Loek Hermans

Loek Hermans
Loek Hermans in 1986
Algemeen
Volledige naam	Louis Marie Lucien Henri Alphonse Hermans
Geboren	23 april 1951
Partij	VVD
Titulatuur	drs.
Functies
1974–1978	Lid gemeenteraad Nijmegen
1977–1990, 2002	Lid Tweede Kamer
1990–1994	Burgemeester van Zwolle
1994–1998	Commissaris van de Koningin van Friesland
1998–2002	Minister van OCW
2007–2015	Lid Eerste Kamer
Portaal    Politiek

Louis Marie Lucien Henri Alphonse (Loek) Hermans (Heerlen, 23 april 1951) is een Nederlands voormalig politicus voor de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) en bestuurder. Hij was minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kabinet-Kok II, lid van de Eerste- en Tweede Kamer der Staten-Generaal, burgemeester van Zwolle en commissaris van de Koningin in Friesland.

Hermans werd geboren in een rooms-katholiek gezin, volgde de hbs te Kerkrade en studeerde van 1969 tot 1976 bestuurskunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Hermans was lid van studentenvereniging Carolus Magnus. Hierna was hij van 1 augustus 1972 tot 1976 leraar maatschappijleer en bestuurskunde aan de Bestuursschool in Gelderland. In 1969 werd Hermans lid van de VVD. Hij vervulde diverse functies in de JOVD, de jongerenorganisatie van de VVD.

Van 3 september 1974 tot 5 september 1978 was Hermans lid van de gemeenteraad van Nijmegen. Bij de Tweede Kamerverkiezingen 1977 werd hij gekozen in het parlement en op 8 juni 1977 werd hij beëdigd als lid. Hermans werd in 1986 door Joris Voorhoeve verslagen in een strijd om het fractievoorzitterschap. Hij leidde in 1987 en 1988 de Parlementaire enquête naar de Paspoortaffaire. Van september 1988 tot september 1990 was hij vicevoorzitter van de VVD-fractie.

Hermans verliet op 23 september 1990 de Tweede Kamer en werd al op 16 september dat jaar burgemeester van Zwolle, een functie die hij aanhield tot 25 april 1994. Van 25 april 1994 tot 3 augustus 1998 was hij Commissaris van de Koningin van Friesland. In 1995 leidde hij de naar hem genoemde commissie om de voors en tegens van de Betuweroute af te wegen: de commissie concludeerde dat het kabinet-Lubbers III een goed besluit had genomen en adviseerde het zittende kabinet-Kok I om de route volgens plan uit te voeren.

Op 3 augustus 1998 werd Hermans minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kabinet-Kok II. Hij voerde tijdens zijn bewind de bachelor-masterstructuur in. Ook pleitte hij voor fusies en verdere deregulering in het onderwijs. Vooral HBO-instellingen vatten zijn aansporingen op als carte blanche om zich als commerciële ondernemingen te gaan gedragen en allerlei semi-publieke financieringsconstructies te bedenken. De kwestie ontplofte nog tijdens zijn ministerschap, toen in 2001 de Hbo-fraude aan het licht kwam die leidde tot een parlementair onderzoek.
Op Hermans' verzoek verrichtte een commissie onder leiding van Herman Wijffels een onderzoek naar de Kennisinfrastructuur Genomics. Als minister van OC&W nam Hermans in 2002 het eerste exemplaar van het NIOD-rapport naar de Val van Srebrenica in ontvangst.

Na de Tweede Kamerverkiezingen 2002 was hij van 23 mei 2002 tot 25 juli 2002 opnieuw lid van de Tweede Kamer. Na de vorming van het kabinet-Balkenende I op 22 juli 2002 besloot hij onverwacht uit de landelijke politiek te stappen en zijn Kamerzetel op te geven.

Van 1 juli 2003 tot 9 februari 2011 was Hermans voorzitter van MKB-Nederland. Daarnaast was hij onder andere commissaris bij voetbalclub sc Heerenveen, lid van de Heeren Zeventien en lid van de Raad van Toezicht van het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (NBTC). Hij is voorzitter van de Raad van Toezicht van Care Nederland en van de Stichting Katholieke Universiteit Nijmegen. Sinds december 2002 is Hermans voorzitter van het Nederlands Uitgeversverbond, sinds februari 2011 van Greenport Holland en sinds maart 2011 voorzitter van Adfiz, branchevereniging voor financieel intermediair. Vanaf 2006 tot 2011 was Hermans voorzitter van de Raad van Toezicht van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).

