Nederland op de Olympische Spelen

Nederland op de Olympische Spelen
Land	Nederland
IOC-landcode	NED
NOC	NOC*NSF
Nederland op de Zomerspelen
1896 · 1900 · 1904 · 1906 · 1908 · 1912 · 1920 · 1924 · 1928 · 1932 · 1936 · 1948 · 1952 · 1956 · 1960 · 1964 · 1968 · 1972 · 1976 · 1980 · 1984 · 1988 · 1992 · 1996 · 2000 · 2004 · 2008 · 2012 · 2016 · 2020 · 2024
Nederland op de Winterspelen
1924 · 1928 · 1932 · 1936 · 1948 · 1952 · 1956 · 1960 · 1964 · 1968 · 1972 · 1976 · 1980 · 1984 · 1988 · 1992 · 1994 · 1998 · 2002 · 2006 · 2010 · 2014 · 2018 · 2022
Portaal    Olympische Spelen

Nederlandse deelnemers
Lijst deelnemers Zomerspelen
1896 · 1900 · 1904 · (1906) · 1908 · 1912 · 1920 · 1924 · 1928 · 1932 · 1936 · 1948 · 1952 · 1956 · 1960 · 1964 · 1968 · 1972 · 1976 · 1980 · 1984 · 1988 · 1992 · 1996 · 2000 · 2004 · 2008 · 2012 · 2016 · 2020 · 2024
Lijst deelnemers Winterspelen
1924 · 1928 · 1932 · 1936 · 1948 · 1952 · 1956 · 1960 · 1964 · 1968 · 1972 · 1976 · 1980 · 1984 · 1988 · 1992 · 1994 · 1998 · 2002 · 2006 · 2010 · 2014 · 2018 · 2022
Portaal    Sport

Nederland is een van de landen die deelnemen aan de Olympische Spelen. Nederland debuteerde in 1900 op de tweede editie van de Zomerspelen. Achtentwintig jaar later, in 1928, kwam het voor het eerst uit op de Winterspelen die toen voor de tweede keer werden gehouden.

In 2024 nam Nederland voor de 28e keer deel aan de Zomerspelen, in 2022 voor de 22e keer aan de Winterspelen. Het is een van de 46 landen die zowel op de Zomer- als de Winterspelen meerdere medailles behaald heeft.

De eisen die het NOC*NSF doorgaans stelt voor deelname aan de Spelen zijn zwaarder dan de eisen die IOC en andere landen hanteren, met als resultaat dat er minder sporters worden uitgezonden dan mogelijk zou zijn. Reden van deze werkwijze is dat een Nederlandse sporter die actief is op de Olympische Spelen een reële kans moet hebben op een top 8-notering of medailles. Andere landen willen nog weleens een mindere sporter uitzenden naar de Olympische Spelen, gewoonweg omdat diegene heeft voldaan aan de Olympische eisen, of om een jonge sporter ervaring op te laten doen.

Parijs 1900

- Nederland was voor het eerst vertegenwoordigd op de Spelen: 28 mannen (geen vrouwen).

- De eerste medaille die Nederland won op de Spelen was in de schietsport op het onderdeel 50 m revolver voor landenteams. Het team bestond uit Van den Bergh, Antonius Bouwens, Van Haam, Henrik Sillem, Johannes Solko en Anthony Sweys.

- Op 26 augustus zocht de Nederlandse twee met stuurman (roeien) een vervangende stuurman omdat de Fransen in de voorronden gebruik maakten van lichte jongetjes. Een tot op heden onbekende Franse jongen werd gekozen en het Nederlands/Franse team roeide naar de overwinning. Door deze Franse inbreng is deze medaille in de officiële uitslag niet toegekend aan Nederland maar aan een mixed team.

- Door Nederlandse atleten werden in totaal vijf eerste plaatsen gehaald, maar deze klasseringen zijn door het IOC niet erkend.^[1]

Antwerpen 1920.

- Er namen 130 Nederlanders deel, onder wie één vrouw, zwemster Rie Beisenherz, de eerste vrouw die Nederland vertegenwoordigde op de Spelen.

