Neolithicum op de Britse Eilanden

Het Neolithicum op de Britse Eilanden omvat de neolithische culturen in Engeland, Ierland, Schotland en Wales (circa 4000 tot 2500 v.Chr.).

De overgang naar het neolithicum heeft zich hier later voltrokken dan in continentaal Europa. Hoewel het neolithicum in België al ca. 5500 v. Chr. begon, duurde het nog tot ca. 3700 v. Chr. voordat het de Britse eilanden bereikte.

Tijdens het voorgaande mesolithicum leefden de inwoners van de Britse eilanden als jager-verzamelaars. Omstreeks 4000 v.Chr. vestigden zich kleine groepen migranten uit het vasteland van Europa die nieuwe ideeën brachten.

De vroegste neolithische vondsten in Zuid-Engeland werden toegeschreven aan de zogenaamde Windmill Hillcultuur. Later onderzoek toonde aan dat deze echter uit een aantal verschillende culturen bestond, met verschillende invloeden van het vasteland. Naast vroege invloeden van de Chasseycultuur uit West-Frankrijk zijn ook invloeden van de Michelsbergcultuur uit Zuid-Nederland, België en het Rijnland zichtbaar. Ook de Rössencultuur zou hier een belangrijke rol gespeeld kunnen hebben.

De al gevestigde bevolking nam de nieuwe levenswijze geleidelijk over. Dit leidde tot een radicale verandering van de samenleving en het landschap. De neolithische periode in de Britse Eilanden wordt gekenmerkt door de invoering van landbouw en een sedentaire levenswijze. De vraag naar nieuwe landbouwgrond voor deze vroege agrarische gemeenschappen veroorzaakte een massale ontbossing, die het landschap permanent veranderde. Tegelijkertijd werden nieuwe types stenen werktuigen geproduceerd, zoals gepolijste stenen bijlen.

Het neolithicum zag ook het begin van de bouw van diverse monumentale bouwwerken, vele van megalithische aard. De oudste van deze zijn de chambered cairns van het vroeg-neolithicum. In het laat-neolithicum ziet men de bouw van steencirkels opkomen, een traditie die zich tot in de bronstijd voortzet.

Rond 2500 v.Chr. bereiken mensen van de klokbekercultuur de Britse Eilanden, waarmee de kopertijd aanbrak.