Op 12 juni 2007 werd Hermans lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal en in 2009 voorzitter van de raad van toezicht van de publieke omroep WNL. Vanaf 22 februari 2011 was hij voorzitter van de VVD-fractie in de senaat en bij de Eerste Kamerverkiezingen 2011 was hij lijsttrekker namens zijn partij. Opvallend stemgedrag van Loek Hermans was dat hij in 2008 als enige van zijn fractie vóór het (verworpen) wetsvoorstel Aanbestedingswet stemde.

Hermans raakte tijdens zijn loopbaan verschillende malen in opspraak, o.m. vanwege zijn rol als bestuurder bij het COA, bij het zorgbedrijf Meavita, en vanwege zijn grote aantal nevenfuncties ('bijbanen').^[1] Als lid van de vierhoofdige ledenraad van de Koninklijke Vereniging voor Facultatieve Crematie gaf Hermans in 2012 toestemming voor de verkoop van het crematorium- en begrafenisbedrijf van de Vereniging, de Facultatieve Groep, aan de directeur van dit bedrijf, Henry Keizer.^[2] Hermans was ook commissaris bij dit bedrijf. De verkoop vond plaats voor een prijs die ver onder de boekwaarde lag. Keizer, die ook voorzitter was van de VVD, kwam door zijn rol in de transactie in opspraak en moest het voorzitterschap van de partij in 2017 neerleggen. In 2013 raakte Hermans ook in opspraak binnen zijn eigen partij toen hij als mentor van beginnende VVD-politici door een van hen van machtsmisbruik werd beschuldigd.^[3] Ook was Hermans toezichthouder bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, de waakhond van de woningbouwsector, in de tijd dat het miljarden kostende derivatendebacle bij Woningcorporatie Vestia naar buiten kwam.^[4]

Hermans stapte in 2011 op als voorzitter van de Raad van Toezicht van het COA toen deze organisatie in opspraak kwam over het salaris en de manier van leidinggeven van bestuursvoorzitter en partijgenoot Nurten Albayrak. Toenmalig VVD-fractieleider Stef Blok verweet Hermans dat hij erop had moeten toezien dat Albayraks salaris aan de balkenendenorm werd aangepast.^[5]

Hermans was president-commissaris van Meavita op het moment dat dit thuiszorgbedrijf in 2009 failliet ging. Daarbij verloren 20.000 werknemers hun baan. Uit het onderzoeksverslag van de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam bleek dat Hermans als toezichthouder niet optrad, toen bleek dat bestuurder Theo Meuwese niet naar behoren functioneerde. Nadat de Ondernemingskamer op 2 november 2015 stelde dat Meavita failliet was gegaan door wanbeleid van het bestuur, stapte Hermans op als VVD-fractievoorzitter van de Eerste Kamer.^[6][7] De Ondernemingskamer gaf toestemming aan de AAF en de curatoren om hun onderzoekskosten tot een bedrag van 155.000 euro te verhalen op Hermans. Het falen van Hermans bij Meavita is in de rechtszaak onder meer geweten aan zijn veelvuldige nevenfuncties; letterlijk valt in de uitspraak te lezen dat Hermans als voorzitter van de raad van commissarissen "te veel functies in zich verenigde en zijn taak bij Meavita Nederland niet voldoende serieus nam".^[8][9][10] In 2018 werd in de dan nog lopende rechtszaak een schikking getroffen.^[11]

De afgelopen decennia had Hermans 96 nevenfuncties, daarvan gemiddeld tien en soms twintig gelijktijdig.^[4] In januari 2016 had hij 12 bijbanen, te weten:
- Adviseur van de Nederlandse Maatschappij tot Bevordering der Tandheelkunde;
- Voorzitter van het Nederlands Uitgeversverbond;
- Voorzitter van de Stichting Katholieke Universiteit Nijmegen;
- Lid van het bestuur van de Academie voor Wetgeving;
- Lid van de Raad van Advies van Koninklijke Horeca Nederland;
- Lid van de Raad van Advies van de Stichting Zeldzame Ziektenfonds;
- Voorzitter van Greenport Holland (een lobbyorganisatie van het tuinbouwbedrijfsleven);
- Voorzitter van het Platform Hout in Nederland;
- Voorzitter van de Stichting "Vrienden van het Nationaal Archief";
- Voorzitter van het Toezicht- en Adviescollege "CBRE Real Estate Funds";
- Lid van de Raad van Advies van het "Luzac College", en
- Lid van het bestuur van de Stichting Instituut GAK te Hilversum.

