Saadi

Saadi سعدی
Saadi afgebeeld op een Sovjets postzegel uit 1959.
Algemene informatie
Volledige naam	Abū Muṣliḥ bin Abdallāh Shīrāzī
Pseudoniem(en)	Sa'd ibn Zangi
Ook bekend als	Saʿdī, Saadi Shīrāzī
Geboren	1184 of 1210
Geboorte­plaats	Shiraz
Overleden	ca. 1291/92
Overlijdensplaats	Shiraz?
Land	Perzische Rijk
Beroep	dichter
Werk
Genre	proza en poëzie
Stroming	Perzische literatuur
Thema's	mystiek, soefisme
Bekende werken	De Rozentuin
Portaal    Literatuur Middeleeuwen

Abū Muṣliḥ bin Abdallāh Shīrāzī (Shiraz, 1184/1210 – 1283/1291?), beter bekend onder zijn pseudoniem Saadi of Saʿdī (Perzisch: سعدی), was een van de bekendste Perzische dichters van de middeleeuwen. Hij staat niet alleen bekend om de kwaliteit van zijn werken, maar ook om de diepgang van zijn maatschappelijke gedachten.

Saadi was een inwoner van Shiraz in Fars, het zuiden van Perzië. Hij verliet al op jonge leeftijd zijn thuisstad, en vertrok naar Bagdad om Arabische literatuur en islamitische wetenschappen te studeren aan het beroemde an-Nizzāmīya kenniscentrum (1195-1226).

Nadat de Mongolen Perzië binnenvielen, zwierf Saadi door Anatolië, Syrië, Egypte en Irak. In zijn werken verwijst hij tevens naar reizen die hij zou hebben gemaakt naar Pakistan, India en Centraal-Azië. Daarmee vertoont Saadi veel overeenkomsten met Marco Polo, die dezelfde regio bezocht tussen 1271 en 1294. Hij bezocht op zijn reizen veel theehuizen, waar hij verhalen uitwisselde met handelaren, boeren, priesters, dieven en sjiitische mystici. Deze gesprekken dienden vaak als basis voor zijn werk.

Toen hij na meer dan twintig jaar terugkeerde in Shiraz, werd het geregeerd door Atabak Abubakr Sa'd ibn Zangy (1231-1260) en kende een tijd van relatieve kalmte. Saadi werd door de heerser met respect onthaald. Als dank hiervoor nam Saadi de naam van de lokale prins, Sa'd ibn Zangi, aan als zijn pseudoniem. Hij heeft vermoedelijk de rest van zijn leven in Shiraz doorgebracht, waar zijn mausoleum een bekende toeristische trekpleister is.

Zijn bekendste werk is de Goelistan, "De rozentuin", waarin proza en poëzie elkaar afwisselen. Een Nederlandse vertaling verscheen in 1997.

• "Boestan"
• "Goelistan", of de rozentuin
• "Perzische en Arabische Qasiden"
• "Ghazaliat"
• "Tardschi'band"
• "Qata'at"
• "Roba'iat"
• "Mofradat"
• "Suknameh"
• "Molamma'at wa Mosallasat"

• Saadi, De rozentuin (1997; vertaald door J.T.P. de Bruijn)