Four Freedoms Award

President Franklin Delano Roosevelt, geschilderd door Frank Salisbury, 1947

De Four Freedoms Award is een prijs voor een persoon of instantie die zich op een bijzondere wijze heeft ingezet voor het waarborgen van de vier vrijheden van de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt. Roosevelt benoemde deze vrijheden aan het Amerikaans Congres in zijn zogenoemde Four freedoms-toespraak tijdens de State of the Union van 6 januari 1941.

In principe worden jaarlijks vijf prijzen uitgereikt in afwisselend Middelburg in Nederland en Hyde Park in New York.

De prijzen werden voor het eerst uitgereikt in 1982 ter gelegenheid van zowel de honderdste geboortedag van president Roosevelt als het tweehonderdjarig bestaan van diplomatieke betrekkingen tussen de Verenigde Staten en Nederland.

Four Freedoms Monument, Madison
De Four Freedoms-speech uit 1941
De Four Freedoms Awards verwijzen naar de vier fundamentele vrijheden van de mens, zoals Roosevelt deze verwoordde in zijn State of the Union van 6 januari 1941, daarom ook wel de Four Freedoms-speech genoemd. Dit was nog voor de deelname van de VS aan de Tweede Wereldoorlog.

In de toekomstige dagen, die wij trachten veiliger te maken, kijken we uit naar een wereld die gebaseerd is op vier essentiële menselijke vrijheden.
1. De eerste is de vrijheid van spreken en meningsuiting - overal in de wereld;
2. De tweede is de vrijheid van elk persoon om god te aanbidden op zijn eigen manier - overal in de wereld;
3. De derde is de vrijwaring van gebrek - die, vertaald binnen het kader van de wereld, economische verstandhoudingen in de zin heeft die elk land een gezond leven in vredestijd voor zijn inwoners verzekert - overal in de wereld;
4. De vierde is de vrijwaring van vrees - die, vertaald binnen het kader van de wereld, een wereldwijde reductie betekent van bewapening naar zo'n punt en op zo'n grondige wijze, dat geen land in de gelegenheid zal zijn een daad van fysieke agressie te plegen tegen welke buur dan ook - overal in de wereld.
- Dat is geen visie voor een ver millennium. Het is een duidelijk omschreven basis voor een soort wereld die bereikbaar is in onze eigen tijd en generatie. Die soort wereld is zeer in tegenstelling met de zogenaamde nieuwe orde van tirannie die de dictators trachten te creëren met de inslag van een bom.

— Roosevelt, 6 januari 1941

Roosevelts echtgenote Eleanor Roosevelt bleef na de dood van haar man in 1945 een actief voorvechtster van de opname van de vier vrijheden in de Universele verklaring van de rechten van de mens van de Verenigde Naties.

Uitreiking in Middelburg en Hyde Park, New York

[bewerken | brontekst bewerken]
Nieuwe Kerk
Middelburg
Roosevelt Institute
Hyde Park

Jaarlijks worden de prijzen afwisselend uitgereikt in Nederland en de Verenigde Staten. De personen aan wie een prijs wordt toegekend worden aangeduid met de term laureaat.

In de even jaren worden de prijzen uitgereikt door de Roosevelt Stichting in Middelburg. De uitreiking van de prijs is het enige doel van de stichting. Twee andere instituten in de Zeeuwse hoofdstad zijn er nauw aan verbonden: sinds 1986 is dat het Roosevelt Study Center dat onderzoek verricht naar de Amerikaanse (politieke) geschiedenis, en sinds 2004 'University College Roosevelt', een universiteitscollege van de Universiteit Utrecht.

Deze prijzen worden in principe toegekend aan niet-Amerikanen; een uitzondering daarop was de onderscheiding van Frank Morse in 1986. De ceremonie vindt plaats in de Nieuwe Kerk in Middelburg.

De band met Zeeland is gelegen in de plaats Oud-Vossemeer op het eiland Tholen, waar de voorouders van Roosevelt vermoedelijk vandaan komen.

In oneven jaren worden de prijzen uitgereikt aan Amerikaanse staatsburgers of instituten door het Franklin and Eleanor Roosevelt Institute tijdens een ceremonie in de plaats Hyde Park, New York.

De prijzen bestaan uit medailles die met veel ceremonieel worden uitgereikt en waarbij tijdens de Nederlandse ceremonie in principe leden van het koninklijk huis aanwezig zijn. De Algemene vrijheidsprijs bestaat uit een gouden medaille en de vier afzonderlijke prijzen uit een zilveren medaille. De medailles hebben een doorsnee van 51 millimeter. De voorkant is ontworpen door Alfred Maletsky en vertoont het portret van Roosevelt met de inscriptie Franklin D. Roosevelt. De achterzijde is ontworpen door William Shoyer en vertoont twee mannen- en twee vrouwenfiguren die de vier vrijheden symboliseren, met als attributen het Geschrift, het Gebed, de Hoorn des Overvloeds en een beschermend schild, begeleid met de inscripties Speech, Worship, Want en Fear. De medailles worden gedragen aan een tafzijden halslint met van buiten naar binnen twee rode dunne banen, twee witte banen en een brede blauwe baan.

