Kapitein Haak

Kapitein Haak
Personage uit Peter Pan-verhalen
Kapitein Haak in gevecht met Peter Pan, afgebeeld door F.D. Bedford in Peter and Wendy van James Barrie uit 1912
Kapitein Haak in gevecht met Peter Pan, afgebeeld door F.D. Bedford in Peter and Wendy van James Barrie uit 1912
Debuut Peter and Wendy
Bedacht door J.M. Barrie
Persoonsinformatie
Alias James Haak, James Hook, Hook
Geslacht Man
Beroep Piratenhoofdman, scheepskapitein
Specialiteit ijzeren haak aan zijn rechterarm, angst voor de krokodil
Portaal  Portaalicoon   Media

Kapitein James Haak (Engels: Captain [James] Hook), is de belangrijkste antagonist in het klassiek geworden verhaal Peter and Wendy uit 1911 van J.M. Barrie. Hij is een van de vaste bewoners van Nooitgedachtland, waar hij piratenhoofdman is en kapitein van het schip Jolly Roger. Hij is de gezworen vijand van de hoofdpersoon, Peter Pan. Hij is de aanvoerder van een groep niet al te snuggere piraten, waarvan zijn persoonlijke assistent Mr. Smee (Nederlands: "Vetje") de meest in het oog springende is.

Kapitein Haak heet zo omdat zijn rechterhand − zoals het een stereotiepe piraat betaamt − is vervangen door een ijzeren haak. Die hand werd in een gevecht door Peter Pan afgehakt en vervolgens door een krokodil opgegeten. De krokodil kreeg hierna de smaak van Kapitein Haak goed te pakken en blijft hem sindsdien tot in lengte van dagen achtervolgen. Kapitein Haak hoort wanneer de krokodil weer in de buurt is dankzij zijn tikkende wekker, die ook is ingeslikt door de krokodil en sindsdien altijd is blijven lopen.[1]

Haak verscheen nog niet in het begin van de ontwikkeling van het verhaal van het toneelstuk, waarin de opstandige en onbevreesde Peter Pan eigenlijk zelf dicht bij een schurk stond. Dit figuur werd gecreëerd om een eindscène te maken wanneer de kinderen weer naar huis reizen in het stuk. Later schreef Barrie een langere scène, waarin hij vertelde dat kinderen gefascineerd zijn met piraten en breidde hij de rol van de kapitein uit, naarmate het toneelstuk vorderde. In eerste instantie zou actrice Dorothea Baird de rol van de kapitein spelen; echter drong acteur Gerald du Maurier aan om de rol te mogen spelen.

Diverse verhaallijnen

[bewerken | brontekst bewerken]

Barrie verklaart in het boek dat "Haak niet zijn echte naam was".[bron?] De ware naam van het personage blijft tot de dag van vandaag onbekend en zou de fans tot verbazing brengen. De naam 'Haak' staat in relatie met het voorval van het gevecht met Peter Pan, die zijn afgehakte hand aan de krokodil voerde. Barrie verklaart wel dat Haak een voormalige bootsman van kapitein Zwartbaard was en de "enige man van wie Barbecue bang was"[2] (In Robert Louis Stevensons Schateiland, was 'Barbecue' een bijnaam van Long John Silver).

In het toneelstuk wordt beweerd dat Haak de beroemde Eton en de Universiteit van Oxford (namelijk Balliol College) heeft bezocht. Hij is bang voor zijn eigen bloed of heeft bloedvrees in het algemeen.

Op toneel en in het boek treedt hij op met een langharige krullende zwarte pruik met daarbij dikke donkere wenkbrauwen en snor. De haak is verbonden met zijn rechterarm en wordt gebruikt als wapen. Verder wordt hij omschreven als een "knappe en elegante verschijning", zelfs als hij vloekt. Barrie vergelijkt hem qua uiterlijk met koning Karel II van Engeland. Al is de piraat soms bloeddorstig, volgens Barrie is hij een fantastische piraat en schuilt er mogelijk een held in hem.

Ook in de Disneyfilm Peter Pan speelt Kapitein Haak een prominente rol. Hierin is Haak niet zijn rechter-, maar zijn linkerhand kwijt. Ook in Disneyland Parijs is hij een bekende figuur, vooral te zien bij de Piratenboot in Adventureland.

De naar Kapitein Haak genoemde speelfilm Hook van Steven Spielberg uit 1991 (met in de hoofdrollen Robin Williams als Peter Pan en Dustin Hoffman als Kapitein Haak) vertelt het verhaal van Peter Pan die ondertussen volwassen is, nu ver verwijderd van Nooitgedachtland leeft en het geheel vergeten is, totdat de inmiddels bejaarde Haak Peter Pans kinderen ontvoert en Peter Pan dwingt terug te keren naar Nooitgedachtland.

In het oorspronkelijke verhaal van Barrie komt Kapitein Haak aan het eind om het leven doordat de krokodil hem alsnog te pakken krijgt. In de Disney-verfilming uit 1953 is dit einde aangepast. Hierdoor kon Haak later nog eens terugkeren in Terug naar Nooitgedachtland (2002).

In film & media

[bewerken | brontekst bewerken]

De volgende acteurs hebben Kapitein Haak in een film of serie gespeeld.

  • Brian Till: The Secret History of Captain Hook. in: The Atlantic, 23 december 2010.