Ischnacanthiformes
Ischnacanthiformes Status: Uitgestorven | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Ishnacanthus gracilis | |||||||
Taxonomische indeling | |||||||
| |||||||
Orde | |||||||
Ischnacanthiformes Berg, 1940 | |||||||
Ischnacanthus gracilis | |||||||
Afbeeldingen op Wikimedia Commons | |||||||
Ischnacanthiformes op Wikispecies | |||||||
|
De Ischnacanthiformes[1] zijn een orde van uitgestorven Acanthodii uit het Laat-Paleozoïcum. De pantsers die aan ze worden toegeschreven dateren al uit het Midden- en Laat-Siluur, met de oudste, meer complete fossielen uit het Vroeg-Devoon van Engeland en Canada. Tegen het einde van het Devoon stierven de meeste vormen uit. Een aantal, zoals Acanthodops overleefden tot het Laat-Carboon.
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]De Ischnacanthiformes hadden een langer en lichter lichaam dan de Climatiiformes. Ze hadden twee rugvinnen, elk met een vinstekel als achterrand. De vinstekels van de Ischnacanthiformes waren meestal slank en smal en reikten diep in het lichaam. Hun schubben waren dun. Met uitzondering van de basale ischnacanthiform Uraniacanthus uit Engeland, misten de ischnacanthiformen extra stekels tussen de borst- en buikvinnen. De rand van het palatoquadratum en het kraakbeen van Meckel bij de muil was verbeend en bedekt met tanden die stevig aan het bot waren vastgemaakt. Het benige pantser rond de schoudergordel, dat kenmerkend is voor de Climatiiformes, ontbreekt bij de Ischnacanthiformes.
Over het algemeen zijn de Ischnacanthiformes slecht van vondsten bekend, veel beschreven geslachten zijn alleen bekend van losse kaken en tandspiralen. De meeste Ischnacanthiformes waren niet-gespecialiseerde vissen die kleine prooien aten. Sommige grotere en meer geëvolueerde vormen kunnen ook op grotere prooien gejaagd hebben. Het grootste geslacht, Xylacanthus, van de Ischnacanthiformes, gevonden op Spitsbergen, is geschat op twee meter lang, maar is alleen bekend van de kaken.
Systematiek
[bewerken | brontekst bewerken]De Ischnacanthiformes worden gerekend tot de Acanthodii en worden ook wel stekelhaaien genoemd. Ze zijn waarschijnlijk de zustergroep van de Acanthodiformes en vormen samen met deze de zustergroep van de beenvissen (Osteichthyes) of ze moeten worden geplaatst in de voorouderlijke groep van beenvissen.
Literatuur
- Robert L. Carroll: Paläontologie und Evolution der Wirbeltiere, Thieme, Stuttgart (1993), ISBN 3-13774-401-6
- John A. Long: The Rise of Fishes. The Johns Hopkins University Press, 1995, ISBN 0801849926
- Joseph S. Nelson: Fishes of the World. 4th edition. John Wiley & Sons, Hoboken NJ 2006, ISBN 0-471-25031-7
Noten
- ↑ Fossilworks: Ischnacanthiformes. www.fossilworks.org. Gearchiveerd op 12-10-2022. Geraadpleegd op 12-10-2022.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Ischnacanthiformes op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.