Sōtō (pagode)
Sōtō (層塔)[1][2][noot 1] is een algemene naam voor houten of stenen Japanse pagode (tō, 塔) met meerdere, maar altijd een oneven aantal secties of 'lagen': de etages of daken. Soms bevinden zich bij houten pagodes onder de daken nog een extra manchet-dak of luifel.
Bouw en verscheidenheid
[bewerken | brontekst bewerken]Typen Japanse pagodes |
---|
|
Een sōtō is samengesteld uit een oneven aantal overdekte etages, opgestapeld op een fundering (kiso), en bedekt met een eindknop (sōrin). Sōtō hebben meestal een lage rechthoekige stenen basis (kiso) met daarboven een groter, vierkant, stenen lichaam (tōshin) vaak met een afbeelding van de Boeddha of een Sanskriet-karakter. Boven de basis (kiso) en het lichaam reiken de meervoudige vierkante etages of daken, waarop de eindknop (sōrin) staat. De grote, houten pagodes (mokutō, 木塔) hebben meestal drie (sanjū-no-tō, 三重塔) of vijf etages (gojū-no-tō, 五重塔). Stenen pagodes (sekitō, 石塔) kunnen ook zeven, negen of 13 etages omvatten.
Kleine sōtō werden vaak gebruikt in tuinen uit de vroege Edoperiode (1603 – 1868) om de schilderachtige kwaliteiten van de tuin te vergroten, omdat hun schaal suggereert dat de tuin in feite een kleinschalig landschap is. De als tuinornamenten gebruikt sōtō zijn meestal gemaakt van steen. Onder de sōtō die in tuinen worden gebruikt, hebben vele een open, gewelfde basis (kiso) en traditioneel heeft het een vierkante of gewelfde openingen, vensters om volledig Chinese pagoden te suggereren. De als tuinornament gebruikte sōtō zijn meestal gemaakt van steen. Deze tuin-sōtō worden vaak kōraitō genoemd (高麗塔, letterlijk: Koreaanse pagodes). Door een opening (venster, ensō) in de zijkanten van een kleine sōtō te maken, kan het tot een soort stenen lantaarn (ishidōrō, 石灯籠), genaamd tōdōrō (塔灯籠) worden gemaakt.
Typen pagodes
[bewerken | brontekst bewerken]Sanjū-no-tō
[bewerken | brontekst bewerken]Sanjū-no-tō (三重塔)[3][4] is een meestal een van hout gebouwde Japanse pagode met drie etages. De bovenste verdiepingen zijn (meestal) niet begaanbaar. De pagode met drie verdiepingen van steen (Sanjū sekitō, 石造三重塔) is zeldzaam. De pagode met drie verdiepingen is een soort Japanse pagode die de relikwieën bevat van Shaka (Gautama Boeddha), de grondlegger van het boeddhisme. Naast houten pagodes zijn er pagodes van steen, tegels en ijzer, en sinds de moderne tijd zijn er ook pagodes van gewapend beton. Pagode met vijf verdiepingen (gojū-no-tō) is van vergelijkbare soort .
- Pagode van Faqi tempel (Asukaperiode)
- Pagode van Yakushiji East Tower (Naraperiode)
- Pagode van Yicheng tempel (Heianperiode)
- Kofukuji-pagode (Kamakuraperiode)
- Pagode van Myōtsū-ji Buddhistische tempel in Obama
Gojū-no-tō
[bewerken | brontekst bewerken]Gojū-no-tō (五重塔)[5][noot 2] is een grote houten Japanse pagode met vijf verdiepingen, meestal met een grondplan van 3×3 traveeën in het vierkant met centrale travee die gebruikt wordt als ingang. De hoeknissen hebben meestal een gepleisterde muur met verticale verticale raamstijlen (renjimado, 連子窓). Pagoden van dit type werden in de oude periode op een stenen podium (kidan) gebouwd en op een houten vloer ondersteund door palen die in latere periodes op basisstenen werden geplaatst. Na de Heianperiode werden er echter relatief weinig vijf etages tellende pagoden gebouwd. De etages boven de eerste bevatten alleen structurele onderdelen.
- Gojū-no-tō in Washio-Atago Shrine
- Gojū-no-tō van Tochoji tempel
- Gojū-no-tō, Estância Turística de Pereira Barreto
- Zenpoji in Tsuruoka, prefectuur Yamagata
- Gojū-no-tō, Miyajima Island, prefectuur Hiroshima, Japan
- Gojū-no-tō, vijf-etages pagode, Daigo-ji (werelderfgoed), Fushimi-ku, prefectuur Kioto, Japan
Verdere sōtō
[bewerken | brontekst bewerken]Naast de sanjū-no-tō en de gojū-no-tō met respectievelijk drie en vijf verdiepingen zijn er nog pagodes met meer verdiepingen: nanajū-no-tō (七重塔), een pagode met 7 etages, pagodes met 9 of 11 etages, jūsanjū-no-tō (十三重の塔), een pagode met 13 etages en de uit steen gehouwen jūsanjū sekitō (十三重石塔), een stenen pagode met 13 etages.
- Pagode van Ukishima
- Tanzan jinja
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Noten
- ↑ Sōtō - Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel 仏塔#層塔 op de Japanstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ Gojū-no-tō - Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel 五重塔 op de Japanstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Bronnen
- ↑ JAANUS (2010) Soutou 層塔, Japanese Architectural and Art Net Users System
- ↑ Ono, Kenkichi & Edwards, W. (2001) Sōtō 層塔, Japanese Garden Dictionary
- ↑ JAANUS (2010) Sanjuu-no-tou 三重塔, Japanese Architectural and Art Net Users System
- ↑ Sanjū-no-tō - Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel 三重塔 op de Japanstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ JAANUS (2010) Gojuu-no-tou 五重塔, Japanese Architectural and Art Net Users System
- Literatuur
- JAANUS (2010) Japanese Architecture and Art Net Users System
- Ono, Kenkichi & Edwards, W. (2001) Japanese Garden Dictionary
- Scheid, B. (Hg.) (sinds 2001) Religion in Japan: Ein Web-Handbuch. Universität Wien, Österreichische Akademie der Wissenschaften, Institut für Kultur- und Geistesgeschichte Asiens (geraadpleegd: 29-2-2020)
- Schumacher, M. 1995 - 2013 Five Elements Pagodas, Stupas, Steles, Gravestones, Three-ElementGravestones
- Ulak, J.T. in: ENCYCLOPÆDIA BRITANNICA, Japanese Architecture