Voor elk van de vier vrijheden die Roosevelt in zijn toespraak van 1941 noemde is een prijs ingesteld.

Daarnaast wordt een afzonderlijke, algemene vrijheidsprijs (de Freedom Medal) uitgereikt aan een persoon of instantie die zijn of haar functie, persoonlijkheid en invloed langdurig heeft ingezet voor de menselijke vrijheid in al zijn facetten.

Onregelmatig worden er bovendien nog speciale prijzen verleend, de special presentation.


Algemene vrijheidsprijs (Freedom Medal)

[bewerken | brontekst bewerken]
Een van de medailles
Jaar Middelburg Foto Jaar Hyde Park Foto
1982 H.K.H. Prinses Juliana 1983 William Averell Harriman
1984 Harold Macmillan 1985 Claude Pepper
1986 Sandro Pertini 1987 Tip O'Neill
1988 Helmut Schmidt 1989 William Brennan
1990 Václav Havel en Jacques Delors 1991 Thurgood Marshall
1992 Javier Pérez de Cuéllar 1993 Cyrus Vance
1994 Dalai lama Tenzin Gyatso 1995 Jimmy Carter
1996 Juan Carlos I van Spanje 1997 Katharine Graham
1998 Mary Robinson 1999 Edward Kennedy
2000 Martti Ahtisaari 2001 De Tweede Wereldoorlog-veteranen, met name:
2002 Nelson Mandela 2003 George Mitchell
2004 Kofi Annan 2005 Bill Clinton
2006 Mohammed el-Baradei 2007 Carl Levin en Richard Lugar
2008 Richard von Weizsäcker 2009 Hillary Clinton
2010 Europees Hof voor de Rechten van de Mens 2011 Russ Feingold
2012 Luiz Inácio Lula da Silva 2013 Wendell Berry
2014 Rode Kruis 2015 Ruth Bader Ginsburg
2016 Angela Merkel 2017 Harry Belafonte
2018 Christiana Figueres Olsen als vertegenwoordiger van het Klimaatakkoord van Parijs in 2015 2019 Lonnie Bunch
2020 Verenigde Naties 2021 Fred Korematsu
2022 Svetlana Tichanovskaja 2023
Freedom of Speech, een schilderij van Norman Rockwell uit 1943

De eerste is de vrijheid van spreken en meningsuiting - overal in de wereld

— Roosevelt, 6 januari 1941
Jaar Middelburg jaar Hyde Park
1982 Max van der Stoel 1983 Joseph Rauh
1984 Amnesty International 1985 Kenneth Bancroft Clark
1986 El País 1987 Herbert Block
1988 Ellen Johnson Sirleaf 1989 Walter Cronkite
1990 geen prijs 1991 James Barrett Reston
1992 Mstislav Rostropovitsj 1993 Arthur Miller
1994 Marion Dönhoff 1995 Mary McGrory
1996 John Hume 1997 Sidney Yates
1998 CNN 1999 John Robert Lewis
2000 Bronisław Geremek 2001 The New York Times en de familie Ochs/Sulzberger
2002 Radio Free Europe/Radio Liberty 2003 Studs Terkel
2004 Lennart Meri 2005 Tom Brokaw
2006 Carlos Fuentes 2007 Bill Moyers
2008 Lakhdar Brahimi 2009 Anthony Romero
2010 Novaja Gazeta 2011 Michael Copps
2012 Al Jazeera 2013 Paul Krugman
2014 Maryam Durani 2015 Arthur Mitchell
2016 Mazen Darwish 2017 Dan Rather
2018 Erol Önderoğlu 2019 The Boston Globe
2020 Maria Ressa 2021 Nikole Hannah-Jones
2022 Mai Khoi Do Nguyen 2023
M. vd Stoel
1982
J. Lewis
1999
Freedom of Worship, een schilderij van Norman Rockwell uit 1943

De tweede is de vrijheid van elk persoon om god te aanbidden op zijn eigen manier - overal in de wereld

— Roosevelt, 6 januari 1941
Jaar Middelburg jaar Hyde Park
1982 Willem Visser 't Hooft 1983 Coretta Scott King
1984 Werner Leich en Beyers Naudé 1985 Elie Wiesel
1986 kardinaal Alfrink 1987 Leon Sullivan
1988 Teddy Kollek 1989 Raphael Lemkin (postuum) en Hyman Bookbinder
1990 László Tőkés 1991 Paul Moore
1992 Terry Waite 1993 Theodore Hesburgh, Congregatie van het Heilig Kruis
1994 Gerhart Riegner 1995 Andrew Young
1996 Robert Runcie 1997 William Gray
1998 Desmond Tutu 1999 Lindy Boggs
2000 Cicely Saunders 2001 Johnnie Carr
2002 Nasr Abu Zayd 2003 Robert Drinan
2004 Sari Nusseibeh 2005 Cornel West
2006 De gemeenschap van Taizé 2007 Peter Gomes
2008 Karen Armstrong 2009 Eboo Patel
2010 Asma Jahangir 2011 Barry Lynn
2012 Bartholomeus I van Constantinopel 2013 Zuster Simone Campbell
2014 Prins Hassan bin Talal 2015 William Barber II
2016 2017
  • dominee Dr. Steve Stone
  • Dr. Bashar A. Shala
2018 Bisschop Paride Taban 2019 Krista Tippett
2020 Religions for Peace International 2021 Raphael Warnock
2022 Lian Gogali 2023
C. King
1983
E. Wiesel
1985
B. Alfrink
1986
Bartholomeus I
2012
Freedom from Want van schilder Norman Rockwell uit 1943

