Palermo (stad)

Palermo
stad in Italië Vlag van Italië
Wapen van gemeente
Palermo (Sicilië)
Palermo
Situering
Regio Sicilië (SIC)
Provincie Palermo
Coördinaten 38° 7′ NB, 13° 22′ OL
Algemeen
Oppervlakte 158 km²
Inwoners
(1 januari 2023) 		630.167[1]
(4182 inw./km²)
Hoogte 14 m
Burgemeester Leoluca Orlando (PD)
Overig
Postcode 90100
Netnummer 091
Aangrenzende gemeenten Altofonte, Belmonte Mezzagno, Ficarazzi, Isola delle Femmine, Misilmeri, Monreale, Torretta en Villabate
Beschermheilige Santa Rosalia
Naam inwoner palermitani
ISTAT-code 082053
Website comune.palermo.it
Foto's
Palermo vanaf de Monte Pellegrino
Palermo vanaf de Monte Pellegrino
Portaal  Portaalicoon   Italië

Palermo (Siciliaans: Palermu) is de hoofdstad van de autonome regio Sicilië, op het gelijknamige eiland dat zuidelijk van de laars van Italië ligt. De stad ligt in het noordwesten van het eiland, aan de Tyrrheense en daarmee ook de Middellandse Zee. Met 671.042 inwoners in 2017 was het de op vier na grootste stad van Italië. De gelijknamige provincie, waar de stad hoofdstad van is, bevindt zich tussen de provincies Trapani en Messina.

Palermo is een universiteitsstad. Er ligt een vliegveld op 30 kilometer afstand van de stad: Luchthaven Falcone e Borsellino (vernoemd naar de twee door de maffia in het begin van de jaren 90 vermoorde rechters Giovanni Falcone en Paolo Borsellino). Het spoorwegstation Palermo Centrale heeft verbindingen met de belangrijkste steden van het eiland. Verder heeft de stad een belangrijke haven, van waaruit op vele bestemmingen wordt gevaren. Sinds 2015 heeft Palermo ook een tram (Rete transviaria di Palermo) die uit vier lijnen bestaat.

Geschiedenis

[bewerken | brontekst bewerken]

In de 7e of 8e eeuw v.Chr. stichtten de Feniciërs op de plaats van de stad een kolonie. De stad werd destijds Ziz (bloem) genoemd. De naam verwees naar het vruchtbare land errond. De Grieken, die in Zuid-Italië belangrijke koloniën in bezit hadden, noemden de stad later Panormos, wat Grieks is voor volledige haven, en wat vervolgens onder de Romeinen de Latijnse naam Panormus werd.

In 408, 406 en 391 v.Chr. deden Syracuse en vloten van andere Griekse koloniën pogingen om de stad op de Carthagers te veroveren. Palermo werd in tegenstelling tot veel andere Siciliaanse steden nooit een Griekse stad, maar het lag wel in de buurt van de grens met het Griekstalige oosten. In 275 v.Chr. lukte het Pyrrhus van Epirus toch om de stad een tijdlang te bezetten.

De Romeinen veroverden Palermo tijdens de Eerste Punische Oorlog. Onder keizer Augustus werd Palermo een belangrijke havenstad en vestigden voormalige Romeinse legionairs zich er. Symbool van de stad werd de mythische figuur Genio di Palermo, een voorbeeld van Genius loci der Romeinen.

Nadat de Vandalen hun rijk hadden gevestigd in het huidige Tunesië in 429, vielen ze meermalen Sicilië binnen en veroverden ook Palermo. De stad verloor haar belangrijke positie en viel in 535 toe aan het Byzantijnse Rijk.

In 831 veroverden de Arabische Aghlabiden Palermo en werd het een van de belangrijkste steden van het Middellandse Zeegebied. Palermo werd weer een belangrijke haven en een cultureel centrum. De stad werd uitgebreid met nieuwe wijken en vele bouwwerken. Rond 1050 had de stad ongeveer 350.000 inwoners. In het Europa van die tijd hadden alleen Constantinopel en Córdoba meer inwoners.

In 1072 veroverden Normandiërs onder leiding van Rogier I de stad en het Emiraat Sicilië. Aan het begin van de 12e eeuw werd de stad de hoofdstad van het Graafschap Sicilië en vanaf 1130 van het Koninkrijk Sicilië. Palermo kreeg drie titels in het Latijn: Prima Sedes, Corona Regis et Regni Caput. Ten tijde van de Normandische heerschappij ontstonden vele kerken en paleizen in de Arabisch-Normandische stijl, zoals het kasteel La Zisa, dat lijkt op een Arabisch woestijnkasteel en de kerk San Giovanni degli Eremiti. De culturele bloeitijd onder de Normandiërs zette zich voort na 1194, toen de Hohenstaufen de macht overnamen. Frederik II gaf de stad een nieuwe glans met talrijke paleizen en de stichting van een Siciliaanse dichterschool.