Eerder had Hermans 84 andere nevenfuncties (deels overlappend, deels niet), onder meer voorzitter van MKB Nederland en het Aids Fonds, bestuurslid bij werkgeversorganisatie VNO-NCW, de Sociaal-Economische Raad en de Wereldomroep. Ook was hij toezichthouder bij het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen, de Free Record Shop, voetbalclub SC Heerenveen en het Korps Landelijke Politiediensten, en adviseur bij het Waddenfonds en de Stichting Voorlichtingscentrum Crematoriumbouw.^[12][13]

Hermans werd op 22 december 2015 aangewezen om per 1 februari 2016 waarnemend burgemeester te worden van Zutphen.^[14] De bedoeling was dat hij negen maanden zou aanblijven. In eerste instantie leek de lokale politiek voorstander van zijn komst, maar al snel trok de SP haar steun in.^[15] Nadat een inwoner een petitie startte en de kritiek op sociale media en in de lokale pers toenam, kwamen er meer twijfels, een direct gevolg van het Meavita-arrest. Dagblad de Stentor begon een online peiling met de stelling: "Het is beter dat Loek Hermans uit het openbaar bestuur blijft". Zo'n 6100 mensen waren het daarmee eens, ofwel ongeveer 95% van de stemmers.^[16] In twee dagen werden via een andere internetenquête meer dan tweeduizend namen verzameld tegen de benoeming, ook van mensen buiten Zutphen.^[17] Uit een vervolggesprek met de lokale fractievoorzitters bleek dat er niet genoeg steun meer was voor zijn aanstelling. Hermans zag vervolgens op 28 december 2015 af van de functie. Als reden gaf hij dat er "nu onvoldoende draagvlak is voor een succesvol functioneren als burgemeester".^{[16][18][19][20]}

Als voorzitter van de Stichting Katholieke Universiteit Nijmegen, de koepelorganisatie van de Radboud Universiteit en het Radboudumc, die verantwoordelijk is voor het toezicht op het bestuur van deze instellingen, kwam Hermans in conflict met de Nederlandse Bisschoppenconferentie. De bisschoppen wezen sind 2014 geregeld door het bestuur van de stichting voorgedragen kandidaten af, omdat zij niet voldeden aan de normen voor katholiciteit zoals de bisschoppen die stelden. Ook tegen Hermans persoonlijk waren aan de zijde van de bisschoppen bezwaren gerezen. Door het langdurig open blijven van vacatures dreigde een bestuursvacuum te ontstaan, hetgeen de Stichting onaanvaardbaar vond, ook gezien de verantwoordelijkheid van de instellingen voor de besteding van grote bedragen aan publiek geld voor onderwijs, onderzoek en zorg. In een rechtszaak door de Stichting aangespannen bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam stelde de Ondernemingskamer de Stichting in het gelijk.^[21] De kamer vond dat de bisschoppen met hun weigerachtige opstelling het maatschappelijk belang in gevaar brachten. In reactie op de rechterlijke uitspraak ontnam de Bisschoppenconferentie aan de Radboud Universiteit en Radboud UMC per decreet het predicaat ‘katholiek’.^[22]

Hermans is weduwnaar, zijn vrouw overleed in 2014.^[23][24] Hij heeft vier kinderen. Eén daarvan is het Tweede Kamerlid, fractievoorzitter en minister van de VVD Sophie Hermans, een ander is Caroliene Hermans, politiek adviseur van Mark Rutte.^[25] Hermans is een neef van wijlen hulpbisschop Alphons Castermans.

• Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw (28 april 1989)
• Officier in de Orde van Oranje-Nassau (10 december 2002)
• Erelid JOVD (maart 2015)
• Ridder in de Orde van de Nijmeegsche Hofraad (2002)

Zie de categorie Loek Hermans van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.