- De zeilers Joop Carp, Piet Wernink en Bernard Carp behaalden de eerste gouden medaille namens Nederland.

Amsterdam 1928

- Nederland mocht voor de eerste maal de Olympische Zomerspelen organiseren.

- Nederlandse atleten behaalden zes gouden, negen zilveren en vier bronzen medailles.

- De gouden medaille van de vrouwen turnploeg was de eerste medaille voor vrouwelijke Nederlandse deelnemers.

- Jan Wils en Isaac Israëls behaalden een gouden medaille in de Kunstwedstrijden, maar van deze medailles is decennia later de erkenning door het IOC ingetrokken.

Los Angeles 1932

- Charles Pahud de Mortanges behaalde één gouden en één zilveren medaille bij de paardensport, waarmee hij in bezit kwam van vijf olympische medailles (waarvan vier gouden)

Berlijn 1936

- Nederland behaalt in totaal zeventien medailles, waarvan zes gouden medailles.

- Rie Mastenbroek wint drie gouden en één zilveren medaille bij het zwemmen

Londen 1948

- Fanny Blankers-Koen wint in totaal vier gouden medailles bij de atletiek, een prestatie die uniek is voor een atlete.

Melbourne 1956

- Nederland boycot de Zomerspelen van 1956 vanwege de inval van de Sovjet-Unie in Hongarije.

- Alexei Pantchoulidzew nam een paar maanden eerder deel aan de paardensport in Stockholm. De paardensport werd gehouden in Stockholm vanwege de strenge quarantainewetten voor dieren in Australië.

Atlanta 1996

- Nederland wint in totaal negentien medailles (waarvan vier gouden); het aantal was een evenaring van 1928

- Nederland wint voor eerst een teamsport op de Spelen: de Nederlandse mannen winnen zowel goud in het hockey als bij het volleybal.

Sydney 2000

- Nederland wint een recordaantal van twaalf gouden medailles; van deze twaalf gouden medailles worden er acht behaald door drie individuele atleten.

- Inge de Bruijn wint drie individuele gouden medailles en een zilveren bij de estafette op het onderdeel zwemmen.

- Leontien van Moorsel wint drie gouden en één zilveren medaille bij het wielrennen.

- Pieter van den Hoogenband wint twee gouden medailles bij het zwemmen.

Athene 2004

- Nederland neemt deel met 216 sporters in 19 olympische sporten.

- Inge de Bruijn wint een gouden, een zilveren en twee bronzen medailles. Met deze medailles brengt zij haar totaal op vier gouden, twee zilveren en twee bronzen medailles, een recordaantal voor Nederland op de Zomerspelen.

Peking 2008

- Anky van Grunsven won tijdens de Olympische Spelen haar achtste medaille. Ze is de eerste Nederlandse sporter die op vier Olympische Spelen een medaille op hetzelfde onderdeel wint (dressuur individueel), waarvan drie opeenvolgende gouden medailles.

Londen 2012

- Anky van Grunsven nam voor zevende maal deel en was de eerste Nederlander die dit presteerde.

Tokio 2020

- De Nederlandse afvaardiging telt 267 sporters, een recordaantal sinds de eerste deelname aan de Spelen in 1900. Er wordt in 24 Olympische sporten deelgenomen.

- Er werd een recordaantal van 36 medailles behaald waaronder tien gouden medailles.

Sankt Moritz 1928

Nederland neemt tijdens de tweede editie voor het eerst deel aan de Winterspelen. In de vijfmans bobslee. Bij het langebaanschaatsen nemen Siem Heiden en Wim Kos deel.

Garmisch-Partenkirchen 1936

Voor het eerst neemt er een Nederlandse vrouw deel. Gratia Schimmelpenninck van der Oye wordt veertiende in de combinatie bij het alpineskiën.

Oslo 1952

Er worden door de langebaanschaatsers drie zilveren medailles gewonnen.

Innsbruck 1964

De kunstrijdster Sjoukje Dijkstra won de eerste Nederlandse gouden medaillewinnaar op de winterspelen.

Grenoble 1968

Carry Geijssen won de eerste gouden medaille in het langebaanschaatsen. Kees Verkerk wint als eerste Nederlandse man goud op de winterspelen.

