzitterschap werd bekendgemaakt dat de CTG per 1 juli 2016 een nieuw platform had opricht om sneller en beter operationele inlichtingen over terrorismeverdachten te kunnen uitwisselen.[4][5] Volgens het Duitse magazine Der Spiegel gaat het hierbij om een fysiek antiterrorismecentrum dat in het hoofdkantoor van de AIVD in Zoetermeer gevestigd zou zijn,[6] waarbij de AIVD ook alle logistiek verzorgt en dat in 2017 operationeel werd.[7] Er is echter geen permanent secretariaat.[8]
23 van de 30 landen van de CTG nemen aan dit nieuwe platform deel en sturen verbindingspersonen die wekelijks of driewekelijks bijeenkomen om inlichtingen te delen en te analyseren. Hierbij geldt de "Third Party Rule" wat inhoudt dat inlichtingen die van andere landen ontvangen worden, niet zonder toestemming mogen worden doorgegeven aan derden.[8][9] De deelnemende diensten handelen hierbij vanuit hun eigen nationale juridische kader onder toezicht van de daartoe aangewezen nationale toezichtsorganen.[5]
Tevens werd in 2016 een database gecreëerd waarin de deelnemende diensten geëvalueerde persoonsgegevens over "foreign fighters" direct voor elkaar beschikbaar kunnen maken[7] en zal de CTG standaard uitgenodigd worden als de Europese JBZ-raad het onderwerp terrorisme bespreekt.[10] Aanvankelijk bleek het moeizaam om deze database te doorzoeken, maar medio 2016 meldde De Volkskrant dat dit aanmerkelijk verbeterd was.[9]
In oktober 2017 liet het hoofd van de Britse veiligheidsdienst MI5 weten door de samenwerking via dit antiterrorismecentrum 12 personen in Europa gearresteerd konden worden.[11]
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Club de Berne op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Berner Club op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ AIVD Jaarverslag 2019, p. 13.
- ↑ a b MO.be: Zo delen geheime diensten binnen de EU informatie met elkaar, 26 november 2015
- ↑ a b Javier Argomaniz, The EU and Counter-Terrorism: Politics, Polity and Policies After 9/11, p. 50. Gearchiveerd op 19 juni 2023.
- ↑ Rijksoverheid.nl: Nieuw platform voor verdere intensivering samenwerking Europese inlichtingen- en veiligheidsdiensten, 25 januari 2016
- ↑ a b Tweede Kamer: Antwoorden op Kamervragen, 17 oktober 2017. Gearchiveerd op 19 juni 2023.
- ↑ Der Spiegel, Innere Sicherheit: Europäische Geheimdienste richten Anti-Terror-Zentrum ein, 19 februari 2016. Gearchiveerd op 6 april 2023.
- ↑ a b CTIVD.nl: Publicatie rapport 56 over de multilaterale gegevensuitwisseling door de AIVD over (vermeende) jihadisten, 28 maart 2018. Gearchiveerd op 12 september 2022.
- ↑ a b Netzpolitik.org: „Third-Party-Rule“: Keine Auskunft zur internationalen Zusammenarbeit des deutschen Inlandsgeheimdienstes, 22 augustus 2016. Gearchiveerd op 27 maart 2023.
- ↑ a b De Volkskrant, Europese terrorismebestrijders komen al maanden wekelijks bijeen in Nederland, 27 juli 2016. Gearchiveerd op 23 oktober 2017.
- ↑ AIVD.nl: Intensivering samenwerking veiligheidsdiensten in Europa, 10 juni 2016. Gearchiveerd op 1 januari 2023.
- ↑ BBC.com: MI5 boss Andrew Parker warns of 'intense’ terror threat, 17 oktober 2017