De derde is de vrijwaring van gebrek - die, vertaald binnen het kader van de wereld, economische verstandhoudingen in de zin heeft die elk land een gezond leven in vredestijd voor zijn inwoners verzekert - overal in de wereld

— Roosevelt, 6 januari 1941
Jaar Middelburg jaar Hyde Park
1982 Johan Witteveen 1983 Robert McNamara
1984 Liv Ullmann 1985 John Kenneth Galbraith
1986 Frank Morse 1987 Mary Lasker
1988 Halfdan Mahler 1989 Dorothy Height
1990 Emiel van Lennep 1991 Paul Newman - Joanne Woodward
1992 Jan Tinbergen 1993 Eunice Kennedy Shriver en Sargent Shriver
1994 Sadako Ogata 1995 Lane Kirkland
1996 Artsen zonder Grenzen 1997 Mark Hatfield
1998 Stéphane Hessel 1999 George McGovern
2000 Monkombu Swaminathan 2001 March of Dimes Birth Defects Foundation
2002 Gro Harlem Brundtland 2003 Dolores Huerta
2004 Marguerite Barankitse 2005 Marty Evans
2006 Muhammad Yunus, Grameen Bank 2007 Barbara Ehrenreich
2008 Jan Egeland 2009 Vicki Escarra
2010 Maurice Strong 2011 Jacqueline Novogratz
2012 Ela Bhatt 2013 Coalition of Immokalee Workers
2014 Hawa Abdi 2015 Olufunmilayo Olopade
2016 Denis Mukwege 2017 Ai-jen Poo
2018 Emmanuel de Merode als vertegenwoordiger van de Virunga Alliance 2019 Franklin A. Thomas
2020 Sander de Kramer 2021 Deepak Bhargava
2022 Nice Nailantei Leng’ete 2023
R. McNamara
1983
M. Lasker
1987
M. Yunus
2006
E. Bhatt
2012
Nice Nailantei Leng’ete
2022
Freedom from Fear van schilder Norman Rockwell uit 1943

De vierde is de vrijwaring van vrees - die, vertaald binnen het kader van de wereld, een wereldwijde reductie betekent van bewapening naar zo'n punt en op zo'n grondige wijze, dat geen land in de gelegenheid zal zijn een daad van fysieke agressie te plegen tegen welke buur dan ook - overal in de wereld

— Roosevelt, 6 januari 1941
Jaar Middelburg jaar Hyde Park
1982 Herman van Roijen 1983 Jacob Javits
1984 Brian Urquhart 1985 Isidor Isaac Rabi
1986 Olof Palme (postuum) 1987 George Kennan
1988 Armand Hammer 1989 J. William Fulbright
1990 Simon Wiesenthal 1991 Mike Mansfield
1992 Peter Carington 1993 George Ball
1994 Zdravko Grebo 1995 Elliot Richardson
1996 Shimon Peres 1997 Daniel Inouye
1998 Craig Kielburger 1999 Bobby Muller
2000 Louise Arbour 2001 De Tweede Wereldoorlog-veteranen, met name:
2002 Ernesto Zedillo 2003 Robert Byrd
2004 Max Kohnstamm 2005 Lee Hamilton en Thomas Kean
2006 Aung San Suu Kyi 2007 Brent Scowcroft
2008 War Child Nederland 2009 Pasquale D'Amuro
2010 Gareth Evans 2011 Bryan Stevenson
2012 Hussain al-Shahristani 2013 Ameena Matthews
2014 Malala Yousafzai 2015 tijdschrift The Nation
2016 Human Rights Watch 2017 Cristina Jiménez Moreta
2018 Urmila Chaudhary 2019 Sandy Hook Promise
2020 Leoluca Orlando 2021 Voor hun inzet voor het opzetten van het Excluded Workers Fund in New York:
  • Maria Isabel Sierra
  • Sonia Pérez
  • Sixta Leon Barrita
  • Rubiela Correa
2022 ÜniKuir 2023
W. Fulbright
1989
B. Muller
1999
L. Arbour
2000
Aung San S.
2006

Speciale verlening

[bewerken | brontekst bewerken]
1984 Simone Veil (centennial award) 2002 William vanden Heuvel 2005 BBC World Service
1990 Michail Gorbatsjov 2003 Arthur M. Schlesinger jr. 2005 Mary Soames
1995 Jonas Salk 2004 Anton Rupert 2006 Mike Wallace
1995 Ruud Lubbers 2004 Bob Dole 2008 Forrest Church
M. Gorbatsjov
1990
R. Lubbers
1995
M. Soames
2005
F. Church
2008
Zie de categorie Four Freedoms Awards van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.