De Balie

De Balie
De Balie aan het Kleine-Gartmanplantsoen.
Geschiedenis
Opgericht	1982
Structuur
Werkgebied	Noord-Holland
Plaats	Kleine-Gartmanplantsoen 10 Amsterdam
Media
Website	debalie.nl

De Balie is een Nederlandse organisatie die onafhankelijke journalistieke programma's over kunst, cultuur en politiek produceert.^[1] De Balie is gevestigd aan het Kleine-Gartmanplantsoen 10 bij het Leidseplein in Amsterdam en heeft drie theaterzalen, een bioscoop en een café-restaurant.

Toen eind jaren zeventig het gebouw van het Amsterdamse Kantongerecht en het naastliggende Huis van Bewaring 1 uit het einde van de 19e eeuw dreigden te worden afgebroken om er een Bouweshotel van acht verdiepingen te bouwen, voerden verschillende Amsterdammers de actie "Bouw es wat anders" om dat te voorkomen, onder wie Maarten Lubbers, Hedy d'Ancona en Wim T. Schippers. De gemeenteraad ging om, en gezocht werd naar een goede bestemming. In 1979 werden het Theater Frascati en De Brakke Grond gerenoveerd, waardoor vaste bespeler Theaterunie twee jaar zonder onderkomen zat. In overleg met Wethouder Jan Schaefer vonden ze een tijdelijk onderkomen in het leegstaande Kantongerecht. Architecten Pieter Zaanen en Kees Spanjers tekenden een eenvoudige verbouwing tot theater, waarvoor een budget van 150.000 gulden beschikbaar was: het bedrag dat anders aan huur van Frascati en de Brakke grond zou worden uitgegeven. Na twee jaar vertrok de Theaterunie weer uit het pand, en diende theater de Engelenbak zich aan, dat ook gerenoveerd zou worden. Weer een jaar later was Felix Rottenberg in 1982 een van de oprichters van kunstcentrum De Balie. Samen met Paul Hermanides leidde Rottenberg de organisatie en was halverwege de jaren 80 opdrachtgever voor de verbouwing van het Café en restaurant. Architect Rogier Weijand ontwierp het Grand Café in art-deco-stijl. Andere directeuren waren onder andere Chris Keulemans, Andrée van Es, Anil Ramdas en Yoeri Albrecht. Het tijdelijke theater zoals dat in 1979 werd gerealiseerd bestaat tot op de dag van vandaag in vrijwel ongewijzigde vorm.

Yoeri Albrecht is algemeen en artistiek directeur. Hij volgde op 1 december 2010 Ellen Walraven op, die naar Toneelgroep Amsterdam vertrok. Femke Monaghan-van Wachem is zakelijk directeur. Voorzitter van de Raad van Toezicht is Mirjam van Praag. Naast de directie bestaat de organisatie van De Balie uit de redactie en verschillende afdelingen zoals communicatie, financiën, theatertechniek, gebouw- en systeembeheer en het Grand Café. Er werken in totaal meer dan honderd mensen in De Balie.

De redactie van De Balie is een groep programmamakers. Daarnaast werkt De Balie samen met verschillende partners. De Balie organiseert het Vrijdenkersfestival in samenwerking met Gemeente Amsterdam, het Nationaal gesprek over vrijheid in samenwerking met het Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg (vFonds) en Sign of The Times in samenwerking met ITA. De Balie neemt deel aan het samenwerkingsverband Cineville. De filmprogrammering kenmerkt zich door veel documentaires en arthouse-films. Er is een programmatische samenwerking met Rialto. De Balie maakt deel uit van het internationale debatnetwerk Time to Talk.

In het programma biedt De Balie een podium aan gasten uit de kunsten, politiek en wetenschap. De programma's bevinden zich vaak op het snijvlak van diverse disciplines, zoals theater, beeldende kunst en debat.

De programma's in De Balie worden bijna altijd live op internet uitgezonden via De Balie TV. De Balie heeft een uitgebreid archief aangelegd waarin dossiers, artikelen en video’s over voorgaande programma’s en onderwerpen te vinden zijn. De website van De Balie huisvest een videoarchief van programma's. Veel programma's zijn terug te zien via YouTube.

Door de jaren heen zijn er een groot aantal programma-series geweest die kenmerkend zijn voor de programmering van De Balie. De Balie was lange tijd het hart van het IDFA-festival, en ook Cinekid had haar basis in De Balie. Andere voorbeelden zijn:

