Orpheus (mythologie)

Orpheus
Ὀρφεύς
Orpheus
Oorsprong	Griekse mythologie
Periode	Thracische mythologie
Associatie	mythe van Orpheus en Eurydice
Verwantschap
Partner	Eurydice
Orpheus omringd door dieren Mozaïek, Museo Archeologico Regionale, Palermo
Portaal    Religie

Orpheus (Oudgrieks: Ὀρφεύς) is een muzikant, dichter en profeet uit de Griekse mythologie. Volgens de overlevering leefde hij in Thracië. De overlevering vertelt dat hij bomen en dieren kon doen dansen met zijn muziek. Hij was befaamd met de Lier, en zou door Apollo zelf onderricht zijn.

Hij is het best bekend van de mythe van Orpheus en Eurydice, die door vele schrijvers en componisten is verklankt. Het verhaal vertelt hoe Orpheus, na de dood van zijn vrouw Eurydice, afdaalt naar de onderwereld en onderhandelt met Hades, god van de onderwereld, om zijn vrouw te laten terugkeren naar het rijk der levenden. Zijn gezang kan Hades bekoren, en hij krijgt toestemming om Eurydice mee te nemen naar boven, op voorwaarde dat hij op zijn tocht opwaarts geen enkele keer omkijkt. Uiteraard, net voor hij de onderwereld verlaat, is hij zo bezorgd om zijn vrouw dat hij toch omkijkt en haar zo alsnog tot de onderwereld verdoemt.

In de Oudheid werd deze semi-mythische figuur als een historisch persoon gezien, aan wie enkele gedichten en filosofische stellingen werden toegeschreven. Zijn naam wordt in verband gebracht met de godsdienstig-wijsgerige beweging van het orfisme. Hij werd door sommigen zelfs tot de Zeven Wijzen gerekend.

Orpheus zou door maenaden zijn gedood.

• 
  Orpheus bespeelt de viool
  (17e eeuw), Cesare Gennari. Collectie: Sotheby's London
• 
  Orpheus leidt Eurydice uit de onderwereld
  (1861), Camille Corot, MFAH
• 
  De dood van Orpheus
  (1494), inkttekening, Albrecht Dürer, Hamburger Kunsthalle

Zie de categorie Orpheus van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.