Sapporo 1972

Ard Schenk wint de gouden medaille op de 1500, 5000 en 10.000 meter.

Calgary 1988

De 1500, 3000 en 5000 meter bij de vrouwen worden gewonnen door Yvonne van Gennip.

De tabel geeft een overzicht van de jaren waarin werd deelgenomen, het aantal gewonnen medailles en de eventuele plaats in het medailleklassement.

Zomerspelen							Winterspelen
Jaar	Goud 1	Zilver 2	Brons 3	Totaal	Rang		Jaar	Goud 1	Zilver 2	Brons 3	Totaal	Rang
1900	1	1	3	5	18
1904	-	-	-	-	-
1908	0	0	2	2	17
1912	0	0	3	3	18
1920	4	2	5	11	9
1924	4	1	5	10	9		1924	-	-	-	-	-
1928	6	9	4	19	8		1928	0	0	0	0	-
1932	2	5	0	7	13		1932	-	-	-	-	-
1936	6	4	7	17	9		1936	0	0	0	0	-
1948	5	2	9	16	11		1948	0	0	0	0	-
1952	0	5	0	5	29		1952	0	3	0	3	9
1956	0	0	0	0	-		1956	0	0	0	0	-
1960	0	1	2	3	28		1960	0	1	1	2	11
1964	2	4	4	10	15		1964	1	1	0	2	10
1968	3	3	1	7	17		1968	3	3	3	9	6
1972	3	1	1	5	16		1972	4	3	2	9	4
1976	0	2	3	5	29		1976	1	2	3	6	9
1980	0	1	2	3	30		1980	1	2	1	4	9
1984	5	2	6	13	13		1984	0	0	0	0	-
1988	2	2	5	9	22		1988	3	2	2	7	7
1992	2	6	7	15	20		1992	1	1	2	4	12
1996	4	5	10	19	15		1994	0	1	3	4	18
2000	12	9	4	25	8		1998	5	4	2	11	6
2004	4	9	9	22	18		2002	3	5	0	8	9
2008	7	5	4	16	12		2006	3	2	4	9	10
2012	6	6	8	20	13		2010	4	1	3	8	10
2016	8	7	4	19	11		2014	8	7	9	24	5
2020	10	12	14	36	7		2018	8	6	6	20	5
2024	15	7	12	34	6		2022	8	5	4	17	6
Totaal	111	111	134	356			Totaal	53	49	45	147
Tot. Z+W	164	160	179	503

Zie Lijst van Nederlandse olympische medaillewinnaars voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De tabel is beperkt tot de sporters met ten minste drie medailles, waarvan ten minste twee gouden. Deze lijst is gesorteerd op het aantal gouden medailles gevolgd door het aantal zilveren en bronzen medailles.

Nr.	Sporter	Sport	1	2	3	Totaal
1	Harrie Lavreysen	Baanwielrennen	5	0	1	6
2	Inge de Bruijn	Zwemmen	4	2	2	8
3	Leontien van Moorsel	Baan-/Wegwielrennen	4	1	1	6
4	Charles Pahud de Mortanges	Paardensport	4	1	0	5
5	Fanny Blankers-Koen	Atletiek	4	0	0	4
6	Anky van Grunsven	Paardensport	3	5	1	9
7	Pieter van den Hoogenband	Zwemmen	3	2	2	7
8	Rie Mastenbroek	Zwemmen	3	1	0	4
	Ranomi Kromowidjojo	Zwemmen	3	1	0	4
	Eva de Goede	Hockey	3	1	0	4
	Lidewij Welten	Hockey	3	1	0	4
12	Sifan Hassan	Atletiek	3	0	3	6
13	Dolf van der Voort van Zijp	Paardensport	3	0	0	3
14	Teun de Nooijer	Hockey	2	2	0	4
15	Marit Bouwmeester	Zeilen	2	1	1	4
16	Gerard de Kruijff	Paardensport	2	1	0	3
	Jeroen Delmee	Hockey	2	1	0	3
	Erik Jazet	Hockey	2	1	0	3
	Guus Vogels	Hockey	2	1	0	3
	Naomi van As	Hockey	2	1	0	3
	Ellen Hoog	Hockey	2	1	0	3
	Maartje Paumen	Hockey	2	1	0	3
	Margot van Geffen	Hockey	2	1	0	3
	Caia van Maasakker	Hockey	2	1	0	3
	Marianne Vos	Baan-/Wegwielrennen	2	1	0	3
	Jeffrey Hoogland	Baanwielrennen	2	1	0	3
	Sharon van Rouwendaal	Openwaterzwemmen	2	1	0	3
	Maria Verschoor	Hockey	2	1	0	3
	Xan de Waard	Hockey	2	1	0	3
30	Nico Rienks	Roeien	2	0	1	3
	Jacques Brinkman	Hockey	2	0	1	3
	Ronald Jansen	Hockey	2	0	1	3
	Tone Wieten	Roeien	2	0	1	3

