Oorlogsmuseum Overloon

Oorlogsmuseum Overloon
Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum / Marshall Museum/Liberty Park
Entree van het grootste oorlogsmuseum van Nederland
Locatie	Museumpark 1, Overloon
Thema	herinnering aan de Tweede Wereldoorlog
Opgericht	1946
Officiële website
Portaal    Kunst & Cultuur

Het Oorlogsmuseum Overloon is een Nederlands historisch en educatief museum in de Noord-Brabantse plaats Overloon, dat zich vooral richt op de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Tussen 2006 en 2013 trad het museum naar buiten onder de naam Liberty Park, daarvoor heette het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum. Het museum schenkt vanaf dat moment ook meer aandacht aan regionale geschiedenis. Het museum is in Nederland het grootste in zijn soort en bestaat uit een bosachtig park met overdekt museum waarin voornamelijk de collecties van twee voormalige musea, het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum en het Marshallmuseum (10.000 m²), gehuisvest zijn. Het museum werd in 1946 opgericht op basis van de resten van de Slag om Overloon, zoals tanks en kanonnen. Het museum ontvangt jaarlijks ongeveer 120.000 bezoekers.

Na de Slag om Overloon bleef op het slagveld een enorme hoeveelheid oorlogsmateriaal, waaronder tanks en andere voertuigen achter. Overloner Harry van Daal was zo geschokt door de gebeurtenissen dat hij voorstelde het slagveld intact te houden en er een museum van te maken. Op 25 mei 1946 werd het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum geopend door de Britse generaal Whistler (1898-1963), de bevelhebber over de 11e Britse Pantserdivisie en de 3e Britse Infanteriedivisie die Overloon hadden veroverd. Het museumpark werd in 1946 geopend als Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum, vrijwel zonder gebouwen. In 2006 kwam daar de collectie van het Marshallmuseum uit Zwijndrecht bij met meer dan 200 militaire voer-, vaar- en vliegtuigen, waarvoor onder de naam Liberty Park een apart museum werd ingericht. Daarmee stelde het museum zowel de Tweede Wereldoorlog als het verkrijgen en beschermen van de vrijheid centraal.

In 2006 kreeg het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum de militaire collectie van het Marshallmuseum in Zwijndrecht in bruikleen. Hiervoor werd het museum belangrijk uitgebreid. Over deze collectie werd vervolgens een slepend juridisch conflict gevoerd met eigenaar en industrieel Jaap de Groot, die de voertuigen terug wilde hebben omdat het museum er volgens hem slordig mee omging. Na het overlijden van De Groot in 2011 werden zijn belangen behartigd door een stichting. In 2012 werd het conflict opgelost; de collectie bleef bij Oorlogsmuseum Overloon.^[1][2]

Het vroegere Museum 1939-1945 uit Uithuizen (opgericht in 1989) droeg begin 21e eeuw zijn collectie eveneens over aan het museum. Op 14 juli 2011 werd de vaste collectie uitgebreid met het project "Klim naar de Vrijheid', waarin de zuidelijke Engelandvaart centraal staat. Het museum nam sinds 2011 deel aan het geplande Vrijheidsmuseum WO2 in Nijmegen, dat echter niet van de grond kwam.

In 2016 werd de collectie uitgebreid met de collectie van het Achterhoeks Museum 1940-1945, dat in 2015 zijn deuren sloot. In de nieuwe expositie van Oorlogsmuseum Overloon staan o.a. de herkenbare winkel en het café van het Achterhoeks Museum 1940-1945.

Oorlogsmuseum Overloon bezit een museumpark van ongeveer 1000 bij 500 m, en is daarmee, gemeten naar grondoppervlakte, een van de grootste musea van Nederland. Het museum bezit de grootste collectie voertuigen uit de oorlog. Van de bijzondere objecten in de collectie zijn te vermelden:

• een Panther-tank; deze werd uitgeschakeld bij de Slag om Overloon, en de bemanning sneuvelde bij het verlaten ervan; de tank stond vervolgens ruim 50 jaar buiten maar is gerestaureerd en staat nu binnen,
• een T-34-tank uit de Sovjet-Unie, in rijdende staat; deze wordt regelmatig gebruikt bij demonstraties,
• een B-25 Mitchell-bommenwerper, die nog onderdeel was van het Nederlandse 320 Dutch Squadron RAF. Dit vliegtuig nam eind 1944 deel aan bij de aanvallen op de Maasbruggen van Venlo en Roermond,
• een Renault FT-17-tank, de enige tank die Nederland in 1940 bezat, als proefmodel,
• een Sherman-tank, de meest ingezette Amerikaanse tank uit de Tweede Wereldoorlog, op een trailer,
• een Spitfire, het bekendste Britse jachtvliegtuig uit de oorlog,
• een Duitse Biber-minionderzeeër,
• een Airspeed Horsa MK1 Assault Glider, een groot zweefvliegtuig waarvan 916 tijdens Market Garden werden ingezet
• een C-47 Skytrain (Dakota), het meest gebruikte transporttoestel tijdens de Tweede Wereldoorlog
• Duitse radarinstallaties, die een grote rol speelden in de Nederlandse luchtoorlog die vijf jaar lang boven Nederland woedde en 20.000 doden kostte,
• een bosparcours, waar jaarlijks demonstratieritten gemaakt worden en re-enactments plaatsvinden tijdens onder meer de evenementen Militracks en Santa Fe,
• een Britse Churchill tank die gevonden is net buiten Overloon. 4 bemanningsleden vonden de dood in dit voertuig,
• een neergestorte Lancaster waarvan bezoekers de gevonden delen nog kunnen bezichtigen.
• een Amerikaanse Sherman Crab.
• een Britse Cromwell tank.

Het museum toont verder wapens, zowel kanonnen als handvuurwapens, uniformen van zowel geallieerden als van de Wehrmacht en militaire gebruiksvoorwerpen, soms in nagebouwde scènes. Ook bezit het museum een documentatieafdeling, geopend voor het publiek. Er is ook een aparte expositie gewijd aan de Jodenvervolging in Nederland. Het museum biedt ook plaats aan tijdelijke exposities.

Daarnaast staan in het bospark en in de hallen een aantal beelden opgesteld van Nederlandse en geallieerde hoofdfiguren uit de oorlog, onder wie bijvoorbeeld kolonel Borghouts, koningin Wilhelmina en prins Bernhard.

Militracks: Het meest prominente en geliefde evenement van het museum is Militracks. Dit jaarlijkse evenement, vaak gehouden in mei, draait voornamelijk om Duitse Tweede Wereldoorlog voertuigen die tijdens de gelegenheid rondrijden. Bezoekers krijgen de kans om mee te rijden in deze voertuigen. Bovendien hebben bezoekers toegang tot het museum en kunnen ze deelnemen aan een beurs waar diverse voorwerpen met betrekking tot oorlog en geschiedenis worden verkocht.^[3]

Eyewitness Event: Elke twee jaar wordt Eyewitness gehouden, een evenement waar de nadruk ligt op re-enactmentgroepen. Daarnaast is er ruimte voor een beurs.^[4]

Museum in het donker: Dit evenement vindt ook om de twee jaar plaats. Bezoekers hebben de mogelijkheid om het museum na sluitingstijd en na zonsondergang te bezoeken. Het museum wordt voorzien van een specifiek thema en passend aangekleed voor de gelegenheid.^[5]

• Lijst van musea in Noord-Brabant

• Website van het museum
• Oorlogsmonument

Zie de categorie Overloon War Museum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.