Darische kalender

De Darische kalender (Engels: 'darian calendar') is een ontwerp voor een tijdrekening voor gebruik op Mars, in 1985 ontwikkeld door Thomas Gangale en door hem genoemd naar zijn zoon Darius.

Een gewone dag op Aarde is de tijdsduur tussen twee culminaties van de Zon, de zogeheten zonnedag. Deze tijd komt niet overeen met de duur van één omwenteling van de Aarde om zijn as, een siderische dag. De duur van een Martiaanse dag, die al sinds de eerste landing van een ruimtetuig op Mars "sol" genoemd wordt, is op dezelfde wijze gedefinieerd als de gemiddelde tijd tussen twee culminaties van de Zon op Mars. Eén zonnedag van Mars duurt 24 uur, 39 minuten en 35,2 seconden, 2,7 % langer dan van de Aarde.

In de Darische kalender wordt een sol, net als een dag op Aarde, verdeeld in 24 (Mars)uren. Elk Marsuur weer in 60 (Mars)minuten en een (Mars)minuut in 60 (Mars)seconden. Ook dit is een gevestigde gewoonte sinds de eerste Marslandingen. Het gevaar voor verwarring is echter niet denkbeeldig. Omdat een sol 2,7 % langer duurt dan een dag op Aarde, duren ook een Martiaans uur, minuut en seconde 2,7% langer dan de aardse tegenhanger van deze tijdseenheden.

De Aarde doet er 365,24219 dagen over om zijn baan om de zon te doorlopen. Mars heeft voor het doorlopen van zijn baan om de zon 668,5907 sols nodig. Het Martiaans jaar telt daarom 668 of 669 sols. Om te verzekeren dat de kalender in de pas blijft lopen met de seizoenen, is het volgende schema voorgesteld: oneven jaren tellen altijd 669 sols, even jaren tellen doorgaans 668 sols, maar de door tien deelbare jaren zijn schrikkeljaren met 669 sols, tenzij het jaar door 500 deelbaar is, dan zijn het geen schrikkeljaren. Er is ook een uitgebreid schema opgesteld dat rekening houdt met te verwachten afwijkingen in de omlooptijd, en dat voor verschillende perioden verschillende schrikkelschema's gebruikt om de afwijking van het kalenderjaar met de seizoenen te minimaliseren.

Het jaar begint telkens met de sol van de klimmende nachtevening (begin van de lente op het noordelijk halfrond).

De tijdrekening in de Darische kalender begint op de klimmende nachtevening van 11 maart 1609. In het eerste marsjaar (1609-1610) publiceerde Kepler dat planetenbanen elliptisch zijn (ontdekt met het bestuderen van de baan van Mars door Brahe) en begon Galilei waarnemingen te doen met een telescoop, o.a. van Mars.

De sols van een jaar worden gegroepeerd in 24 maanden van 28 of 27 sols; meer bepaald vier semesters van telkens 5 maanden van 28 sols gevolgd door een maand van 27 sols. Heeft het Martiaanse jaar 669 sols, dan telt de laatste maand van het jaar toch 28 sols. De maanden hebben de latijnse namen van de sterrenbeelden afgewisseld met de namen in het Sanskriet.

Elke maand wordt verder ingedeeld in weken van 7 sols; telt een maand slechts 27 sols, dan telt de laatste week ervan slechts 6 sols. Hierdoor valt elke sol van de maand (elke sol met hetzelfde nummer) ook altijd op dezelfde sol van de week. Zo'n kalendervoorstel heet een eeuwige kalender.

In de volgende lijst zijn de dagen van de week Sol Solis, Sol Lunae, Sol Martius, Sol Mercurii, Sol Jovis, Sol Veneris, Sol Saturni.

De laatste dag van Vrishika is een schrikkeldag die niet in elk jaar voorkomt.

• Tijdmeting op Mars

• Volledige uitleg "Darian Calendar" van Thomas Gangale