Oxbridge

De rust van een Oxbridgecollege bekeken door een open hekje in de buitengelegen eiken deur. Trottoirstenen leidend naar een vierhoekig grasperkje voor een oud gebouw van twee verdiepingen in geelroze steen, met schuiframen op de bovenste verdieping boven een doorgang versierd met gekerfd roccoco en geschilderde top, leidend naar een ander vierhoekig grasperkje. Een gelijkaardig geklede mannelijke en vrouwelijke student wandelen weg van de poort en gaan het college binnen.
Een Oxbridge-college gezien van buitenaf

Oxbridge is een samengestelde term voor de Universiteit van Oxford en de Universiteit van Cambridge in Engeland. De term verwijst naar de vermeende superioriteit van hun intellectuele en sociale status.[1] Oxbridge kan gebruikt worden als zelfstandig naamwoord, of als bijvoeglijk naamwoord in samenstellingen als "Oxbridge students", "Oxbridge manners".

Oxbridge duidt, naast de collectieve betekenis, ook op bepaalde eigenschappen die de twee onderwijsinstellingen gemeen hebben:

  • Ze behoren tot de hoogst gerangschikte onderwijsinstellingen in het Verenigd Koninkrijk.[2][3][4] Om die reden worden ze bij voorkeur gekozen door ambitieuze leerlingen, ouders en scholen. De toelating van middelbare scholieren is een competitieve aangelegenheid, en sommige middelbare scholen promoten zichzelf met het aantal Oxbridge-studenten dat ze hebben afgeleverd. Afgestudeerden aan Oxbridge vormen meer dan een zesde van alle Engelse voltijdse doctoraten.[5]
  • Beide universiteiten werden rond 1200 opgericht. Het zijn samen de twee oudste universiteiten in Engeland die nog in functie zijn.[6][7] Tot aan de 19e eeuw waren Cambridge en Oxford de enige universiteiten in Engeland. Ze hebben beide een groot aantal vooraanstaande Britse wetenschappers, schrijvers, politici en andere prominenten onderwezen.[8][9]
  • Door hun ouderdom liggen ze ook aan de basis van andere instituties en faciliteiten, zoals uitgeverijen met een eigen drukkerij (Oxford University Press en Cambridge University Press), botanische tuinen (University of Oxford Botanic Garden en Cambridge University Botanic Garden), musea (het Ashmolean en het Fitzwilliam), nationale bibliotheken (het Bodleian en de Cambridge University Library), en debatverenigingen (de Oxford Union en de Cambridge Union).
  • De rivaliteit tussen Oxford en Cambridge heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot een periode tussen 1209 en 1226, toen Cambridge in het noordoosten van Oxford opgericht werd door geschoolde mensen, die geruzie met ongeletterd volk in Oxford waren ontvlucht. Koning Hendrik III gaf ze al in 1231 wettelijke bescherming.[10] Dit wordt gevierd met interuniversitaire wedstrijden zoals The Boat Race, de jaarlijkse roeiwedstrijden tussen Oxford en Cambridge op de Theems.
  • Beide hebben een vergelijkbare collegestructuur, waarbij de universiteit optreedt als coöperator van de samenstellende colleges die verantwoordelijk zijn voor de tutorials (lesgeefmethode voor niet-gegradueerden) en pastoraal werk. In de 19e eeuw ontstonden er ook women's colleges (zoals Girton College en Newnham College in Cambridge en Somerville College en Lady Margaret Hall in Oxford), die de toelating van vrouwen tot universitaire studies, die tot dan toe aan mannen voorbehouden waren, aanzienlijk vergemakkelijkten. Tegenwoordig heeft alleen Cambridge nog drie colleges uitsluitend voor vrouwelijke studenten, waaronder Newnham. Het meest recent opgerichte college is Green Templeton College in Oxford.
  • Beide universiteiten beschikken over gebouwen met een zekere architecturale waarde, en zijn gelegen op vlak terrein nabij rivieren. Fietsen en roeien zijn hier daardoor populaire sportactiviteiten.
  • Oxford en Cambridge hebben een gelijkaardige methode voor de toelating van kandidaat-studenten. Tot aan het midden van de jaren tachtig moest men een speciaal ingangsexamen afleggen.[11] Aanvragen voor een studie moeten ongeveer een jaar van tevoren gemaakt worden.[12][13] Kandidaat-studenten kunnen zich jaarlijks of voor Oxford of voor Cambridge inschrijven, en niet voor beide tegelijk.[14] Omdat van de kandidaten hoge studieresultaten worden verwacht (op A-niveau), worden de kandidaten geïnterviewd om na te gaan of hun interesses en bekwaamheden voldoen aan de gestelde eisen van de gekozen studierichting.[15] Ook motivatie, kritisch denken, academisch potentieel van de kandidaat, en het vermogen om te leren met het systeem van tutorials, komen in het aanmeldingsgesprek aan de orde.[16] Als het interview succesvol is, krijgen de kandidaten een offer, wat betekent dat zij nog bepaalde cijfers moeten halen om daadwerkelijk hun plaats te bemachtigen.

