Podarcis

Podarcis
Muurhagedis (Podarcis muralis)
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Reptilia (Reptielen)
Orde:Squamata (Schubreptielen)
Onderorde:Lacertilia (Hagedissen)
Infraorde:Scincomorpha (Skinkachtigen)
Familie:Lacertidae (Echte hagedissen)
Geslacht
Podarcis
Wagler, 1830
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Podarcis op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Herpetologie

Podarcis is een geslacht van hagedissen uit de familie echte hagedissen (Lacertidae).

Naam en indeling

[bewerken | brontekst bewerken]

De wetenschappelijke naam van de groep werd voor het eerst voorgesteld door Johann Georg Wagler in 1830. Alle soorten werden eerder tot het geslacht Lacerta gerekend. De geslachtsnaam is een gelatiniseerd Oudgrieks podarkes, dat "lichtvoetig" betekent.

Er zijn tegenwoordig 23 soorten, inclusief de pas in 2014 wetenschappelijk beschreven soort Podarcis virescens.[1] veel soorten zijn typische muurbewoners. De bekendste vertegenwoordiger is de muurhagedis (Podarcis muralis) die soms ook wel 'gewone' muurhagedis wordt genoemd vanwege het zeer grote areaal.

Een ondersoort van de Taurische hagedis (Podarcis tauricus ionicus) wordt soms wel als een aparte soort gezien: Podarcis ionicus. Een aantal soorten is bekend van verschillende eilanden en wordt hierdoor verdeeld in verschillende ondersoorten. Vele Podarcis- soorten worden verdeeld in meerdere ondersoorten; de balearenhagedis bijvoorbeeld heeft er 24.

Uiterlijke kenmerken

[bewerken | brontekst bewerken]

De meeste soorten bereiken een lichaamslengte van ongeveer vijf centimeter en worden inclusief de lange staart nog geen twintig centimeter lang. De grotere soorten worden ongeveer 35 cm lang.

De verschillende soorten leven van kleine ongewervelden zoals insecten. Alle soorten zijn overwegend bodembewonend maar kunnen ook wel klimmen. Ze zijn overdag actief en nemen graag een zonnebad.

De vrouwtjes zetten eieren af op de bodem.

Verspreiding en habitat

[bewerken | brontekst bewerken]

De verschillende soorten komen voor in grote delen van Europa en leven in de landen Albanië, Algerije, België, Bosnië en Herzegovina, Bosnië en Herzegovina, Bulgarije, Duitsland, Frankrijk, Gibraltar, Griekenland, Hongarije, Italië, Kroatië, Macedonië, Malta, Marokko, Montenegro, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Roemenië, Servië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Tunesië, Turkije en Zwitserland. In het Verenigd Koninkrijk is de ruïnehagedis (Podarcis siculus) geïntroduceerd.

De habitat bestaat uit scrubland en gebieden met een rotsige ondergrond. Daarnaast worden ook door de mens aangepaste gebieden getolereerd, zoals tuinen en agrarische omgevingen.

Beschermingsstatus

[bewerken | brontekst bewerken]

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is aan 21 soorten een beschermingsstatus toegewezen. Dertien soorten worden als 'veilig' gezien, (Least Concern of LC), drie soorten hebben de status 'kwetsbaar' (Vulnerable of VU) en een soort staat te boek als 'gevoelig' (Near Threatened of NT). Drie soorten worden beschouwd als 'bedreigd' (Endangered of EN) en de soort Podarcis raffonei ten slotte wordt beschouwd als 'ernstig bedreigd' (Critically Endangered of CR).[2]

Het geslacht omvat de volgende soorten, met de auteur, het verspreidingsgebied en de Nederlandstalige namen.

Afbeelding Naam Auteur Verspreidingsgebied
Noordwest-Iberische hagedis
Podarcis bocagei)
Seoane, 1885 Portugal, Spanje
Zuidwest-Iberische hagedis
(Podarcis carbonelli)
Pérez Mellado, 1981 Spanje
Kretenzische muurhagedis
(Podarcis cretensis)
Wettstein, 1952 Griekenland
Egeïsche muurhagedis
(Podarcis erhardii)
Bedriaga, 1882 Albanië, Bulgarije, Griekenland, Macedonië
Maltese muurhagedis
(Podarcis filfolensis)
Bedriaga, 1876 Italië, Malta
Skyroshagedis
(Podarcis gaigeae)
Werner, 1930 Griekenland
Guadarramamuurhagedis
(Podarcis guadarramae)
Boscá, 1916 Spanje
Spaanse muurhagedis
(Podarcis hispanicus)
Steindachner, 1870 Algerije, Frankrijk, Gibraltar, Marokko, Portugal, Spanje, Tunesië
Porihagedis
(Podarcis levendis)
Lymberakis, Poulakakis, Kaliontzopoulou, Valakos & Mylonas, 2008 Griekenland (Pori)
Balearenhagedis
(Podarcis lilfordi)
Günther, 1874 Spanje (Balearen)
Catalaanse muurhagedis
(Podarcis liolepis)
Boulenger, 1905 Andorra, Frankrijk, Spanje
Karsthagedis
(Podarcis melisellensis)
Braun, 1877 Kroatië, Italië, Slovenië, Montenegro, Albanië
Miloshagedis
(Podarcis milensis)
Bedriaga, 1882 Griekenland
Muurhagedis
(Podarcis muralis)
Laurenti, 1768 Albanië, België, Bosnië en Herzegovina, Bosnië en Herzegovina, Bulgarije, Duitsland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Italië, Kroatië, Macedonië, Nederland, Oostenrijk, Roemenië, Servië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Turkije, Zwitserland
Peloponnesoshagedis
(Podarcis peloponnesiacus)
Bibron & Bory, 1833 Griekenland
Pityusenhagedis
(Podarcis pityusensis)
Boscá, 1883 Spanje
Eolische muurhagedis
(Podarcis raffonei)
Mertens, 1952 Italië
Ruïnehagedis
(Podarcis siculus)
Rafinesque-Schmaltz, 1810 Italië, Frankrijk, Spanje, Zwitserland, Montenegro, Kroatië, geïntroduceerd in Griekenland, Slovenië, Turkije en het Verenigd Koninkrijk
Taurische hagedis
(Podarcis tauricus)
Pallas, 1814 Albanië, Bulgarije, Griekenland, Hongarije, Macedonië, Moldavië, Oekraïne, Roemenië, Turkije
Tyrreense muurhagedis
(Podarcis tiliguerta)
Gmelin, 1789 Frankrijk, Italië
Moorse muurhagedis
(Podarcis vaucheri)
Boulenger, 1905 Algerije, Marokko, Portugal, Spanje, Tunesië
- Centraal-Iberische muurhagedis
(Podarcis virescens)
Geniez, Sá-Sousa, Guillaume, Cluchier & Crochet, 2014 Portugal, Spanje
Siciliaanse muurhagedis
(Podarcis waglerianus)
Gistel, 1868 Italië

Bronvermelding

[bewerken | brontekst bewerken]