French
DeutschKalverbos (Tiel)
| Kalverbos | ||
|---|---|---|
 | ||
Fontein in het Kalverbos | ||
| Type | stadspark | |
| Locatie | Tussen de stadsgracht en het Sint Walburg | |
| Coördinaten | 51° 53′ NB, 5° 26′ OL | |
| Architect | Karel George Zocher | |
Het Kalverbos is een stadspark en een straat in de Nederlandse stad Tiel. Het park ligt in het stadscentrum, tussen de straat Kalverbos, de stadsgracht en het Sint Walburg. Over de gracht voert een goudkleurige voetgangersbrug naar de Veemarkt en de Burense Poort.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]De naam Kalverbos is afgeleid van Calvarieberg. Van het begin van de tiende eeuw tot 1679 stonden op het Kalverbos het klooster en de kerk van Sint-Walburg. Deze werden in of kort na het jaar 916 gesticht door graaf Waltger van Teisterbant.[1] In 950 kwamen kerk en klooster in het bezit van bisschop Balderik van Utrecht en werd het Sint-Walburgcomplex een belangrijk kerkelijk centrum. Toen er zelfs wonderen werden toegeschreven aan de Heilige Walburga, werd Tiel ook een bedevaartplaats.[2] Door de invoering van de Reformatie in 1578 raakte de kerk in verval. In juli 1588 liet Diederik Vijgh het koor met de koorgang afbreken en een jaar later de drie klokken uit de toren halen. De restanten van de kerk werden in 1679 afgebroken.[3]
Langs het park staan verscheidene monumentale panden. Het pand Kalverbos 4 was lang een stadsboerderij, en na de Reformatie een Rooms-Katholieke schuilkerk. In de 18e eeuw werd het uitgebreid met een monumentale voorgevel en een verdieping, en in 1765 werd de latere generaal David Hendrik Chassé er geboren.[4] Ook aan het Sint Walburg staan enkele monumentale panden, waaronder het gymnasium van 1864.
Voor 1839 werd de 'beestenmarkt' op het Kalverbos gehouden, onder meer de jaarlijkse paardenmarkt.[5] In 1840 werd het park aangelegd door Karel George Zocher. Het terrein werd opgehoogd met de grond die vrijkwam toen de Hucht werd afgegraven. Er staan verschillende oude bomen, onder meer een beuk met een stamomtrek van meer dan 4 m.[6][7] Ook staat er sinds 1918 een buste van Meinard Tydeman, die van 1891 tot 1916 vertegenwoordiger van het kiesdistrict Tiel was in de Tweede Kamer.
De naam Kalverbos werd officieel in 1884 vastgesteld, maar komt al in akten vanaf 1844 en in de vroege kranten (1854) voor.[8]
In 1927 besloot de gemeenteraad het park te reconstrueren, en de VVV schonk bij haar tienjarig bestaan in 1929 1500 gulden voor de bouw van een fontein. De fontein is een gemeentelijk monument.[9] Tijdens de Tweede Wereldoorlog lag onder het park een schuilkelder.[10][11]
Voorafgaand aan de week van het fruitcorso in september leggen lokale instellingen langs de stadsgracht fruitmozaïeken, die 's avonds verlicht zijn.[12]
-
Kalverbos 4 en 5 -
Het gymnasium met daarachter de Sint Dominicuskerk -
Buste van Meinard Tydeman -
Fruitmozaïek
- Smit, E.J.TH.A.M.A., H.J. Kers (2001). De geschiedenis van Tiel. Oudheidkamer voor Tiel en Omstreken, Tiel, pp. 160. ISBN 9080376728. Geraadpleegd op 26 januari 2022.
- Van Heiningen, Huub (september 2011). Het Kalverbos in vroeger tijden en de Sint Walburgkerk. De Nieuwe Kroniek 3 (1): 3-11
- ↑ K. Nieuwenhuijsen (2016), Strijd om West-Frisia. De ontstaansgeschiedenis van het graafschap Holland: 900-1100, Omniboek, Utrecht, p. 201-202.
- ↑ Mijn Gelderland: Monnikken en Ridders in Tiel, gearchiveerd.
- ↑ Van Heiningen 2011, p. 6.
- ↑ Kalverbos 4 en 4a. Stadsherstel Tiel. Gearchiveerd op 20 januari 2022. Geraadpleegd op 29 januari 2022.
- ↑ Smit 2001, p. 160.
- ↑ Beuk in het Kalverbos in Tiel, Gelderland, Nederland. Monumental trees (23 oktober 2016). Gearchiveerd op 20 januari 2022. Geraadpleegd op 29 januari 2022.
- ↑ Tineke Swaneveld, Bomenwandeling bij Open Monumentendag. De Zakengids (28 juli 2021). Gearchiveerd op 20 januari 2022. Geraadpleegd op 29 januari 2022.
- ↑ Kalverbos. stratenintiel.nl. Gearchiveerd op 14 februari 2022. Geraadpleegd op 14 februari 2022.
- ↑ Smit 2001, p. 229.
- ↑ Smit 2001, p. 239.
- ↑ Van Heiningen 2011, p. 4.
- ↑ Mozaïekleggers. Fruitcorso.nl. Geraadpleegd op 29 januari 2022.