Nadat de laatste Hohenstaufse koning gedood werd, nam de Franse Karel van Anjou de stad en het eiland over. Karel verplaatste de hoofdstad van zijn rijk naar Napels. Palermo verloor aan betekenis en de armoede van de bevolking leidde in 1282 tot volksopstand die de Siciliaanse Vespers wordt genoemd. Door deze opstand eindigde het bewind van Karel van Anjou in Sicilië. De woede van de bevolking richtte zich op de Fransen, van wie er alleen al in Palermo 2000 werden gedood.

16e-eeuwse kaart van Palermo

Na de opstand werd Peter III van Aragón koning van Sicilië. In de daaropvolgende eeuwen zouden verscheidene buitenlandse dynastieën heersen over Sicilië, maar Palermo werd nooit meer hun zetel en zodoende raakte de stad in verval. In de jaren 1848-1849 was Palermo een laatste maal de hoofdstad van het koninkrijk Sicilië. In 1860 veroverde Giuseppe Garibaldi Palermo op het Koninkrijk der Beide Siciliën en een jaar later ging Sicilië deel uitmaken van het Koninkrijk Italië (1861). Vijf jaar later brak de Opstand van Zeven-en-een-halve-dag uit tegen de centrale regering van Italië in Turijn; deze werd bloedig neergeslagen (1866).

Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte Palermo zwaar beschadigd. Veel inwoners uit het oude centrum verhuisden naar nieuwbouwwijken aan de stadsrand. Op 19 oktober 1944 werden betogers doodgeschoten die betoogden tegen de hongersnood; dit bloedbad in Palermo is bekend als Strage del pane.

Na de oorlog nam de toestroom van mensen van het Siciliaanse platteland enorm toe. Er werden in hoog tempo nieuwbouwwijken gebouwd, die een zeer chaotisch karakter hebben. In de jaren na de oorlog tot aan het einde van de twintigste eeuw werd de stad beheerst door de Cosa Nostra, de Siciliaanse maffia. De stad werd in die tijd opgeschrikt door vele moorden, waaronder die op de rechters Falcone en Borsellino. De antimaffia burgemeester Leoluca Orlando (ambtstijd 1985-2000) zorgde voor een ommekeer door de maffia en de allesoverheersende corruptie te bestrijden. Onder Orlando ontstond een culturele opbloei die wordt gesymboliseerd door de heropening van het Teatro Massimo in 1997.

De facetten van de rijke geschiedenis zijn in de stad te herkennen aan onder meer de bouwstijl van gebouwen, zoals invloed van Arabieren, Normandiërs, Romeinen en Byzantijnen.

Cultuur

[bewerken | brontekst bewerken]

Bezienswaardigheden in en rondom Palermo

[bewerken | brontekst bewerken]
Het Teatro Massimo
Het Teatro Politeama
De Fontana Pretoria
De kathedraal van Palermo
Het Normandische kasteel La Zisa
De Monte Pellegrino vanuit het Palazzo dei Normanni
Het Piazza Giulio Cesare, voor het centraal station van Palermo

Sport

[bewerken | brontekst bewerken]

Het heeft met US Palermo een voetbalclub die in de subtop van de serie A (Italiaanse eerste klasse) en in het UEFA Cup-toernooi gespeeld heeft. Echter, de meeste seizoenen is US Palermo actief in de lagere regionen van het Italiaanse profvoetbal. US Palermo speelt haar wedstrijden in het Stadio Renzo Barbera. Dit stadion werd gebruikt toen Palermo speelstad was bij het WK voetbal van 1990.

Palermo is meermaals etappeplaats geweest in de wielerkoers Ronde van Italië. Dit was het laatst het geval op 3 oktober 2020 toen de eerste etappe van Monreale naar Palermo ging. De Italiaan Filippo Ganna won deze tijdrit.

Stedenbanden

[bewerken | brontekst bewerken]

Bekende inwoners van Palermo

[bewerken | brontekst bewerken]

Geboren

[bewerken | brontekst bewerken]
Lijst van personen geboren in Palermo

Overleden

[bewerken | brontekst bewerken]

Begraven

[bewerken | brontekst bewerken]
[bewerken | brontekst bewerken]
  • (it) Website van de gemeente Palermo

Panorama

[bewerken | brontekst bewerken]
Panorama van Palermo
Panorama van Palermo
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Palermo op Wikimedia Commons.
Wikivoyage heeft een reisgids over dit onderwerp: Palermo (stad).

  1. ↑ https://demo.istat.it/?l=it.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Palermo_(stad)&oldid=68347505"