Het woord Oxbridge heeft een pejoratieve bijbetekenis: die van een sociale klasse die rond 1900 de toelating tot beide universiteiten beheerde.[17] Voor deze hooggeschoolde elite, die "het Britse politieke en culturele establishment domineerde"[8][18] "was het Britse hoger onderwijs synoniem aan Oxbridge".[19] Vanuit deze sociale druk ontstond een "druk-koker"-cultuur, waar iedere student bij wilde horen. Overijverige presteerders "die kwetsbaar waren voor een soort zelf veroorzaakte stress die al te vaak ondraaglijk werd" werden daarbij onvoldoende ondersteund,[20] maar ook sterk presterende studenten, afkomstig van staatsscholen, hadden moeite met "het vinden van een evenwicht tussen studielast en leven" en "konden zich sociaal niet voldoende ontplooien".[21]

Hoewel beide universiteiten rond 1200 werden opgericht, is de term Oxbridge relatief jong. In de roman van William Thackeray Pendennis (1849) studeert het hoofdpersonage aan het Boniface College van de fictieve Oxbridge-universiteit. Volgens de Oxford English Dictionary is dit de eerste vermelding van het woord. De auteur Virginia Woolf gebruikte het in haar essay A Room of One's Own (1929) terwijl ze Thackeray citeerde. Tegen 1957 werd de term gebruikt in de Times Educational Supplement[22][23] en in Universities Quarterly tegen 1958.[24]

Wanneer de namen van beide universiteiten volledig vermeld worden, gebeurt dat met "Oxford en Cambridge", in de volgorde wanneer ze zijn opgericht. De Cambridge and Oxford Society van Japan is hierop de uitzondering omwille van het feit dat de Cambridge Club ginds eerst opgericht werd en tevens meer leden had dan de Oxford Club op met moment dat ze samensmolten in 1905.[25]

[bewerken | brontekst bewerken]
  1. Oxford English Dictionary. Oxford University Press ((2002)) "Originally: a fictional university, esp. regarded as a composite of Oxford and Cambridge. Subsequently also (now esp.): the universities of Oxford and Cambridge regarded together, esp. in contrast to other British universities. adj Of, relating to, characteristic of, or reminiscent of Oxbridge (freq. with implication of superior social status)"
  2. University Rankings League Table 2009. Good University Guide. Times Online. Geraadpleegd op 4 februari 2009.
  3. University Rankings League Table. The Sunday Times University Guide. Times Online. Geraadpleegd op 4 februari 2009.
  4. Bernard Kingston, League table of UK universities. The Complete University Guide (28 april 2008). Geraadpleegd op 4 februari 2009.
  5. Research degree qualification rates. Higher Education Funding Council for England (juli 2010).
  6. A brief history of the University. Gearchiveerd op 11 april 2008. Geraadpleegd op 29 maart 2008.
  7. A Brief History - Early Records. Geraadpleegd op 27 juni 2008.
  8. a b Carole Cadwalladr, "It's the clever way to power - Part 1", EducationGuardian.co.uk, 16 maart 2008. Geraadpleegd op 22 maart 2009.
  9. Carole Cadwalladr, "It's the clever way to power - Part 2", EducationGuardian.co.uk, 16 maart 2008. Geraadpleegd op 22 maart 2009.
  10. A Brief History: Early records. University of Cambridge. Geraadpleegd op 22 maart 2009.
  11. Walford, Geoffrey (1986). Life in Public Schools. Taylor & Francis, pp. 268, p. 202. ISBN 9780416371802. Geraadpleegd op 2 februari 2009.
  12. UCAS Students: Important dates for your diary. Geraadpleegd op 2 februari 2009. “15 October 2008 Last date for receipt of applications to Oxford University, University of Cambridge and courses in medicine, dentistry and veterinary science or veterinary medicine.”
  13. Organ Awards Information for Prospective Candidates. Faculty of Music, Universiteit van Oxford. Gearchiveerd op 22 augustus 2012. Geraadpleegd op 22 maart 2009. “It is possible for a candidate to enter the comparable competition at Cambridge which is scheduled at the same time of year.”
  14. UCAS Students FAQs: Oxford or Cambridge. Geraadpleegd op 23 november 2009. “Is it possible to apply to both Oxford University and the University of Cambridge?”
  15. Cambridge Interviews: the facts (PDF). University of Cambridge. Geraadpleegd op 11 augustus 2009.
  16. Interviews at Oxford. University of Oxford. Gearchiveerd op 28 januari 2013. Geraadpleegd op 12 februari 2009.
  17. Robert David Anderson (2004). European universities from the Enlightenment to 1914. OUP, p. 135. ISBN 9780198206606. Geraadpleegd op 22 maart 2009.
  18. Oxbridge Blues, The Guardian, Geraadpleegd op 16 maart 2008.
  19. Eric Thomas, "Down but not out", The Guardian, 20 januari 2004. Geraadpleegd op 28 augustus 2009.
  20. Elizabeth Davies, The over-pressured hothouse that is Oxbridge. The Independent (21 februari 2007). Gearchiveerd op 7 februari 2009. Geraadpleegd op 2 februari 2009. “Two recent deaths have brought the issue of Oxbridge students' mental health back to the surface”
  21. Charlie Boss, Why so many state school pupils drop out of Oxbridge. The Spectator (2 december 2006). Gearchiveerd op 7 februari 2009. Geraadpleegd op 20 januari 2024 – via Bnet Business Network.
  22. G.D. Worswick, "The anatomy of Oxbridge", Times Educational Supplement, 3 mei 1957.
  23. G.D. Worswick, "Men's Awards at Oxbridge", Times Educational Supplement, 6 juni 1958.
  24. A. H. Halsey (1958). British Universities and Intellectual Life 12 (2) (Turnstile Press.). Geraadpleegd op 22 maart 2009.
  25. Giro Koike, Why The "Cambridge & Oxford Society"? (5 april 1995). Geraadpleegd op 8 september 2008.