De onderstaande lijst is beperkt tot sporters met minimaal één gouden en een zilveren medaille op de Olympische Winterspelen.

Nr.	Sporter	Sport	1	2	3	Tot.
1	Ireen Wüst	Schaatsen	6	5	2	13
2	Sven Kramer	Schaatsen	4	2	3	9
3	Suzanne Schulting	Shorttrack	3	1	2	6
4	Ard Schenk	Schaatsen	3	1	0	4
5	Irene Schouten	Schaatsen	3	0	2	5
6	Jorien ter Mors	Schaatsen/Shorttrack	3	0	1	4
7	Yvonne van Gennip	Schaatsen	3	0	0	3
7	Marianne Timmer	Schaatsen	3	0	0	3
7	Kjeld Nuis	Schaatsen	3	0	0	3
10	Gianni Romme	Schaatsen	2	1	0	3
10	Jochem Uytdehaage	Schaatsen	2	1	0	3
12	Kees Verkerk	Schaatsen	1	3	0	4
13	Piet Kleine	Schaatsen	1	2	0	3
14	Stien Baas-Kaiser	Schaatsen	1	1	2	4
14	Bob de Jong	Schaatsen	1	1	2	4
14	Jan Blokhuijsen	Schaatsen	1	1	2	4
14	Koen Verweij	Schaatsen	1	1	2	4
18	Jorrit Bergsma	Schaatsen	1	1	1	3
18	Lotte van Beek	Schaatsen	1	1	1	3
18	Marrit Leenstra	Schaatsen	1	1	1	3
18	Yara van Kerkhof	Shorttrack	1	1	1	3
22	Sjoukje Dijkstra	Kunstrijden	1	1	0	2
22	Carry Geijssen	Schaatsen	1	1	0	2
22	Ids Postma	Schaatsen	1	1	0	2
22	Thomas Krol	Schaatsen	1	1	0	2

Bij de onderstaande tabel kunnen met betrekking tot de Nederlandse afvaardigingen naar de Olympische Zomerspelen (waarbij 1906 buiten beschouwing is gelaten) de volgende opmerkingen worden geplaatst:

- de tabel is gerangschikt naar aantal deelnemers;

- het hoogste aantal deelnemers werd afgevaardigd in het roeien (384), gevolgd door de atletiek (329);

- bij het wielrennen werden de meeste medailles in de wacht gesleept (68), gevolgd door zwemmen (65);

- de meeste gouden medailles werden bij het wielrennen behaald (26), gevolgd door zwemmen (23);

- Nederland heeft van de sporten die op het programma staan in 2024 nog nooit deelgenomen aan cricket, rugby, klimsport, lacrosse, surfen en de debuterende sporten squash, flag footbal;

- het totale aantal afgevaardigde atleten is tot en met de Zomerspelen van 2024: 2907.

