Helderziendheid

Helderziendheid of clairvoyance verwijst naar het vermogen dat iemand zou bezitten om op buitenzintuiglijke wijze beelden te zien van gebeurtenissen die zich op een andere plaats of in een andere tijd voordoen.

Zoals met alle paranormale verschijnselen wordt het bestaan van helderziendheid betwist. Ook over de geldigheid of de interpretatie van experimenten met helderziendheid bestaat, zelfs binnen de parapsychologie, onenigheid.

Iemand die beweert helderziend te zijn, wordt een helderziende of paragnost genoemd. Zo iemand denkt op een andere manier dan via zintuiglijk waarnemen iets over onbekende mensen of situaties te weten te kunnen komen.^[1] Zo wordt bijvoorbeeld beweerd dat gedachten, gevoelens, herinneringen, of visualisaties van een cliënt of groep worden opgevangen. Sommige paragnosten treden op als paranormale genezers (magnetiseurs of handopleggers).

Hoewel paragnosten vaak beweren door de politie ingeschakeld te zijn om vermiste mensen of voorwerpen te helpen opsporen, is het vaak andersom: de paragnosten geven ongevraagd advies aan de politie. Uit een onderzoek in Engeland blijkt dat, als een paragnost advies had gegeven bij zaken die uiteindelijk opgelost zijn, dit advies nooit bleek te kloppen.^[2]

De Nederlandse justitie sluit echter, in uiterst zeldzame gevallen, het gebruik van een paragnost onder het mom "onorthodoxe opsporingsmethoden" niet uit, zo liet minister Ivo Opstelten in 2012 weten middels een brief aan de ChristenUnie.^[3]

Enkele bekende zelfverklaarde helderzienden zijn:

• Gerard Croiset (1909-1980) - paragnost en paranormaal genezer. In de stoelenproef trachtte hij van tevoren de persoon te beschrijven die op een bepaalde stoel zou gaan zitten. Hij bood ook hulp bij het zoeken naar vermiste kinderen. Zijn praktijken werden uitvoerig onderzocht door Wilhelm Tenhaeff, die echter stelselmatig de feiten verdraaide in het voordeel van Croiset.^[4]
• Peter Hurkos (1911-1988) - beweerde de toekomst te kunnen voorspellen en gebeurtenissen in het verleden van anderen te zien. Hij werd gedurende 2,5 jaar onderzocht in het onderzoekslaboratorium van Amerikaanse medicus Andrija Puharich. In 90% van de gevallen bleek hij de uitkomst correct te kunnen voorstellen. Sceptici nemen het onderzoek van Puharich echter niet serieus. In de VS stond Hurkos bekend als The Psychic Detective (de helderziende onderzoeker). Hij adviseerde onder andere Ronald Reagan en de politie.
• Jozef Rulof (1898-1952) - paragnost en medium. Hij schreef ruim 25 boeken over het hiernamaals en maakte vele schilderijen naar verluidt onder invloed van verschillende overleden schilders. Hij publiceerde een eigen kosmologie op basis van zijn paranormale ervaringen.
• Jomanda (1948) - spiritiste en genezend medium. Jomanda beweert hulp te krijgen van haar overleden vader en andere krachten in de goddelijke wereld. Van 1992 tot 1999 hield Jomanda 'healings' in de Evenementenhal te Tiel. Ze straalde ook kraanwater in, dat daardoor genezend zou worden. Jomanda kwam in opspraak vanwege haar rol in het verloop van de ziekte van actrice Sylvia Millecam.
• Robbert van den Broeke (1980) - paranormaal medium. Als medium sinds 2004 met enige regelmaat op de Nederlandse televisie verschenen. In 2006 meermaals ontmaskerd door Stichting Skepsis, Dossier X en De Telegraaf.

• Derek Ogilvie (1965) - medium en babyfluisteraar. Beweert door telepathisch contact te begrijpen wat in baby's omgaat. Ontmaskerd door het VARA-programma Rambam in januari 2012 en eerder al in mei 2007 door de Amerikaanse onderzoeker en goochelaar James Randi.

• Emanuel Swedenborg (1688-1772) - kreeg in de jaren 1744 en 1745 een reeks visioenen.

• Edgar Cayce (1877-1945) - paranormaal medium en "helderziend diagnosticus". In trance beantwoordde hij vragen van derden over hun gezondheid, dromen, vroegere levens en zaken.
• Eileen Garrett (1893-1970) - een Iers medium dat beweerde in contact te staan met de nabestaanden van de ramp met het Britse lichtschip R101.
• Char Margolis (1951) - spiritiste die door haar intuïtie in contact zou komen met overleden dierbaren. Volgens Char heeft iedereen zijn eigen beschermengelen. Ze is vaak bekritiseerd door sceptici, zoals James Randi, die stellen dat haar resultaten ook bereikt kunnen worden met cold reading.

• Ziener
• Medium (esoterie)
• Cold reading
• Hot reading
• Waarzeggerij