Noord-Nederland

Het landsdeel Noord-Nederland is een Nederlandse NUTS 1-regio. Het bestaat uit de drie provincies Groningen, Friesland en Drenthe. Deze drie provincies zijn sinds 1992 ook een samenwerkingsverband aangegaan.

In Noord-Nederland woont circa 10% van de Nederlandse bevolking. Op 1 maart 2023 had het landsdeel een inwonertal van 1.758.187 inwoners, op een oppervlakte van 11.389,14 km² (ruim 27 procent van Nederland). Dit is een bevolkingsdichtheid van 152 inw./km².

'Noord-Nederland' zou letterlijk genomen het noorden van Nederland zijn, maar doorgaans worden hiermee de provincies bedoeld. Deze liggen in het noordoosten van het Nederlandse vasteland en omvatten daarnaast het grootste deel van de Nederlandse Waddeneilanden en Waddenzee, verder naar het noorden. De Kop van Noord-Holland en Texel in het noordwesten vallen er dus niet onder.

Vooral in België wordt 'Noord-Nederland' ook gebruikt als synoniem van het gebied "boven de Moerdijk" of in ruimere zin Nederland in zijn geheel.^[1] Noord-Nederland en Zuid-Nederland worden in historische context daarnaast ook wel gebruikt als synoniemen van respectievelijk de Noordelijke Nederlanden en de Zuidelijke Nederlanden.

Het doel van het samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) is het versterken van de economische positie van Noord-Nederland. Hiertoe wordt er actief gewerkt aan een afstemming van het ruimtelijke en economische beleid van het noorden. De provincies Drenthe, Friesland en Groningen hebben in 2013 een nieuwe koers voor Noord-Nederland vastgesteld: de Noordervisie2040. Verder voert de organisatie onderhandelingen met het rijk en Brussel voor de drie provincies. Een belangrijke adviesrol wordt gespeeld door de steden Groningen, Leeuwarden, Assen en Emmen. Als basis voor de besluitvorming over de inzet van investeringen van het rijk op ruimtelijk-economisch gebied fungeert de Gebiedsagenda Noord-Nederland (2009). Er wordt gewerkt aan een nieuwe Gebiedsagenda, die naar verwachting in 2014 wordt vastgesteld.

Deze NUTS 1-regio is weer onderverdeeld in meerdere NUTS 2-regio's, die gelijk zijn aan de drie provincies. De NUTS 2-regio's worden op hun beurt weer onderverdeeld in NUTS 3-regio's (COROP-gebieden).

• Noord-Nederland
  • Drenthe (Assen)
    • Noord-Drenthe
    • Zuidoost-Drenthe
    • Zuidwest-Drenthe
  • Groningen (Groningen)
    • Oost-Groningen
    • Delfzijl en de omgeving
    • Overig Groningen
  • Friesland (Leeuwarden)
    • Noord-Friesland
    • Zuidwest-Friesland
    • Zuidoost-Friesland

Noord Nederland kent in totaal 38 gemeenten; 18 Friese, 10 Groningse en 10 Drentse.

De grootste gemeenten van Noord-Nederland zijn naar inwonertal:

	Gemeente	Inwoners	Provincie
1	Groningen	233.218 (1-1-2021)	Groningen (provincie) Groningen
2	Leeuwarden	124.499 (1-1-2021)	Friesland Friesland
3	Emmen	107.020 (1-1-2021)	Drenthe Drenthe
4	Súdwest-Fryslân	89.989 (1-1-2021)	Friesland Friesland
5	Assen	68.833 (1-1-2021)	Drenthe Drenthe
6	Westerkwartier	63.660 (1-1-2021)	Groningen (provincie) Groningen
7	Midden-Groningen	60.740 (1-1-2021)	Groningen (provincie) Groningen
8	Smallingerland	56.047 (1-1-2021)	Friesland Friesland
9	Hoogeveen	55.600 (1-1-2021)	Drenthe Drenthe
10	De Friese Meren	51.793 (1-1-2021)	Friesland Friesland
11	Heerenveen	50.649 (1-1-2021)	Friesland Friesland
12	Het Hogeland	47.843 (1-1-2021)	Groningen (provincie) Groningen
13	Waadhoeke	46.155 (1-1-2021)	Friesland Friesland
14	Eemsdelta	45.528 (1-1-2021)	Groningen (provincie) Groningen
15	Noardeast-Fryslân	45.485 (1-1-2021)	Friesland Friesland
16	Oldambt	38.292 (1-1-2021)	Groningen (provincie) Groningen
17	Coevorden	35.321 (1-1-2021)	Drenthe Drenthe
18	Meppel	34.383 (1-1-2021)	Drenthe Drenthe
19	Tynaarlo	33.974 (1-1-2021)	Drenthe Drenthe
20	Midden-Drenthe	33.386 (1-1-2021)	Drenthe Drenthe

Bron: CBS Statline

De 10 grootste woonplaatsen naar het aantal inwoners zijn:

	Plaatsnaam	2018	2019	2020	2021	2022	Provincie
1	Groningen	190.560	191.342	203.105	202.900	203.955	Groningen (provincie) Groningen
2	Leeuwarden	92.235	92.000	93.395	93.680	94.650	Friesland Friesland
3	Assen	66.525	67.963	67.760	68.005	68.250	Drenthe Drenthe
4	Emmen	56.490	56.545	56.560	56.640	57.395	Drenthe Drenthe
5	Drachten	45.080	45.170	45.534	45.345	45.212	Friesland Friesland
6	Hoogeveen	40.260	39.445	40.130	39.932	40.174	Drenthe Drenthe
7	Sneek	33.960	33.379	33.781	33.855	34.157	Friesland Friesland
8	Heerenveen	29.115	29.984	30.368	30.655	31.099	Friesland Friesland
9	Meppel	29.335	29.328	29.758	30.063	30.444	Drenthe Drenthe
10	Hoogezand	21.805	21.850	21.915	21.870	21.965	Groningen (provincie) Groningen
11	Veendam	19.920	21.540	21.528	21.525	21.590	Groningen (provincie) Groningen
12	Stadskanaal	19.360	19.379	19.058	19.004	18.909	Groningen (provincie) Groningen
13	Winschoten	18.120	18.190	18.087	17.917	17.932	Groningen (provincie) Groningen
14	Haren	17.250	17.640	17.895	17.950	18.120	Groningen (provincie) Groningen
15	Delfzijl	16.885	14.925	15.295	15.291	15.310	Groningen (provincie) Groningen

Bron: CBS Statline

• Samenwerkingsverband Noord-Nederland