• Geheugen, Spreek!: onder die titel organiseerde de Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam een lezingencyclus over vormen van herinnering. De titel van de cyclus is gelijk aan die van het boek Geheugen, spreek (1951) van Vladimir Nabokov.
• Forum on European Culture: Forum met kunst, theater en debat over de betekenis van kunst en cultuur voor de toekomst van Europa. De eerste editie in 2016 met onder anderen Rem Koolhaas, Jude Law en Flavia Kleiner
• Kenniscafé: Maandelijks programma over Wetenschap
• Queer and Migrant Film Festival: filmfestival met focus op LGBTQ en migranten
• Crash Course Congo: Het heden, verleden en toekomst van Congo zijn in een reeks van zes afleveringen onderzocht. Er werd onder andere ingezoomd op religieuze soaps, hedendaagse kunst en cultuur en zeep in voedselpakketten.
• What's Art Got to Do With It: kunstconferentie met kunstenaars uit Israël en Palestina.
• Is dit J.M. Coetzee: een vierdaags festival met en in het teken van J.M. Coetzee.
• Politieke Junkies: maandelijks politiek programma, waarin de politieke actualiteit wordt 'ontspind' aan de hand van videofragmenten door journalisten en commentatoren
• Grunberg ontmoet...: Serie waarin auteur Arnon Grunberg in De Balie met verschillende prominente denkers, schrijvers en politici spreekt, zoals Deborah Feldman, Fred Teeven en Zadie Smith
• Live Journalism: De onderzoeksjournalistieke tak van De Balie die periodiek een programma maakt over actuele problematiek in de stad. De programma’s bestaan uit een deel theater en een deel gesprek met betrokkenen en beleidsmakers.
• Nationaal Gesprek Over Vrijheid: Een reeks gesprekken tussen bestuurlijk Nederland en studenten in het middelbaar beroepsonderwijs door het hele land over burgerschap en democratie.

De Balie is ook een filmtheater met dagelijkse programmering. Deze kenmerkt zich door documentaires en arthouse-films met een maatschappelijke relevantie. Rondom filmvertoningen worden er regelmatig speciale programma's georganiseerd met gesprekken en debat, zoals Rite du Cinema met Willem Jan Otten, en Fullscreen over de kunst van de muziekvideo, met gasten als Sef, Fresku en Job, Joris & Marieke. Voor de dagelijkse programmering werkt De Balie samen met Rialto.

De Balie beschikt over vier theaterzalen (Grote Zaal, Filmzaal, Salon en Pleinzaal). De Grote Zaal van De Balie is in september 2011 gerenoveerd en in klassieke staat hersteld. De zalen van De Balie worden ook verhuurd aan particulieren en bedrijven.

De Grote Zaal van De Balie is de oude rechtszaal van het Amsterdamse Kantongerecht, . De zaal heeft een inschuifbare tribune waardoor er meerdere zaalopstellingen mogelijk zijn. De zaal biedt ruimte aan maximaal 220 bezoekers.

De Kleine Zaal wordt voornamelijk gebruikt als filmzaal. Naast filmvoorstellingen wordt de zaal ook gebruikt voor debatten, vergaderingen en kleinschalige lezingen. De zaal biedt plek voor 54 bezoekers.

De Salon, die geschikt is voor kleinschalige programma's zoals lezingen, presentaties, debatten en filmvertoningen, is voorzien van een klein podium. De zaal wordt gekenmerkt door authentieke glas-in-loodramen. De salon is tevens bestemd voor vergaderingen of workshops. De zaal heeft een capaciteit van 85 bezoekers.

De Pleinzaal is de enige zaal van De Balie die is gelegen aan de Leidseplein-kant van het gebouw. De zaal wordt gebruikt voor programma's voor een klein publiek, of waarbij de focus ligt op opnames van video of audioproducties die live of op een later moment worden uitgezonden. De zaal wordt gesierd door een permanent kunstwerk van Barbara Broekman. Er passen zo'n 35 bezoekers in de zaal.

Op 23 januari 2017 vond in De Balie een debat plaats met als thema 'Waarom haten ze ons eigenlijk?', georganiseerd door Stichting Werkelijkheid in Perspectief.^[2] Het titel doelde op het onderwerp van de avond: de vraag naar de motivatie van moslimextremisten.^[3] Het panelgesprek werd geleid door Geerten Waling, historicus aan de Universiteit Leiden. Leden van het panel waren Paul Cliteur (rechtsfilosoof aan de Universiteit Leiden, sinds 2015 verbonden aan de politieke partij Forum voor Democratie), Wim van Rooy (Vlaamse germanist, filosoof en schrijver), Halim el Madkouri (arabist, islamoloog en gemeenteraadslid namens de Partij van de Arbeid in Culemborg) en Meindert Fennema (emeritus hoogleraar politicologie aan het Instituut voor Migratie en Etnische Studies van de Vrije Universiteit Amsterdam) en voormalig gemeenteraadslid namens GroenLinks in Bloemendaal.^[3] Naar aanleiding van een vraag uit het publiek werd er gesproken over de juridische mogelijkheden om Moslims het land uit te zetten.^[3][4] Er was veel ophef over het debat bij onder andere politici, opiniemakers en op sociale media,^[3] waarbij op sociale media de hashtag #BoycottdeBalie werd gebruikt.^[5] Verschillende sprekers die bij De Balie werden uitgenodigd wezen de uitnodiging af en enkele opiniemakers moedigden het publiek aan om De Balie niet meer te bezoeken.^[5] Ook Mona Eltahawy, die was uitgenodigd om in De Balie te spreken over #metoo, zegde haar optreden af toen zij hoorde over de commotie.^[6][7] Haar afzegging kwam in het nieuws en De Balie reageerde erop met een bericht op de website waarin ze het vermoeden uitten dat Eltahawy onjuiste informatie had over het debat, dat De Balie publiekelijk afstand had genomen van de uitspraken in het debat en dat De Balie ook mensen aan het woord wil laten met meningen waar De Balie het niet mee eens is en het als een verantwoordelijkheid beschouwt om "verschillende opvattingen te tonen, te bevragen en te onthullen".^[8]

• Officiële website

Zie de categorie De Balie, Amsterdam van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.