Organisatieniveau (biologie)

Een organisatieniveau is een hiërarchisch niveau waarmee men de complexiteit van leven kan indelen. De biologie is een wetenschap die zich uitstrekt van de microscopische schaal (het niveau van moleculen en cellen waaruit organismen bestaan), tot de mondiale schaal (het niveau van de biosfeer: de hele levende planeet). Biologen proberen dit enorme onderzoeksbereik onder te verdelen in verschillende niveaus van biologische organisatie.^[1]

Elk organisatieniveau in de hiërarchie vertegenwoordigt een toename van de complexiteit ten opzichte van het voorgaande niveau. Een "object" binnen een niveau bestaat hoofdzakelijk uit de basiseenheden van het vorige niveau.^[2] Ieder niveau kenmerkt zich door zijn eigen unieke eigenschappen, wetmatigheden en verklaringsprincipes.^[3] Het basisprincipe achter de organisatie is emergentie: de evolutionaire ontwikkeling van nieuwe eigenschappen en functies die afwezig zijn op een lager organisatieniveau.

Niveaus

De organisatieniveaus van klein naar groot:

Niveau	Voorbeeld
Moleculen	ribonucleïnezuur, chlorofyl, ureum, koolstofdioxide, water
Organellen	celkern, mitochondrion, plastide, flagel
Cellen	eencellige, plantencel, spiercel
Weefsels	botweefsel, parenchym
Organen	blad, bloem, hersenen, ledemaat
Organismen	amoebe, boom, schapenteek, mens
Populaties	kudde, kolonie
Levensgemeenschappen	moeras, hooiland, ven
Ecosystemen	regenwoud, savanne, oceaan
De biosfeer	Aarde

Ontwikkeling in organisatieniveau van eencellig naar meercellig:^[4]

Niveau	Toelichting
Cellen	eencelligen
Celkolonie (coenobium)	bijvoorbeeld celdraden of -groepen en polair georganiseerde kolonies bij algen en blauwwieren
Syncytium	eencellig met veel celkernen (poly-energide)
Coenocytium	celkernen met cytoplasma, waarbij in een ater stadium tussenwanden worden gevormd voor de individuele kernen; bij algen en schimmels en bij verschillende zaadplanten in bepaalde fasen van de zaadvorming
Plasmodium	door versmelting of door aggregatie
Meercellig organisme	organismen met gespecialiseerde cellen in weefsels en organen

Zie ook

Reductionisme

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (en) Campbell, N. et al. (2018). Biology: A Global Approach, 11th edition. Pearson Education, New York, 52–55. ISBN 978-1-292-17043-5.
↑ (en) Pavé, Alain (2006). Biological and Ecological Systems Hierarchical organization. Springer-Verlag, New York. ISBN 978-1-4020-4126-6.
↑ Jacob Klapwijk (2009). Heeft evolutie een doel? Over schepping en emergente evolutie. Uitgeverij Kok, Kampen, 25. ISBN 9789043516563.
↑ Vogel, G. & H. Angermann (2001), p. 73

Literatuur

(de) Vogel, G. & H. Angermann (2001): dtv-Atlas Biologie, Band 3, Deutscher Taschenbuch Verlag

[1] (en) Campbell, N. et al. (2018). Biology: A Global Approach, 11th edition. Pearson Education, New York, 52–55. ISBN 978-1-292-17043-5.

[2] (en) Pavé, Alain (2006). Biological and Ecological Systems Hierarchical organization. Springer-Verlag, New York. ISBN 978-1-4020-4126-6.

[Klapwijk-3] Jacob Klapwijk (2009). Heeft evolutie een doel? Over schepping en emergente evolutie. Uitgeverij Kok, Kampen, 25. ISBN 9789043516563.

[4] Vogel, G. & H. Angermann (2001), p. 73

[1]

[2]

[3]

[4]