Sport	Deelnemers	mannen	vrouwen	1	2	3	Tot.
Roeien	384	278	106	12	17	15	44
Atletiek	329	195	134	10	8	12	30
Hockey	301	197	104	8	6	6	20
Zwemmen	269	118	151	23	21	21	65
Wielrennen	265	215	50	26	25	17	68
Waterpolo	163	121	42	1	0	3	4
Zeilen	147	121	26	10	8	11	29
Voetbal	118	101	17	0	0	3	3
Volleybal	106	55	51	1	1	1	3
Gymnastiek	90	40	50	3	0	0	3
Schermen	76	63	13	0	0	5	5
Paardensport	88	64	24	10	13	5	28
Schietsport	68	66	2	0	1	1	2
Honkbal	64	64	0	0	0	0	0
Judo	63	36	27	4	2	18	24
Boksen	59	57	2	1	2	5	8
Kanovaren	51	38	13	0	3	5	8
Worstelen	36	35	1	0	0	0	0
Boogschieten	36	27	9	1	1	1	3
Softbal	30	0	30	0	0	0	0
Handbal	26	0	26	0	0	0	0
Schoonspringen	25	6	19	0	0	0	0
Tennis	25	15	10	0	1	1	2
Badminton	20	9	11	0	1	0	1
Gewichtheffen	20	20	0	0	0	3	3
Triatlon	16	8	8	0	0	0	0
Moderne vijfkamp	13	13	0	0	0	0	0
Tafeltennis	11	3	8	0	0	0	0
Synchroonzwemmen	10	0	10	0	0	1	1
Touwtrekken	8	8	0	0	1	0	1
Taekwondo	7	3	4	0	0	0	0
Basketbal	6	6	0	1	0	0	1
Breaking	3	2	1	0	0	0	0
Golf	2	1	1	0	0	0	0
Skateboarden	2	0	2	0	0	0	0
Totaal	2907	1968	939	111	111	134	356

Bij de onderstaande tabel kunnen met betrekking tot de Nederlandse afvaardigingen naar de Olympische Winterspelen de volgende opmerkingen worden geplaatst:

- de tabel is gerangschikt naar aantal deelnemers per sport;

- het hoogste aantal deelnemers werd afgevaardigd in het schaatsen;

- vrijwel alle medailles werden bij het schaatsen behaald;

- Nederland heeft bij de volgende Olympische disciplines nog geen enkele keer een afvaardiging gehad: biatlon, curling, langlaufen, Noordse combinatie, rodelen, schansspringen (deze sporten zijn niet in de tabel opgenomen);

- in 2014 & 2018 nam Jorien ter Mors deel aan twee disciplines: shorttrack en schaatsen. In 2018 behaalde ze in beide disciplines een medaille.

Sport	Deelnemers	Mannen	Vrouwen	1	2	3	Tot.
Schaatsen	143	81	62	48	44	41	133
Shorttrack	34	13	21	3	3	3	9
Bobsleeën	33	24	9	0	0	0	0
IJshockey	20	20	0	0	0	0	0
Snowboarden	10	5	5	1	0	0	1
Alpineskiën	6	3	3	0	0	0	0
Kunstrijden	5	0	5	1	2	0	3
Freestyleskiën	1	1	0	0	0	0	0
Skeleton	1	0	1	0	0	1	1
Totaal	252	147	106	53	49	45	147

Onderstaande tabel geeft een overzicht van sporters met de meeste individuele deelnames van de Nederlandse afvaardigingen naar de Olympische Spelen van 1900 tot en met 2022 (waarbij 1906 buiten beschouwing is gelaten). Hierbij kunnen de volgende opmerkingen worden geplaatst:

- De lijst is beperkt tot minimaal vijf deelnames.

- Het recordaantal deelnames staat op naam Anky van Grunsven met zeven deelnames.

- Churandy Martina deed in 2020 voor de vijfde maal mee. Hij is echter niet op deze lijst vermeld omdat hij zijn eerste twee deelnames als lid van het Antiliaanse team op zijn naam heeft staan.

- 6 sporters hebben deelgenomen aan zowel de Olympische Zomerspelen als de Olympische Winterspelen

- 4 sporters hebben aan het wielrennen en het schaatsen deelgenomen

- 2 sporters hebben aan de atletiek en het bobsleeën deelgenomen

- Jeroen Straathof heeft ook nog deelgenomen aan de Paralympische Zomerspelen, deze prestatie is wereldwijd ongeëvenaard.

• Lijst van Nederlandse olympische vlaggendragers
• Lijst van medaillewinnaars Nederlandse roeiers op de Olympische Spelen
• Lijst van Nederlandse olympische medaillewinnaars